представле́ние ср.

1. (действие) пада́ча, -чы ж.; неоконч. падава́нне, -ння ср.; пака́званне, -ння ср., пака́з, -зу м., прадстаўле́нне, -ння ср.; прывядзе́нне, -ння ср.; прыстаўле́нне, -ння ср.; знаёмства, -ва ср.; рэкаменда́цыя, -цыі ж., рэкамендава́нне, -ння ср.; прадстаўле́нне, -ння ср.; малява́нне, -ння ср.; пака́з, -зу м., пака́званне, -ння ср., вывядзе́нне, -ння ср., выкліка́нне, -ння ср.; прычыне́нне, -ння ср.; прыкі́дванне, -ння ср.; уяўле́нне, -ння ср.; см. представля́ть 1—9;

2. (письменное заявление с предложением) офиц. прадстаўле́нне, -ння ср., дакла́д, -да м.; дакладна́я запі́ска; (заявление) зая́ва, -вы ж.;

представле́ние о перево́де на но́вую до́лжность прадстаўле́нне (дакла́д, дакладна́я запі́ска) аб пераво́дзе на но́вую паса́ду;

3. уяўле́нне, -ння ср.;

проце́сс представле́ния психол. працэ́с уяўле́ння;

не име́ть ни мале́йшего представле́ния не мець нія́кага ўяўле́ння;

4. театр. пака́з, -зу м.; (спектакль) спекта́кль, -ля м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

даста́ць сов.

1. доста́ть;

д. тале́рку з палі́цы — доста́ть таре́лку с по́лки;

2. доста́ть, вы́нуть;

д. кні́жку з партфе́ля — доста́ть кни́жку из портфе́ля;

3. извле́чь; удали́ть;

д. аско́лак з ра́ны — извле́чь (удали́ть) оско́лок из ра́ны;

4. доста́ть; дотяну́ться;

д. да бэ́лькі — доста́ть (дотяну́ться) до ба́лки;

5. разг. (приобрести, раздобыть) доста́ть;

д. біле́т у тэа́тр — доста́ть биле́т в теа́тр;

6. получи́ть, нажи́ть;

д. плеўры́т — получи́ть (нажи́ть) плеври́т;

7. разг. (быть наказанным) получи́ть; (быть побитым — ещё) зарабо́тать;

д. год турмы́ — получи́ть год тюрьмы́;

д. з-пад зямлі́ — доста́ть из-под земли́;

д. па ша́пцы — получи́ть по ша́пке;

д. па ка́рку — схлопота́ть по ше́е;

кру́кам галавы́о́са) не д. — не подступи́ться (к кому);

д. сабе́ ца́цку — (болезнь, неприятность) схвати́ть, нажи́ть;

зімо́й лёду не даста́неш (не вы́прасіш) — (у каго) погов. зимо́й льда не вы́просишь (у кого)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

предста́вить сов.

1. (подать, привести доказательства, справки и т. п.) пада́ць; прыве́сці; паказа́ць; прадста́віць; прад’яві́ць;

предста́вить но́вые да́нные пада́ць (прыве́сці) но́выя да́дзеныя;

предста́вить свиде́тельство о боле́зни пада́ць (паказа́ць, прад’яві́ць) пасве́дчанне аб хваро́бе;

предста́вить докуме́нты прадста́віць (прад’яві́ць) дакуме́нты;

2. (доставить в какое-л. место) уст., прост. даста́віць;

3. (познакомить, отрекомендовать) пазнаёміць (каго, з кім), адрэкамендава́ць, прадста́віць (каго, каму);

4. (к награде) прадста́віць;

5. (изобразить, показать) намалява́ць, паказа́ць, вы́весці;

6. (вызвать что-л., причинить) вы́клікаць; прычыні́ць; (составить) скла́сці; (явиться) з’яві́цца;

предста́вить больши́е затрудне́ния вы́клікаць (скла́сці) вялі́кія ця́жкасці;

э́то представля́ет большо́е затрудне́ние гэ́та з’яўля́ецца вялі́кай ця́жкасцю;

7. (принять на себя образ кого-, чего-л.) прыкі́нуцца (кім, чым), састро́іць з сябе́;

8. (дать представление) театр. паказа́ць;

