ма́лыйI прил. малы́; (меньшего размера, чем нужно) замалы́; (небольшой) невялі́кі; (мелкий) дро́бны;
ма́лая бу́ква мала́я лі́тара;
ма́лая ско́рость мала́я ху́ткасць (ско́расць);
са́мое ма́лое са́ма менш, са́ма ме́ней;
ма́лый ход мор. малы́ ход;
◊
мал мала́ ме́ньше адзі́н пад адны́м;
от ма́ла до вели́ка ад мало́га да вялі́кага;
стар и мал стары́ і малы́;
с (от) ма́лых лет зма́лку, з мале́нства, з малы́х год;
без ма́лого без не́чага, (почти) ледзь не, ама́ль, траха́ не;
за ма́лым де́ло ста́ло за малы́м спра́ва ста́ла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Mala herba cito crescit
Дрэнная трава хутка расце.
Плохая трава быстро растёт.
бел. Дрэнны прыклад заразлівы. Пустазелле расце нясеянае. Добрую траву людзі сеюць, а дрэнная сама расце. Дурняў не сеюць, а самі родзяцца.
рус. Худая трава скоро растёт. Сорная трава быстро растёт. Дураков не сеют, не жнут, а сами родятся.
фр. Mauvaise herbe est tôt venue (Плохая трава растёт быстро).
англ. Fools grow without watering (Дураки растут без поливки).
нем. Narren wachsen unbegossen (Дураки вырастают без поливки).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
yourself [jɔ:ˈself] pron. (pl. -selves)
1. сябе́, -ся, -ца;
Wash yourself. Памыйся!
Help yourself. Частуйся!
2. сам, сама́;
You yourself said so. Ты сам гэтак казаў;
You’re not yourself. Ты сам не свой.
♦
(all) by yourself адзі́н, сам-на́сам;
Have you been all by yourself the whole day? Ты ўвесь дзень быў адзін?
be yourself будзь сам сабо́ю
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
áuflösen
1.
vt
1) развя́зваць, распуска́ць, расплята́ць (валасы)
2) раша́ць (ураўненне), выраша́ць (пытанне і г.д.)
die Klámmern ~ — раскрыва́ць ду́жкі
3) хім. раствара́ць
4) касава́ць (дагавор)
5) распуска́ць (арганізацыю і г.д.); расфармірава́ць (вайсковую часць і да т.п.)
2.
(sich)
1) раствара́цца
sich in Tränen ~ — залі́цца сляза́мі
2) вы́рашыцца
die Sáche löste sich von selbst auf — спра́ва вы́рашылася сама́ па сабе́
3) (сама)распуска́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Papulas observatis alienas obsiti plurimis ulceribus
Вы[самі], пакрытыя мноствам язваў, выглядаеце чужыя пухіры.
Вы [сами], покрытые множеством язв, высматриваете чужие волдыри.
бел. Чужое бачыць пад лесам, а свайго не бачыць пад носам. У чужым воку бачым пылінку, а ў сваім не заўважаем бервяна. Лазня ўсіх мые, а сама ў брудзе. У чужым воку і порах відна, а ў сваім калода не відна.
рус. В чужом глазу сучок видит, а в своём бревна не замечает. Свои грехи за собой, а чужие перед собой. Сам пьёт, а людей за пьянство бьёт. В чужом глазу сучок велик. Бранила золовка невестку змеёй, а сама ядом брызжет.
фр. On voit la paille dans l’œil de son voisin mais non la poutre dans le sien (В глазу соседа видим соломинку, а не бревно в своём глазу). La bossu ne voit pas sa bosse mais il voit celle de son confrère (Горбатый видит не свой горб, а горб своего собрата).
англ. He who laughs at crooked men should walk very straight (Кто смеётся над кривым, должен ходить очень прямо).
