Трэ́тка ‘мера паперы; частка стоса, якая дзялілася на 20 дзесцяў; кожная дзесць складалася з 24 аркушаў і дзялілася на трэткі па 6 аркушаў у кожнай’ (Растарг.). Відаць, ад выніку трайнога дзялення: спачатку на дзве часткі, а потым адной палавіны яшчэ раз (там жа). Сюды ж трэ́тка ‘трэцяя частка валокі’ (Нас.). Да трэці, тры (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даню́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Празмерна доўга, часта нюхаючы, дайсці да непрыемных вынікаў.
2. перан. Дазнацца, разведаць пра што‑н. якім‑н. непрыстойным спосабам. — Данюхаецца паліцыя, і тады... арышт, здзекі, а потым суд і турма. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ёўня, ‑і, ж.
Тое, што і асець. [Таццяна і Лясніцкі] зайшлі ў гумно, а потым праз вельмі вузкі праход, які нагадваў хутчэй нару, залезлі ў ёўню. Шамякін. Ліха яго ведае, можа, .. [гумно] само загарэлася: у той вечар сушылася ў ёўні грэчка. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маркёр 1, ‑а, м.
Асоба, якая прыслужвае і вядзе падлік пры гульні ў більярд.
[Фр. marqueur.]
маркёр 2, ‑а, м.
Спец. Прыстасаванне, якім праводзяцца пасяўныя або пасадачныя разоркі ці радкі. Прайшліся [жанкі] па ўчастку маркёрам, спачатку ўздоўж, а потым упоперак. Кулакоўскі.
[Фр. marqueur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгало́сак, ‑ска, м.
1. У спевах — голас больш высокага тону, які дапамагае асноўнаму. Песня пачынаецца запевам, потым уступае хор у суправаджэнні падгалоска. «Беларусь». // Той, хто падпявае галоўнаму спеваку.
2. перан. Разм. Беспрынцыповы чалавек, які паўтарае, падтрымлівае чужыя думкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапу́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Разм. Вельмі моцны спалох. Кудахтанне звар’яцелых з перапуду курэй і залівісты брэх сабак несліся з аднаго канца вёскі ў другі. Б. Стральцоў. Дзяўчына падскочыла, нібы той заяц з перапуду, потым сіганула ўбок. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разары́цца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. Страціць сваю маёмасць, багацце; збяднець. [Рамізнік:] — Я гандляваў селядцамі, балыком, пане. Потым, як гэты Даўгавус адкрыў яшчэ і гастраном, усе мы разарыліся. Лупсякоў.
2. Разм. Патраціць на што‑н. грошы. Разарыцца на кнігі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раззлава́ць, ‑злую, ‑злуеш, ‑злуе; ‑злуём, ‑злуяце; зак., каго.
Увесці ў злосць каго‑н., прывесці ў стан злоснага раздражнення. [Валерава] клапатлівасць раззлавала мяне, але я зноў стрымалася. Савіцкі. Потым ужо .. [Хадоська] падумала, што Хоня дарэмна не саступіў: толькі раззлаваў бацьку. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сапе́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. сапці, а таксама гукі гэтага дзеяння. Нехта з цяжкім сапеннем паспешліва набліжаўся да нас. Няхай. Некалькі разоў пасярэдзіне ракі пачынаўся шум, плюханне, нібы сапенне; потым пачынаў варушыцца нейкі велізарны звер. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свяці́льнік, ‑а, м.
Разм.
1. Тое, што і свяцільня. Потым успыхнула святло — пад нізкай каменнай столлю віселі цьмяныя электрычныя свяцільнікі. Шыцік.
2. перан. Тое, што і светач (у 3 знач.). Гэта — свяцільнік Бабруйшчыны, — рэкамендаваў Тарас Іванавіч Садовіча. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)