9. (вообразить) уяві́ць, прадста́віць; см. представля́ть 1—9;

предста́вьте себе́ уяві́це сабе́;

мо́жете себе́ предста́вить мо́жаце сабе́ ўяві́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

не

1. отриц. частица в разн. знач. не;

ву́чань не разуме́ў тлумачэ́ння наста́ўніка — учени́к не понима́л объясне́ния учи́теля;

мне яго́ больш не ўба́чыць — мне его́ бо́льше не уви́деть;

спеў не спеў, плач не плач, а не́йкая ну́дная мело́дыя — пе́ние не пе́ние, плач не плач, а кака́я-то ну́дная мело́дия;

не дрэ́нна было́ б схадзі́ць у тэа́тр — не пло́хо бы́ло бы сходи́ть в теа́тр;

не без та́ленту — не без тала́нта;

не́льга не напіса́ць — нельзя́ не написа́ть;

ён паслізну́ўся і ледзь не павалі́ўся — он поскользну́лся и чуть не упа́л;

я не магу́ не сказа́ць пра́ўды — я не могу́ не сказа́ть пра́вды;

хаця́ б чаго́ не зда́рылася — хоть бы чего́ не случи́лось;

2. отриц. частица нет;

вы не ве́даеце, куды́ ён пайшо́ў? — Не — вы не зна́ете, куда́ он пошёл? — Нет;

гэ́та пра́ўда ці не?э́то пра́вда и́ли нет?;

зо́йдзем у ха́ту? — Не, не трэ́ба — зайдём в дом? — Нет, не ну́жно;

3. усил. частица нет;

не, ты паглядзі́, яка́я цудо́ўная кве́тка — нет, ты посмотри́, како́й чуде́сный цвето́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

откры́ть сов.

1. (дверь, окно, шкатулку) адчыні́ць, мног. паадчыня́ць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

2. (начать) пача́ць, распача́ць; (собрание, заседание и т. п.) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть вое́нные де́йствия пача́ць (распача́ць) вае́нныя дзе́янні;

откры́ть съезд адкры́ць з’езд;

3. (положить начало существованию) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть теа́тр адкры́ць тэа́тр;

4. (пустить, ввести в действие) пусці́ць, мног. папуска́ць, даць, мног. падава́ць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть во́ду пусці́ць (даць) ваду́;

5. (предоставить) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць, даць, мног. падава́ць;

Вели́кая Октя́брьская социалисти́ческая револю́ция откры́ла но́вую э́ру в исто́рии челове́чества Вялі́кая Кастры́чніцкая сацыялісты́чная рэвалю́цыя адкры́ла но́вую э́ру ў гісто́рыі чалаве́цтва;

откры́ть возмо́жность адкры́ць (даць) магчы́масць;

6. (обнажить) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть грудь адкры́ць гру́дзі;

7. (раскрыть) разгарну́ць, мног. паразго́ртваць; (глаза) расплю́шчыць, мног. парасплю́шчваць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць; (рот) разя́віць, мног. паразяўля́ць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть зонт разгарну́ць парасо́н;

откры́ть кни́гу разгарну́ць кні́гу;

8. перен. (разоблачить) вы́крыць, мног. павыкрыва́ць, вы́явіць;

откры́ть за́говор вы́крыць загаво́р;

9. перен. (сообщить откровенно) адкры́ць, вы́казаць;

откры́ть ду́шу адкры́ць душу́;

10. (о научных открытиях и т. п.) адкры́ць;

откры́ть за́лежи руды́ адкры́ць пакла́ды руды́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ходи́ть несов.

