пакі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Кідаць на працягу нейкага часу. Пакідаць мячык. Пакідаць стагі да вечара. □ Віхура вайны .. нямала пакідала мяне па беламу свету. Хомчанка.

2. Кінуць, шпурнуць як папала ўсё, многае. Пакідаць усё каменне ў яму. Пакідаць рэчы на воз. □ Пакідаўшы ў кусты вербалозу рыбацкае прыладдзе, дзядзька і пляменнік шыбуюць у вёску. Сачанка. [Салдаты] ад нечаканасці і страху пакідалі свае карабіны і кінуліся .. ў лес. Колас.

3. Скідаць у стог усё, многае (пра сена, салому і пад.); завяршыць стагаванне.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакінуць каго‑, што‑н. назаўсёды або часова — пра ўсіх, многіх. Калгаснікі .. [у час адступлення арміі] пакідалі свае хаты і паехалі далей ад лініі фронту. Федасеенка. І раптам наша рыбацкае захапленне і спакой парушыў страшэнны крык. Мы пакідалі вуды і выскачылі з-за куста. Ляўданскі.

пакіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да пакінуць (у 1–10 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ábtun

* vt

1) здыма́ць (паліто)

2) пако́нчыць, распра́віцца (з чым-н.)

etw. mit éinem Scherz ~ — ператвары́ць што-н. у жарт

die Sáche still ~ — замя́ць спра́ву

3) перан. вызваля́цца (ад чаго-н.), кі- да́ць (што-н.)

éine Gewóhnheit ~ — кі́нуць прывы́чку, адвы́кнуць (ад чаго-н.)

4) забіва́ць, рэ́заць, кало́ць (жывёлу)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

throw

[Өroʊ]

1.

v.t. threw, thrown, throwing

1) кі́даць; шпурля́ць

to throw a ball — кі́нуць мя́чык

to throw a stone at —

а) шпурну́ць ка́менем у каго́

б) Figur. асуджа́ць, закіда́ць каму́, кіда́ць ка́мень у не́чы агаро́д

2) скіда́ць

His horse threw him — Яго́ны конь скі́нуў яго́

3) кі́даць

to throw a man into prison — пасадзі́ць чалаве́ка ў турму́

Throw some clothes on — Накі́нь што на сябе́

4) кі́даць, уво́дзіць

to throw a person into confusion — прыве́сьці чалаве́ка ў замяша́ньне, зьбянтэ́жыць

5) скіда́ць

A snake throws its skin — Вужа́ка скіда́е ску́ру

6) зьвіва́ць, скру́чваць у ні́ткі (шоўк)

7) informal ла́дзіць, арганізо́ўваць

to throw a party — зла́дзіць вечары́нку

2.

v.i.

кі́даць

How far can you throw? — Як далёка ты мо́жаш кі́нуць?

3.

n.

1) кі́даньне n., кідо́к -ка́ m.

2) далёкасьць кідка́

3) шаль -я, ша́лік -а m.; лёгкая накі́дка або́ по́крыўка на кана́пу

•

- throw a glance

- throw a monkey wrench into

- throw away

- throw cold water on

- throw in

- throw oneself at

- throw open

- throw out

- throw up

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

fling

[flɪŋ]

1.

v.t. flung

1) кі́даць; шпурля́ць

to fling someone into jail — кі́нуць каго́ ў турму́

to fling fresh troops into a battle — кі́нуць сьве́жыя аддзе́лы ў бой

to fling a stone — шпурну́ць ка́мень

2) пазіра́ць з пага́рдай, кіда́ць пага́рдлівы по́зірк

3)

а) кі́даць аб зямлю́, валі́ць; скіда́ць

the horse flung his rider — конь скі́нуў ездака́

б) (out) брыка́ць

4) кіда́ць (цень), напаўняць, по́ўніць (па́хам, гу́камі)

The flowers fling their fragrance around — Кве́ткі напаўня́юць паве́тра па́хам

5) уклада́ць, аддава́ць

To fling all energies — аддава́ць усе́ сілы, акуну́цца з галаво́ю (у пра́цу)

2.

v.i.

