1. Які мае адносіны да хаўтур, звязаны з хаўтурамі. Хаўтурны абрад. □ Ціхі і страшны лямант бабы ляцеў над вадой да астраўка, адкуль плылі насустрач яму рэдкія ўдары хаўтурнага звону.Караткевіч.Санька — яго таксама ўзялі з сабою — смяяўся і радаваўся, забыўшыся, што гэтая рыба пойдзе на хаўтурны стол.Савіцкі.
2.перан. Сумны, тужлівы. Цяпер наўкола ляжала нядобрая, хаўтурная ціш — нават не шапацела, стаілася ў перадвячэрнім спакоі парадзелая, з жаўцізною лістота старэчых камлістых вязаў.Быкаў.Усюды панаваў хаўтурны настрой: гаварылі ціха, хадзілі асцярожна, быццам недзе блізка ў хаце быў нябожчык.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкадава́нне, ‑я, н.
1. Пачуццё смутку аб чым‑н. (страчаным, непапраўным і пад.), засмучэнне з прычыны чаго‑н. непажаданага. На .. твары.. [Аксінні] ціхі шчаслівы спакой, а ў светлых, даўно палінялых вачах — туга і шкадаванне.Ракітны.
2. Спагада, спачуванне да каго‑н. Васіль на міг як бы прачнуўся, зірнуў на маці пяшчотна, са шкадаваннем — як яна тут адна са старым ды малым упраўляцца будзе!Мележ.Раптам каментатар з нейкім жалем, з нейкім унутраным шкадаваннем паведаміў, што над стадыёнам пайшоў заліўны дождж.Сабаленка.[Марыя Хведараўна] пранікаецца да .. [хлопчыка] нейкай незвычайнай любасцю і шкадаваннем.Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
low
[loʊ]1.
adj.
1) ні́зкі, нізкі́, невысо́кі
2)
а) плы́ткі, малаво́дны (пра сту́дню, рэ́чку)
б) зь вялікім дэкальтэ́(пра суке́нку)
в) недастатко́вы
low supplies — недастатко́выя прыпа́сы
3) ні́зкі, ці́хі
a low whisper — ці́хі шэпт
4) Biol. ніжэ́йшы, са́мы про́сты
Bacteria are low organisms — Бактэ́рыі зьяўля́юцца ніжэ́йшымі аргані́змамі
5)
а) ні́зкі, по́длы
б) про́сты, вульга́рны
6) слабы́, кво́лы
a low state of health — слабы́ стан здаро́ўя
2.
adv.
1) ні́зка
to bow low — ні́зка кла́няцца
2) ці́ха, паці́ху
to speak low — гавары́ць ці́ха
•
- lay low
- lie low
- run low
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
undertone
[ˈʌndərtoʊn]
n.
1) ні́зкі або́ ве́льмі ці́хі тон
to talk in undertones — гавары́ць нягу́чна, напаўго́ласа
2) адце́ньне n., паўто́н -у m. (ко́леру)
an undertone of brown — рудо́е адце́ньне
3) адце́ньне n.
an undertone of sadness in her gaiety — адце́ньне сму́тку ў е́йнай весяло́сьці
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
soft[sɒft]adj.
1. мя́ккі;
soft muscles сла́быя му́скулы;
boil an egg soft вары́ць я́йка ўсмя́тку;
go soft мякчэ́ць, змякча́цца
2. гла́дкі; даліка́тны на до́тык;
as soft as velvet гла́дкі як аксамі́т
3. няя́ркі, спако́йны (колер)
4. прые́мны; спако́йны; даліка́тны;
a soft voiceці́хі го́лас;
a soft wind цёплы ве́цер;
soft words пяшчо́тныя сло́вы
5. безалкаго́льны (пра напоі)
♦
a soft spot/place сла́бая стру́нка, сла́бае ме́сца, слабіна́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
сяўба́, ‑ы, ж.
1.Дзеяннепаводледзеясл. сеяць (у 1 знач.); пасеў збожжавых культур. Веснавая сяўба. Радковая сяўба. □ Недзе за пушчай, у полі, пачаліся ворыва і сяўба.Брыль.Дзень выдаўся цёплы, ціхі і ясны, і сяўбу .. [Зосі з бацькам] удалося скончыць да абеду.Гартны.
2. Пара, калі сеюць. Цяпер гарачая пара ў калгасе. Сяўба.Кухараў.Набліжалася сяўба жыта, і Андрэй ад клопатаў і турбот не знаходзіў сабе месца.Чарнышэвіч.