1. в разн. знач. хадзі́ць;

ходи́ть по ко́мнате хадзі́ць па пако́і;

ходи́ть в разве́дку хадзі́ць у разве́дку;

ходи́ть в теа́тр хадзі́ць у тэа́тр;

ходи́ть в сапога́х хадзі́ць у бо́тах;

часы́ хо́дят хорошо́ гадзі́ннік хо́дзіць до́бра;

ходи́ть по грибы́ хадзі́ць у грыбы́;

ходи́ть с короля́ (в игре) хадзі́ць каралём;

2. (ездить) хадзі́ць, е́здзіць;

тут ча́сто хо́дят маши́ны тут ча́ста хо́дзяць (е́здзяць) машы́ны;

3. (плавать) хадзі́ць, пла́ваць;

ходи́ть на вёслах хадзі́ць (пла́ваць) на вёслах;

4. (ухаживать) дагляда́ць (каго, што);

ходи́ть за больны́м дагляда́ць хво́рага;

5. (шататься, колебаться) хадзі́ць, хіста́цца;

пол хо́дит под нога́ми падло́га хо́дзіць (хіста́ецца) пад нага́мі;

6. (работать) разг. хадзі́ць, працава́ць, быць; (плавать) пла́ваць;

ходи́ть в пло́тниках працава́ць (быць) цесляро́м;

ходи́ть на парохо́де шту́рманом хадзі́ць (пла́ваць, працава́ць) на парахо́дзе шту́рманам;

хо́дят слу́хи хо́дзяць чу́ткі;

ходи́ть вокру́г да о́коло хадзі́ць круго́м ды наўко́ла;

ходи́ть на голове́ хадзі́ць на галаве́;

ходи́ть по́ миру хадзі́ць з то́рбамі, жабрава́ць;

ходи́ть ходуно́м хадзі́ць хо́дырам;

ходи́ть по стру́нке па адно́й до́шчачцы скака́ць;

ходи́ть на за́дних ла́пках на ды́бачках (на па́льчыках) хадзі́ць; па адно́й масні́чыне хадзі́ць;

ходи́ть с протя́нутой руко́й на хлеб спява́ць; з рук глядзе́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

откры́тый

1. прич., прил. (о двери, окне, шкатулке) адчы́нены, мног. паадчыня́ны; адкры́ты, мног. паадкрыва́ны; (о шторе, занавесе) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

откры́тый я́щик адчы́неная скры́нка;

откры́тый за́навес театр. адкры́ты за́навес;

2. прич., прил. (начатый) пача́ты, распача́ты; (о собрании, заседании) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

3. (начавший своё существование) прич. адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

4. прич. (о газе, воде) пу́шчаны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

5. прич. (предоставленный) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны, да́дзены;

6. прич. (обнажённый) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

7. прич., прил. (раскрытый) разго́рнуты, мног. паразго́ртваны; (о глазах) расплю́шчаны, мног. парасплю́шчваны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны; (о рте) разя́ўлены, мног. паразя́ўляны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

8. прил., перен. (разоблачённый) вы́крыты, мног. павыкрыва́ны, вы́яўлены;

9. прил. перен. (о мыслях, намерениях) адкры́ты, вы́казаны;

10. прич. (о научных открытиях и т. п.) адкры́ты;

11. прил. (свободный) адкры́ты;

откры́тое по́ле де́ятельности адкры́тае по́ле дзе́йнасці;

12. прил. (прямой, искренний) адкры́ты, шчы́ры;

13. прил. (явный) адкры́ты, я́ўны;

откры́тая вражда́ адкры́тая (я́ўная) варо́жасць;

откры́тое мо́ре адкры́тае мо́ра;

на откры́том во́здухе на во́льным паве́тры;

в откры́том по́ле у чы́стым по́лі;

с откры́той голово́й з непакры́тай (го́лай) галаво́й;

с откры́тыми глаза́ми з расплю́шчанымі вача́мі;

при откры́тых дверя́х пры адчы́неных дзвяра́х;

оста́вить вопро́с откры́тым пакі́нуць пыта́нне адкры́тым;

идти́ в откры́тую ісці́ ў адкры́тую;

ломи́ться в откры́тую дверь лама́цца (бі́цца) у адчы́неныя дзве́ры.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

представля́ть несов.