1) кі́дацца, выбяга́ць, выско́кваць

She flung out of the room — Яна́ вы́бегла з пако́ю

2) пачына́ць свары́цца, ла́яцца

3.

n.

1) кідо́к -ка́ m., по́швырак -ка m.

2) гуля́ньне n., прые́мнае ба́ўленьне ча́су

to have one’s fling — нагуля́цца, прые́мна паба́віцца

to have a fling with someone — мець рама́н з кім

3) зьнява́жлівая заўва́га; крыты́чныя напа́дкі

to have a fling at —

а) паспрабава́ць рабі́ць

б) пага́рдліва або́ зьнява́жліва выка́звацца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Буры́ць 1 ’руйнаваць’ (БРС, Шат., Нас., Бяльк., Касп.), ’распускаць вязанае’ (Жд.), бу́рыць ’разрываць, руйнаваць’ (КЭС, лаг.). Рус. бури́ть ’руйнаваць, кідаць і г. д.’, укр. бу́рити ’руйнаваць; моцна ліць, ліцца і г. д.’ У розных, але падобных значэннях і ў іншых славян: польск. burzyć, чэш. bouřiti, серб.-харв. бу́рити се і г. д. Звязана з слав. *burʼa (гл. бу́ра), Слаўскі, 1, 51; Мейе, RS, 2, 65; Махэк₂, 62 (лічыць *burʼa аддзеяслоўным утварэннем); Фасмер, 1, 244–245. Іначай (але паводле Фасмера, там жа, непераканаўча) Праабражэнскі, 1, 658 (рус. і ўсх.-слав. buriti < oboriti кантамінацыяй з бу́ря). Сюды ж адносіцца і бел. буры́цца ’абвальвацца’ (Нас., Касп., Жд.), бу́рнуць ’шпурнуць’ (Арх. Бяльк., слонім.), бурну́ць ’тс’ (Янк. III), бура́ць ’шпурляць, кідаць’ (Янк. III). Параўн. рус. бурну́ть ’шпурнуць, кінуць’, буря́ть ’кідаць, шпурляць, руйнаваць’.

Буры́ць 2 ’мачыцца’ (Гарэц.), бу́рыць (Нас.), бурэ́ніць ’тс’ (Бяльк.), буры́ць ’моцна ліць ваду’ (Шат.). Рус. дыял. бури́ть, бу́риться ’тс’, бу́рила ’дзіця, якое ноччу мочыцца’. Развіццё значэння зразумелае з рус. дыял. лексікі: бу́ри́ть ’біць крыніцай, бурліць’; ’наліваць багата, праз край’ (→ ’мачыцца’). Усё да бу́ра, бу́ры́ць (гл.). Параўн. і ўкр. бу́рити ’моцна ліць, ліцца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адваява́ць, ‑ваюю, ‑ваюеш, ‑ваюе; зак.

1. што. У вайне, у барацьбе адабраць захопленае ворагам або завалодаць тым, што належыць ворагу.

2. перан.; каго-што. Дамагчыся чаго‑н., здабыць што‑н. у выніку барацьбы, настойлівасці, працы, выратаваць каго‑н. [Бабейка:] — Нават пасля вайны адваявалі гектараў пяцьдзесят у балота — вунь, бачыце, чарнее ралля, гэта ўзаралі на зіму. Хадкевіч. [Хірургу] не раз хацелася кінуць папрок гэтаму ганарліўцу, якога ён адваяваў ад смерці, але кожны раз яго спрактыкаваны розум раіў маўчаць. Васілевіч.

3. Разм. Пазбавіцца сілы, моцы ваяваць. [Царская дачка:] — Зноў ідзе на наша царства вялікае войска аж трох каралёў. А бацька мой стары ўжо — ваяваць не можа. Ці не паехаў бы ты за яго? — Куды мне ехаць, — кажа салдат. — Я ўжо сваё адваяваў. Якімовіч.

4. Разм. Праваяваць нейкі час, скончыць ваяваць. Адваяваць два гады. □ Не дачакаўся ў гэты час суровы, Стары шасцідзесятае вясны, Знайшоў спакой на могілках вясковых, Адваяваўшы спраўна тры вайны. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папусці́ць, ‑пушчу, ‑пусціш, ‑пусціць; зак.

