Verbum

анлайнавы слоўнік

сашчапі́ць, ‑шчаплю, ‑шчэпіш, ‑шчэпіць; зак., што.

1. Злучыць, змацаваць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад. Сашчапіць паперы. Сашчапіць вагоны. □ [Анікей] сашчэпіць.. [лодкі] цугам, выедзе на раку і ўхопіцца за якую-небудзь баржу, што ідзе на Васілі... Ракітны. // Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы). Лёня падняў дзве рукі над галавой, сашчапіў іх і тым самым паказаў, што вітае.. [спявачку]. Сабаленка. Потым.. [капітан] паклаў рукі на стол, зроблены з жэрдак, сашчапіў пальцы. Асіпенка. Чарэнда сашчапіў кулак, чамусьці доўга глядзеў на яго, быццам вывучаў, пасля пацёр кончыкамі пальцаў сваю поўную шчаку і.. сарамліва ўсміхнуўся. Чыгрынаў. // Моцна сціснуць (зубы). Падышоўшы да Наздрэйкавай хаты, .. [Сомік] сашчапіў зубы і кінуўся да акна. Крапіва.

2. Заціснуць, моцна трымаючы што‑н. [Іра] ўзяла і сашчапіла паперку ў кулаку — пэўна, дзеля канспірацыі. Марціновіч.

3. Разм. Сшыць на скорую руку, наспех. — Ідзі, — дазваляе маці. — А я яшчэ пашыю. Да адвячорка яшчэ паспею сашчапіць Ігналю сарочку. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фо́рма, -ы, мн. -ы, форм і -аў, ж.

1. Знешні контур, вонкавы выгляд прадмета.

У форме шара.

Прадмет выпуклай формы.

2. Від, тып, спосаб арганізацыі чаго-н., структура чаго-н., абумоўленыя пэўным зместам.

Адзінства формы і зместу.

3. Знешні выгляд, знешні бок чаго-н. як нешта, што пярэчыць унутранаму зместу, рэчаіснасці.

Вытрымаць форму.

Рабіць дзеля формы.

4. Устаноўлены ўзор, парадак чаго-н.

Запоўніць ведамасць па форме.

5. Прыстасаванне для надання чаму-н. тых або іншых контураў, пэўнага знешняга выгляду.

Ф. для капелюшоў.

6. Аднолькавае па кроі, колеры і пад. адзенне (для ваеннаслужачых, вучняў і пад.).

Пераход ваенных на летнюю форму.

Школьная ф.

7. Сукупнасць прыёмаў і выяўленчых сродкаў мастацкага твора.

Апавядальная ф. верша.

8. У мовазнаўстве: сродак выражэння граматычных катэгорый, узаемаадносін слоў у сказе.

Кароткая ф. прыметнікаў.

Формы множнага ліку назоўнікаў.

9. звычайна мн. Разнавіднасць жывёльнага або расліннага арганізма.

Прымітыўныя формы жывёл.

◊

Па ўсёй форме (разм.) — як належыць, як трэба.

У форме — у такім стане, калі праяўляюцца ўсе сілы, здольнасці, уменне; сабраны, падцягнуты.

Шахматыст у бліскучай форме.

|| прым. фарма́льны, -ая, -ае (да 2, 3, 4, 7 і 8 знач.), фармавы́, -а́я, -о́е (да 5 знач.; спец.) і фо́рменны, -ая, -ае (да 4 і 6 знач.).

Фармальны аналіз.

Форменны бланк.

Форменны касцюм.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

sacrifice

[ˈsækrɪfaɪs]

1) ахвярава́ньне, ахвя́рапрынашэ́ньне n.

2) ахвя́ра f.

3) стра́та f.

to sell one’s house at a sacrifice — прада́ць дом са стра́таю

v.t.

1) прыно́сіць ахвя́ру, ахвяро́ўваць

2) ахвяро́ўваць сабо́ю

Mother has sacrificed her life for her children — Ма́ці ахвярава́ла сваё жыцьцё дзе́ля дзяце́й

to make the supreme sacrifice — адда́ць жыцьцё, прыне́сьці найвышэ́йшую ахва́ру

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

фо́рма

1. в разн. знач. фо́рма, -мы ж.;

в фо́рме ша́ра у фо́рме ша́ра;

фо́рма и содержа́ние фо́рма і змест;

пара́дная фо́рма пара́дная фо́рма;

спорти́вная фо́рма спарты́ўная фо́рма;

по фо́рме па фо́рме;

расти́тельные и живо́тные фо́рмы органи́змов раслі́нныя і жывёльныя фо́рмы аргані́змаў;

граммати́ческие фо́рмы граматы́чныя фо́рмы;

2. / фо́рмы (очертания фигуры) фо́рмы, -маў ед. нет;

◊

по всей фо́рме па ўсёй фо́рме;

ра́ди фо́рмы дзе́ля фо́рмы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пастая́ць, ‑стаю́, ‑стаі́ш, ‑стаі́ць; зак.

1. Стаяць некаторы час. Кравец пастаяў хвілін з пяць і пачаў чагосьці шукаць у прырэчным чароце. Чорны. — З тыдзень яшчэ восень пастаіць. Якімовіч. Пастаяў [Макарчык] у парозе і раптам пасунуўся да мяне. Адамчык.

