Verbum

А́пка ’пятля для кручка’ (Жд.). З польск. haftka ’кручок з пяцелькаю’ праз этапы гафтка (гл.) > (г)аптка. Параўн. гафтачка, гаптачка, гапачка. Польскае слова сустракаецца і без пачатковага h ужо ў старапольскай мове. Супрун, Веснік БДУ, 1971, 3, 73.

Барлёчы ’грубыя жаночыя чаравікі’ (Касп.), барля́чы (Шат.), ба́рлеч ’чаравік’. Укр. дыял. берля́чі ’зімовыя чаравікі’, польск. berlacze ’зімовыя боты, пантофлі’. Першакрыніца — ням. Bärenlatschen (да Bär ’мядзведзь’, Latsche ’пантофля’, гл. Брукнер, 21). Бел. і ўкр. формы, магчыма, праз польск. мову.

Бата́лія. Рус. бата́лия, укр. бата́лія. Запазычанне з раманскіх моў (франц. bataille, італ. battaglia), магчыма, праз польскую мову (польск. batalja). Гл. Фасмер, 1, 133; Шанскі, 1, Б, 55. Сюды ж дыял. бата́ля (Шат.) ’звалка, бойка, крык у вялікай спрэчцы’.

Бібліятэ́ка. Рус. библиоте́ка, укр. бібліоте́ка. З лац. (магчыма, праз польск.) bibliotheca < грэч. βιβλιοθήκη (да βιβλίον ’кніга’ і θήκη ’склад, сховішча’). Фасмер, 1, 164; Шахскі, 1, Б, 115; Кузняцоў, ЭИРЯ, 1, 39–45. Ст.-бел. библиотека, быблиотека (Булыка, Запазыч.).

Вухна́ль ’падкоўны гвозд’ (Мядзв., Нас., Шат., БРС), вухна́лік (Нас. Доп., Байк. і Некр.), укр. (в)ухна́ль, (г)ухналь, рус. ухна́ль. Праз польск. ufnal, hufnal з ням. Hufnagel ’тс’ (Брукнер, 592; Фасмер, 4; Рудніцкі, 1, 502; Кюнэ, Poln., 111).

Дыяло́г ’дыялог’ (БРС). Рус. диало́г, укр. діало́г. Запазычанне праз рус. мову з франц. dialogue (< лац. < грэч.). Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 109–110. Фасмер (1, 512) дапускае магчымасць запазычання ў рус. мове і з ням. Dialog (< лац. < грэч.).

Кошт ’выражаная ў грашах вартасць чаго-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Шат., ТС, Сл. паўн.-зах., Яруш., Бяльк.). Ст.-бел. коштъ ’тс’ (з 1565 г.) (Булыка, Запазыч., 174). Запазычанне праз польск. koszt з с.-в.-ням. kost (Слаўскі, 2, 544).

◎ Кры́па ’жолаб у крыніцы’ (Федар. Рук.), ’кармушка’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне праз польск. krypa ’прыстасаванне для кармлення коней’ з ням. Krippe ’жолаб’ ці больш верагоднае (улічваючы значэнне беларускіх слоў) непасрэднае запазычанне з нямецкай мовы (параўн. Слаўскі, 3, 88).

Ляжнёўка ’дарога, вымашчаная бярвеннем на шырыню калёс’ (в.-дзв., Нар. сл.; Нар. Гом.; в.-дзв., раг., Сл. ПЗБ), нараўл. ’кладка’ (Мат. Гом.). Да ле́жань (гл.), параўн. рус. перм. ле́жень ’дошка для праходу па багністаму месцу’, ’масткі праз раку’.