1. што, у чым. Уступіць, адмовіцца ад чаго‑н. Я свайго не папушчу. □ Для Паходні касьба была першым сур’ёзным іспытам. Не дагледзець чаго, папусціць у дысцыпліне, пра якую вядзе размову штодня, — пойдзе так і ў жніво, і далей. Хадкевіч. // Разм. Тое, што і папусціцца (у 2 знач.). — О, як вы законы добра ведаеце, — сярдзіта крыкнуў Язэп, — скулу вам, а не штраф.. Гэта здзекі з мяне. Я не папушчу. Чарот.

2. што. Адпусціць, аслабіць, зрабіўшы даўжэйшым. Папусціць канцы вяроўкі. □ Я асцярожна ўзяў у рукі вудзільна і папусціў.. Але варта мне было аслабіць вуду, як паплавок кульнуўся і пайшоў на дно. Ляўданскі.

3. чым. Кінуць з размаху; запусціць. Папусціць каменем. □ [Чалавек] папусціў ламачынаю і якраз ўцэліў: востры сук сухой старадрэвіны разануў сабаку па баку. Чорны.

•••

Не папусціць у крыўду каго — тое, што і не даць у крыўду каго (гл. даць).

Папусціць лейцы — паслабіць увагу, патрабаванне, пільнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разма́х, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. размахваць — размахнуць і размахвацца — размахнуцца (у 1 знач.).

2. Велічыня хістання, вагання якога‑н. цела; амплітуда. Размах маятніка.

3. Адлегласць паміж крайнімі пунктамі чаго‑н. разгорнутага, распасцёртага, разнятага. Размах крылаў арла. □ Хадакі занялі пракосы на ўвесь размах рук. Пальчэўскі. // Прастора, на якой распасціраецца што‑н. Поле ляжала роўнае як кінуць вокам, шэрае і радаснае ў сваім бязмежным размаху. Адамчык.

4. перан. Шырыня, смеласць ва ўчынках, дзейнасці; адсутнасць абмежаванасці, вузкасці ў праяўленні. Размах будаўніцтва. □ Любіў Максім Багдановіч народную песню за яе меладычнасць, эпічны размах і лірычную цеплыню. Майхровіч. З кожным днём культурнае жыццё вёскі набывала ўсё большы размах. Сергіевіч.

•••

З размаху; з усяго размаху — а) размахнуўшыся, з сілаю. Грысь першы раз у сваім жыцці з размаху секануў па той рэчы, якую з такой любоўю сам рабіў. Кулакоўскі; б) з разгону, з разбегу. Вярблюд і бухнуў у раку з размаху. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

се́мя

1. бот. се́мя, -мя и -мені ср.; (семена) насе́нне, -ння ср., мн. нет; (льняное) се́мя, -мя и -мені ср.; (зерно) зе́рне, род. зярня́ці ср.;

се́мя развива́ется из семяпо́чки се́мя развіва́ецца з семяза́вязі;

расте́ние да́ло́ семена́ раслі́на дала́ насе́нне;

2. биол. се́мя, -мя и -мені ср.;

3. перен. зе́рне, род. зярня́ці ср.; насе́нне, -ння ср.;

зарони́ть се́мя (чего) пасе́яць насе́нне (чаго), кі́нуць зе́рне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

post

I [poʊst]

1.

n.

1) драўля́ны або́ жале́зны слуп

2) Sport. ста́ртавы або́ фі́нішны слуп або́ лі́нія

2.

v.

выве́шваць, накле́йваць (абве́сткі на слупы́ або́ сьце́ны)

II [poʊst]

n.

1) ва́рта f., пост паста́ m. (паліцэ́йскі, баявы́)

2) гарнізо́н -у m.

3) пост паста́ m. (адка́зная паса́да)

4) гандлёвае пасяле́ньне, пасёлак

III [poʊst]

1.

n.

1) по́шта, карэспандэ́нцыя f. (лісты́, па́чкі)

2) по́шта f. (устано́ва), пашто́вае аддзяле́ньне

3) пашто́вая скры́нка

2.

v.

1) пасыла́ць по́штай

2) кі́нуць у пашто́вую скры́нку (ліст)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)