2. за каго-што. Абараніць, засцерагчы ад чаго‑н.; ахаваць каго‑, што‑н. Пастаяць за волю. □ — А ты не клапаціся, мы то ўжо адзін за аднаго пастаім. Лынькоў. Селянін Багушэвіча — пакутнік, пакутуе і селянін Купалы, але ў той жа час ён гатовы пастаяць за сябе, нават пайсці на смерць дзеля сваёй свабоды. Навуменка.

3. заг. пасто́й(це). Ужываецца ў значэнні: пачакай(це), не спяшайся (спяшайцеся). — Пастойце! — гукнуў Панця і рушыў следам. Кулакоўскі. — Гэй, ты, пастой! — настойліва паклікаў Отта Штрайх сівога чалавека. Лынькоў. // Ужываецца для перадачы нязгоды. — Ты нездаволены, як бачу, Але пастой, Міхал, даслухай, Тагды ты ўжо глуздом парухай. Колас.

•••

Пастаяць галавой за каго‑, што‑н. — абараніць каго‑, што‑н., не шкадуючы свайго жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перагле́дзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць, зак., каго што.

1. Агледзець, дагледзець усё, многае або ўсіх, многіх. Артур палез па кішэнях шукаць Наталлінага адраса. Уміг ён перагледзеў некалькі замурзаных блакнотаў, памятых .. паперак і — дарэмна. Гартны. І вось Янка ў кабінеце дырэктара. Ён пачакаў, пакуль той перагледзеў нейкія паперкі, потым кашлянуў. Прокша. // Прагледзець нанава, яшчэ раз з мэтай праверкі. Тамаш зноў хутка перагледзеў прыёмнік ... і зноў навушнікі маўчалі, нібы нямыя. Краўчанка. [Сяргей Сяргеевіч:] — У пятніцу вечарком я накапаў чарвякоў, перагледзеў снасці, а назаўтра .. мы ўжо кацілі на Змітраковым «буланчыку» па гладкай шашы на ўлюбёныя мясціны майго сябра — прыгожы высокі бераг Бярэзіны. Ляўданскі.

2. Разгледзець, абмеркаваць што‑н. нанава, яшчэ раз для ўнясення якіх‑н. змен, паправак. Перагледзець штаты устаноў. Перагледзець нормы выпрацоўкі. □ Само жыццё прымусіла пісьменніка перагледзець твор, бо рэчаіснасць дала яму новы цікавы матэрыял. Кучар. — Дзеля справядлівасці, даражэнькі, трэба перагледзець табе тваё рашэнне, — хмурачыся, казаў далей Гапоненка [Міхалу Пятровічу]. Капусцін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

good¹ [gʊd] n.

1. дабро́; кары́сць;

good and evil дабро́ і зло;

I’m doing this for your good. Я раблю гэта дзеля вашай карысці;

What’s the good of…?/What good is…? Якая карысць ад…?/Які сэнс у…?;

2. the good pl. дабрадзе́і, паважа́ныя лю́дзі

♦

all to the good тым лепш;

be no good ма́рна;

do (smb.) good прыне́сці кары́сць, дапамагчы́ каму́-н.;

The doctor says a few days of rest will do you good. Доктар кажа, што вам будзе карысна адпачыць некалькі дзён;

for good назаўсёды;

He’s gone for good. Ён паехаў назаўсёды.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

conscious

[ˈkɑ:nʃəs]

adj.

1) сьве́дамы, сьвядо́мы чаго́, які́ разуме́е, усьведамля́е

2) сьве́дамы, прыто́мны

to become conscious — прыйсьці́ да прыто́мнасьці, апрыто́мнець

3) адчу́ты, адчува́ны

conscious guilt — адчува́нае пачуцьцё віны́

4) наўмы́сны, абду́маны, сьве́дамы

a conscious lie — сьвядо́мая мана́

5) няёмкі; сарамлі́вы

She was a little conscious in her manner because of her oldfashioned dress — Яна́ чу́лася крыху́ няёмка дзе́ля свае́ старамо́днае суке́нкі

•

- the conscious

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

recall

[rɪˈkɔl]

v.t.

1) успаміна́ць, прыпаміна́ць, прыга́дваць

I can’t recall — Не магу́ прыпо́мніць

а) адкліка́ць

The ambassador was recalled — Амбаса́дар быў адклі́каны

The order cannot be recalled — Зага́д ня мо́жа быць адклі́каны

б) браць наза́д, адклі́каць

The car was recalled because of faulty breaks — Аўтамабі́ль узя́лі наза́д дзе́ля няспра́ўных тармазо́ў

1) прыпаміна́ньне n.

2) адклі́каньне n.

3) скасава́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

иску́сство

1. маста́цтва, -ва ср.;

прикладно́е иску́сство прыкладно́е маста́цтва;

произведе́ния иску́сства тво́ры маста́цтва;

Управле́ние по дела́м иску́сств Упраўле́нне па спра́вах маста́цтваў;

иску́сство для (ра́ди) иску́сства маста́цтва дзе́ля маста́цтва;

2. (мастерство) майстэ́рства, -ва ср.; (умение) уме́льства, -ва ср.;

вое́нное иску́сство вае́ннае майстэ́рства;

поварско́е иску́сство куха́рскае майстэ́рства (уме́льства);

типогра́фское иску́сство друка́рскае майстэ́рства;

владе́ть иску́сством шитья́ вало́даць майстэ́рствам шыцця́;

иску́сство руково́дства майстэ́рства кіраўні́цтва;

◊

из любви́ к иску́сству з любві́ да маста́цтва.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)