1. (подавать, приводить доказательства, справки и т. п.) падава́ць; прыво́дзіць; пака́зваць, прадстаўля́ць; прад’яўля́ць;

представля́ть спи́ски падава́ць спі́сы;

представля́ть на рассмотре́ние, утвержде́ние падава́ць на разгля́д, зацвярджэ́нне;

представля́ть соображе́ния прыво́дзіць (падава́ць) меркава́нні;

2. (доставлять в какое-л. место) дастаўля́ць; ста́віць;

представля́ть свиде́телей к допро́су дастаўля́ць (ста́віць) све́дак на до́пыт;

3. (знакомить, рекомендовать) знаёміць (каго, з кім), рэкамендава́ць; прадстаўля́ць (каго, каму);

представля́ть педагоги́ческому сове́ту но́вого преподава́теля рэкамендава́ць (прадстаўля́ць) педагагі́чнаму саве́ту но́вага выкла́дчыка;

представля́ть това́рища отцу́ знаёміць тава́рыша з ба́цькам;

4. (к ордену, награде и т. п.) прадстаўля́ць;

5. (изображать) малява́ць, пака́зваць, выво́дзіць;

представля́ть кого́-л. в смешно́м ви́де малява́ць (пака́зваць) каго́е́будзь у сме́шным вы́глядзе;

а́втор представля́ет свои́х геро́ев… а́ўтар малю́е (пака́звае, выво́дзіць) сваі́х геро́яў…;

6. (вызывать что-л., причинять) выкліка́ць; прычыня́ць; (составлять) склада́ць; (являться) з’яўля́цца;

э́та рабо́та не представля́ет больши́х затрудне́ний гэ́та рабо́та не выкліка́е (не склада́е) вялі́кіх ця́жасцей;

7. (принимать на себя образ кого-, чего-л.) прыкі́двацца (кім, чым), стро́іць з сябе́;

представля́ть сумасше́дшего прыкі́двацца вар’я́там, стро́іць з сябе́ вар’я́та;

8. (давать представление) театр. пака́зваць;

представля́ть сце́ну из но́вой пье́сы пака́зваць сцэ́ну з но́вай п’е́сы;

9. (воображать) уяўля́ць, прадстаўля́ць;

вы представля́ете себе́ таку́ю карти́ну? вы ўяўля́еце сабе́ такі́ малю́нак?;

10. (являться) з’яўля́цца; (быть) быць; (представлять собой) з’яўля́цца, уяўля́ць; (составлять) склада́ць, станаві́ць;

слу́жба в а́рмии представля́ет почётную обя́занность гра́ждан слу́жба ў а́рміі з’яўля́ецца пачэ́сным абавя́зкам грамадзя́н;

он представля́ет собо́й воплоще́ние че́стности ён з’яўля́ецца ўвасабле́ннем сумле́ннасці;

э́то представля́ет большу́ю це́нность гэ́та ўяўля́е (склада́е) вялі́кую кашто́ўнасць;

11. (быть представителем) прадстаўля́ць;

представля́ть интере́сы коллекти́ва прадстаўля́ць інтарэ́сы калектыву.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

свести́ сов.

1. (вниз, в сторону) зве́сці, мног. пазво́дзіць;

свести́ ребёнка с ле́стницы зве́сці дзіця́ з ле́свіцы;

свести́ ло́шадь с доро́ги зве́сці каня́ з даро́гі;

2. (завести) заве́сці;

свести́ дете́й в теа́тр заве́сці дзяце́й у тэа́тр;

3. (лишить высокого положения) зняць, скі́нуць, зве́сці;

свести́ с престо́ла скі́нуць з тро́на;

свести́ с пьедеста́ла перен. зве́сці з п’едэста́ла;

4. (собрать в одно место) зве́сці, мног. пазво́дзіць;

свести́ всех ученико́в в оди́н зал зве́сці (пазво́дзіць) усі́х ву́чняў у адну́ за́лу;

5. (о лесе) зве́сці, вы́сечы;

6. (установить знакомство, дружбу и т. п.) заве́сці, мног. пазаво́дзіць;

свести́ дру́жбу с ке́м-л. заве́сці дру́жбу з кім-не́будзь;

7. (сдвинуть, сблизить) зве́сці; (о бровях — ещё) ссу́нуць;

8. (пятно и т. п.) вы́весці, мног. павыво́дзіць;

свести́ пя́тна вы́весці (павыво́дзіць) пля́мы;

9. (перенести изображение) пераве́сці;

10. (к чему, на что) зве́сці (да чаго, у што);

свести́ расхо́ды к ми́нимуму зве́сці выда́ткі да мі́німуму;

11. (изменить тему разговора, мысли и т. п.) пераве́сці, зве́сці;

