тэ́рцыя, ‑і, ж.
1. У музыцы — трэцяя ступень ад дадзенай у дыятанічнай гаме. // Інтэрвал, які ахоплівае тры ступені.
2. Друкарскі шрыфт, памер якога роўны 16 пунктам (6 мм), выкарыстоўваецца для набору загалоўкаў.
[Ад лац. tertia — трэцяя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
pitch1 [pɪtʃ] n.
1. вышыня́ (голасу, гуку, тону)
2. узро́вень; ступе́нь
3. BrE, sport пляцо́ўка a football/cricket/hockey pitch футбо́льная/крыке́тная/хаке́йная пляцо́ўка
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
мада́льнасць, ‑і, ж.
1. Граматычная катэгорыя, якая выражае адносіны зместу выказвання да рэчаіснасці і перадаецца формамі ладу дзеяслова, інтанацыяй, пабочнымі словамі і пад.
2. У логіцы — катэгорыя, якая выражае ступень верагоднасці, дакладнасці суджэння.
[Ад лац. modus — лад.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смалі́стасць, ‑і, ж.
Уласцівасць смалістага (у 1, 2 знач.). Смалістасць дроў. // Ступень наяўнасці смалы ў чым‑н. Руская сасна не толькі не горшая, яна нават лепшая па смалістасці і больш дае жывіцы. Мяжэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АКАМАДА́ЦЫЯ
(ад лац. accomodatio прыстасаванне),
розная ступень прыпадабнення суседніх зычных ці галосных; адзін з відаў камбінаторных змяненняў гукаў. Пры максімуме акамадацыі паміж імі ўзнікаюць т.зв. глайды (прамежкавыя напаўгалосныя гукі), якія з’яўляюцца рэалізацыяй агульных для зычных і галосных дыферэнцыяльных адзнак. Для стараж. моў ступень акамадацыі вызначаецца на аснове ўскосных паказчыкаў, для сучасных — інструментальна або з дапамогай аўдытара. Прыкладам акамадацыі можа служыць бел. цеканне і дзеканне.
Літ.:
Мартынов В.В. Славянская и индоевропейская аккомодация. Мн., 1968.
В.У.Мартынаў.
т. 1, с. 184
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
зені́т, ‑у, М ‑ніце, м.
1. Найвышэйшы пункт неба над галавой наглядальніка. Сонца стаяла ў зеніце, і яго праменн[е] падал[а] проста на .. галовы. Шамякін.
2. перан. Вышэйшая ступень, вяршыня развіцця чаго‑н. Зеніт славы.
[Фр. zénith з араб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; заг. лікуй; незак.
Кніжн. Праяўляць вышэйшую ступень радасці з выпадку якой‑н. выдатнай падзеі. Наўкол — агністыя сцягі; Лікуе шчасны край. Журба. Зямля наша сёння лікуе, у кожнага — радасны дзень. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагрэ́ў, ‑грэву, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. нагрэць (у 1, 2 знач.) і стан паводле знач. дзеясл. нагрэцца.
2. Ступень, да якой што-н нагрэта.
3. Спец. Плошча, паверхня, якую награваюць. Нагрэў паравоза катла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
найме́нш, прысл.
1. Менш за ўсё. Найлепш расказана [у літаратуры] аб тым, што адбывалася ўранні 22 чэрвеня 1941 года на сотнях ціхіх застаў. Брыль.
2. У спалучэнні з якаснымі прыметнікамі ўтварае найвышэйшую ступень апошніх. Найменш смелы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прызлі́шна (прызлі́шно) ’вельмі свабодна, прасторна’ (Нар. Гом.). Верагодна, своеасаблівая найвышэшая ступень ад прысл. залі́шне ’звыш меры, занадта’ з рэдукцыяй пераднаціскнога ‑а‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)