нем. Den Balken im eigenen Auge nicht sehen, aber den Splitter im fremden (Не видеть бревно в своём глазу, но видеть осколок в чужом).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ка́ша ж., в разн. знач. ка́ша;
прасяна́я к. — пшённая ка́ша;
у яго́ ў галаве́ к. — у него́ в голове́ ка́ша;
◊ к. ў ро́це — (у каго) ка́ша во рту (у кого);
даць бяро́завай ка́шы — дать берёзовой ка́ши;
завары́лася к. — завари́лась ка́ша;
ка́шы не зва́рыш — (з кім) ка́ши не сва́ришь (с кем);
бо́ты ка́шы про́сяць — сапоги́ ка́ши про́сят;
ма́ла ка́шы еў — ма́ло ка́ши ел;
расхлёбваць ка́шу — расхлёбывать ка́шу;
ма́слам ка́шу не сапсуе́ш — посл. ка́шу ма́слом не испо́ртишь;
аржана́я к. сама́ сябе́ хва́ліць — посл. ржана́я ка́ша сама́ себя́ хва́лит
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Лю́бжа, лю́бша ’замова на каханне’, ’нагаворнае зелле’ (Гарэц.), ’ятрышнік, зязюлька плямістая, Orchis maculala L.’ (Растарг.), ’чараўнік, Platanthera bifolia L. C. Rich’ (Кіс.). Укр. любжа ’ятрышнік’, рус. смал., арл., кур. любжа ’ятрышнік’, ’чараўнік’. Утворана ад любіць (Сцяцко, Афікс. наз., 79). Матывацыя (Махэк, Jména, 299): расліна мае два клубні, якія нагадваюць яйцы, таму існавала павер’е, што прырода нібыта сама ўказала на тое, што гэта расліна служыць для павышэння патэнцыі (параўн. чэш. vstavač, польск. storczyk), выклікаючы каханне. Іншыя назвы звязаны з зязюляй (параўн. бел. зязюлька, чэш. žežhulka, zezulka, kukačka), бо яна (паводле фальклорных песень) мае адносіны да кахання і плоднасці. Прасл. lʼubьža (Трубачоў, Эт. сл., 15, 189).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бюджэ́т, ‑у, М ‑жэце, м.
Каштарыс прыходаў і расходаў дзяржавы, прадпрыемства або ўстановы на пэўны тэрмін. Дзяржаўны бюджэт СССР. Ваенны бюджэт. Бюджэт калгаса. // Сукупнасць асабістых даходаў і расходаў на пэўны тэрмін. Бюджэт сям’і. □ Сама, ледзь зводзячы канцы з канцамі свайго нязначнага бюджэту, Ніна заўсёды ўмела знайсці, адарваць ад сябе больш той долі, якую збіралі сіратам. Васілевіч.
•••
Асвоіць бюджэт гл. асвоіць.
[Фр. budget.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адта́ць, адтане; зак.
Выйсці з замарожанага стану; вызваліцца ад лёду, снегу пад уздзеяннем цяпла. [Несцер:] — Вось крыху адтане зямля — прынясу з дому шчэпы і пасаджу на гэтым месцы. Кулакоўскі. Праз ноч зямля адтала, зрабілася мяккай. Якімовіч. // перан. Памякчэць, падабраць, пазбыцца суровасці. Сама Волька, заўважаючы ў сабе.. змену, не магла не дзівіцца, як яе жаночае сэрца адтала, сагрэлася і само пачало грэць. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кага́л, ‑у, м.
1. Яўрэйскае абшчыннае самакіраванне і сама абшчына ў Польшчы 16–19 стст.
2. перан. Разм. Шумны натоўп, зборышча. У час перакуру ў гаманлівым кагале .. [Тодар], здаралася, забываўся, неасцярожна заглядаўся на дзяўчыну. Вышынскі.
3. у знач. прысл. кага́лам. Разм. Сумесна, гуртам, усе разам. Адзін тут нічога не зробіш. Кагалам, гамузам трэба. Ермаловіч. Бабы кагалам наваліліся на .. [Лявона], адабралі кубак. Кудравец.
[Ад стараж.-яўр. kâhâl — сход.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)