он свёл разгово́р в сто́рону ён перавёў (звёў) гу́тарку ўбок;

12. (о судорогах) зве́сці, ску́рчыць, мног. паску́рчваць, скрыві́ць;

13. (отобрать) разг. адабра́ць; (забрать) забра́ць; (похитить) укра́сці, зве́сці;

во́ры свели́ коро́ву зло́дзеі звялі́ (укра́лі) каро́ву; см. своди́тьII;

свести́ счёты зве́сці раху́нкі, разлічы́цца, паквіта́цца;

свести́ к нулю́ зве́сці да нуля́;

свести́ на нет зве́сці на нішто́;

свести́ концы́ с конца́ми зве́сці канцы́ з канца́мі;

свести́ в гроб (моги́лу) увагна́ць у магі́лу, пакла́сці ў труну́;

свести́ с ума́ зве́сці з ро́зуму;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

брать несов.

1. в разн. знач. браць; (охватывать — о чувствах ещё) аго́ртваць, ахо́пліваць, апано́ўваць; (о рыбе — ещё) бра́цца; (о грибах — ещё) збіра́ць;

брать рука́ми браць рука́мі;

брать те́му для диссерта́ции браць тэ́му для дысерта́цыі;

брать ма́льчика с собо́й браць хло́пчыка з сабо́й;

брать дете́й на воспита́ние браць дзяце́й на выхава́нне;

брать такси́ браць таксі́;

брать биле́ты в теа́тр браць біле́ты ў тэа́тр;

брать уро́ки браць уро́кі;

брать нало́ги браць пада́ткі;

брать це́ну браць цану́;

брать обеща́ние браць абяца́нне;

брать песо́к браць пясо́к;

брать цита́ту браць цыта́ту;

брать приме́р браць пры́клад;

брать в плен браць у пало́н;

меня́ берёт сомне́ние мяне́ аго́ртвае (ахоплівае, апано́ўвае) сумне́нне;

соба́ки бра́ли кабана́ саба́кі бра́лі вепрука́;

по́езд брал подъём по́езд браў пад’ём;

брать не коли́чеством, а ка́чеством браць не ко́лькасцю, а я́касцю;

рабо́та брала́ мно́го си́лы рабо́та бра́ла мно́га сі́лы;

лопа́та не берёт мёрзлой земли́ рыдлёўка не бярэ́ ме́рзлай зямлі́;

брать впра́во браць упра́ва;

брать отве́тственность браць адка́знасць;

брать на учёт браць на ўлі́к;

сего́дня ры́ба хорошо́ берёт сёння ры́ба до́бра бярэ́цца;

брать грибы́ браць (збіра́ць) грыбы́;

2. (в долг) пазыча́ць (у каго); браць на паве́р;

брать нача́ло пачына́цца;

в рот не брать у рот не браць;

брать чью́-л. сто́рону станаві́цца на чый-не́будзь бок;

брать за бока́ браць за бакі́ (шкі́рку);

брать верх браць верх;

брать в оборо́т (в рабо́ту) браць у рабо́ту;

брать быка́ за рога́ браць быка́ за ро́гі;

брать во́лю браць во́лю;

брать своё браць сваё;

брать себя́ в ру́ки браць сябе́ ў ру́кі;

брать го́лыми рука́ми браць го́лымі рука́мі;

брать измо́ром браць змо́рам;

брать в кле́щи браць у кле́шчы;

брать за гло́тку браць за го́рла;

брать за жа́бры браць за жа́бры;

брать за се́рдце браць за сэ́рца;

брать за живо́е браць за жыво́е;

брать на аборда́ж браць на абарда́ж;

брать на букси́р браць на буксі́р;

брать на́ душу браць на душу́;

брать на му́шку браць на му́шку;

брать на себя́ браць на сябе́;

брать с бо́ю браць з бо́ю;

на́ша (ва́ша) берёт на́ша (ва́ша) бярэ́;

брать прице́л браць прыцэ́л;

брать сло́во обра́тно (наза́д) браць сло́ва наза́д;

брать на цугу́ндер браць на цугу́ндар;

брать за ши́ворот браць за каўне́р (за шкі́рку);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)