•••
Квадратна-гнездавая сяўба — спосаб сяўбы прапашных культур, калі насенне ці клубні размяшчаюць на пэўнай адлегласці адно ад другога ў падоўжаным і папярочным напрамку.
Падзімняя сяўба — сяўба яравых культур позняй восенню для атрымання ўсходаў вясной.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шушу́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Шаптацца з кім‑н. (звычайна па сакрэту). З некаторага часу Мар’янка заўважыла, што яе свёкар і Амяльян аб чымсьці шушукаюцца, стараючыся схавацца ад яе.Колас.Хлопцы — у большасці гэта былі падлеткі, школьнікі, .. — шушукаліся між сабой, дурэлі, штурхалі адзін другога пад бакі.Кудравец.// Па сакрэту пляткарыць аб кім‑, чым‑н. — Ты ж .. сяброўка [Волькі], шушукаліся разам.. [Надзя:] — Я нічога не ведаю.М. Ткачоў.
2.перан. Утвараць ціхі шум (у 1 знач.); шамацець, шапацець. Над намі шушукаюцца высокія гордыя хвоі.Бядуля.Балотца было затоплена вадою, толькі ўзбоч, ля кустоў, рыжэлі сям-там купіны і шушукаўся чарот.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sober
[ˈsoʊbər]1.
adj.
1) цьвяро́зы
2) стры́маны, памярко́ўны
3) ці́хі, пава́жны
4) спако́йны, разва́жны
His words were sober and wise — Яго́ныя сло́вы былі разва́жныя й разу́мныя
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АТАКА́МА
(Atacama),
пустыня ў Паўд. Амерыцы, на Пн Чылі, уздоўж Ціхаакіянскага ўзбярэжжа. Даўж. каля 1000 км. Уключае Берагавую Кардыльеру (выш. да 3200 м), зах. схілы Кардыльеры-Дамейкі (да 4325 м) і паміж імі Падоўжаную даліну (выш. каля 500 м). Пераважаюць камяністыя і друзавата-галечнікавыя абшары, месцамі рухомыя пяскі. Радовішчы салетры, буры, ёду, кухоннай солі, медных рудаў.
Клімат трапічны, пасатны, адносна халаднаваты пад уздзеяннем халоднага Перуанскага цячэння. На ўзбярэжжы сярэдняя т-ра студз. 19—20 °C, ліп. 13—14 °C, у Падоўжанай даліне адпаведна 22—23 °C і 11—12 °C. Ападкаў менш за 50 мм за год (полюс сухасці мацерыка). Для ўзбярэжжа Атакамы зімой і вясной характэрны высокая адносная вільготнасць, якая дасягае 82%, частыя туманы і імжа. Вадацёкаў мала, у Ціхіак. упадае р. Лоа. Укрыта пяскамі і саланчакамі; рэдкія ксерафітныя хмызнякі, кактусы. Жывёльны свет: агуарачай, браняносец, чарапахі, змеі, яшчаркі; з птушак — грыф, трусіная сава, мухалоўка, калібры.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРЫН (Greene) Генры Грэм
(2.10.1904, Беркхэмстэд, графства Хартфардшыр, Вялікабрытанія — 3.4.1991),
англійскі пісьменнік. Скончыў Оксфардскі ун-т (1925). Быў журналістам, служыў у разведцы. Аўтар раманаў «Чалавек унутры» (1929), «Стамбульскі экспрэс» (1932, экранізаваны ў 1934; бел.пер. 1993), «Мяне стварыла Англія» (1935), «Сіла і слава» (1940, экранізаваны ў 1962), «Сутнасць справы» (1948), «Ціхі амерыканец» (1955), «Наш чалавек у Гаване» (1958, экранізаваны ў 1959), «Цаной страты» (1961), «Камедыянты» (1966, экранізаваны), «Ганаровы консул» (1973), «Чалавечы фактар» (1978), «Доктар Фішэр з Жэневы, або Банкет з бомбай» (1980), «Мансеньёр Кіхот» (1982) і інш. Пісаў публіцыстыку, вершы, апавяданні, п’есы, кінасцэнарыі, літ.-крытычныя эсэ, аўтабіяграфічныя творы. Аддаваў перавагу праблемам індывідуальнай віны і адказнасці, выбару і лёсу, сумлення і абавязку, разглядаў «цёмныя глыбіні» чалавечага духу. Глыбокае раскрыццё паліт. падзей спалучаецца з дасканалым псіхалагізмам, багаццем падтэкстаў, парадаксальнасцю вобразаў і сітуацый. Многія яго творы напісаны ў дэтэктыўна-прыгодніцкім жанры.