1. Сукупнасць прадметаў, прылад, якія складаюць маёмасць прадпрыемства, установы, арганізацыі. Спартыўны інвентар. Школьны інвентар.// Прылады сельскагаспадарчай вытворчасці. Сельгасарцелі дзейна рыхтуюцца да праверкі — ачышчаюць насенне, рамантуюць інвентар, машыны, вывозяць на палі ўгнаенне.Арочка.— Інвентар гатовы: плугі, бароны ўжо адрамантавалі.Васілевіч.
2. Вопіс маёмасці, рэестр. Скласці інвентар.
•••
Жывы інвентар — цяглавая і малочная жывёла.
Мёртвы інвентар — прылады працы, перавозачныя сродкі і іншая маёмасць.
[Лац. inventarium.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кменікмін, ‑у, м.
1. Двух- або шматгадовая травяністая расліна сямейства парасонавых з прамым, разгалінаваным уверсе сцяблом і белымі або ружовымі кветкамі.
2.зб. Пахучае насенне гэтай расліны, якое змяшчае эфірны алей (скарыстоўваецца пераважна як прыправа). Хлеб з кменам. □ А закусь! Што тут за вяндліна! А паляндвіца, а той сыр? Адна смятана ў ім.. Ды кропкі чорненькія кміну.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́фе, нескл., м.
1. Трапічнае дрэва або куст сямейства марэнавых, з насення якіх гатуюць асобы напітак; кафейнае дрэва.
2.зб.Насенне гэтага дрэва. Малоць кофе.// Парашок з размолатага насення гэтага дрэва, а таксама заменнік такога парашку‑, кава (у 1 знач.). Жалудовы кофе.
3. Напітак, прыгатаваны з такога парашку; кава (у 2 знач.). Піць кофе.
•••
Чорны кофе — моцны кофе без малака, без смятанкі.
[Гал. koffee з араб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насе́вак, ‑сеўку, м.
Разм. Тое, што прызначана для пасеву; насенне. Як толькі снег з узгоркаў знік, Вазіць насевак-яравое Прыйшоў шматтонны грузавік.Танк.// Наогул тое, што сеецца, ляціць, падае зверху. Насевак з клёну. Насевак з хваёвых шышак. □ Алесь тужыў па свежай баразне, калі яна вясной .. крышыцца тлустымі, цёплымі камякамі, гатовая і прагная прыняць і залацісты дождж зярнят, і насевак са шчодрага неба.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́джанец, ‑нца, м.
Маладая дрэвавая расліна, вырашчаная з сеянцаў або чаранкоў у гадавальніку і прызначаная для перасадкі куды‑н. Людзі хоць і лічылі Пракопа дзіваком, але кожны стараўся ў яго, а ні ў кога іншага, купіць саджанец яблыні, грушы, вішні, слівы ці насенне кветак.Кавалёў.Прывёз хлапец з-пад Рагачова У кулундзінскія палі Сямейку саджанцаў вішнёвых, Каб тут дужэлі і раслі.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зе́рне, -я, зярня́ці, мн. зе́рні, -яў і зярня́ты, -ня́т, н.
1. Плод, семя злакаў (а таксама некаторых іншых раслін).
Ячменнае з.
Кава ў зернях.
2.зб.Насенне хлебных злакаў.
Хлеб у зерні.
3. Невялікі прадмет, крупінка чаго-н.
Жамчужнае з.
4.перан. Ядро, зародак чаго-н. (кніжн.).
З. ісціны.
|| памянш.зярня́тка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.) ізе́рнетка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.).
|| прым.зе́рневы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) ізернявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).
Зерневыя (зернявыя) культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Saat
f -, -en
1) се́мя, насе́нне
2) сяўба́
3) усхо́ды
◊ wie die ~, so die Érnte — як узарэ́ш, так і збярэ́ш; як дба́еш так і ма́еш
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Zucht
f -
1) гадо́ўля (жывёл), выро́шчванне (раслін)
2) выхава́нне; нагля́д; дысцыплі́на
~ hálten* — захо́ўваць дысцыплі́ну
in ~ hálten* — трыма́ць у паслушэ́нстве [паслухмя́насці]
3) -, -en паро́да
verdámmte ~! — чо́ртава насе́нне!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ex ovis pravis prava creatur avis
3 дрэнных яек вылупляецца дрэнная птушка.
Из плохих яиц вылупливается плохая птица.
бел. Якое карэнне, такое і насенне.
рус. От худого семени не жди доброго племени. Каково семя, таков и плод.
фр. De mauvais grain jamais bon pain (Из плохого зерна никогда не будет хорошего хлеба).
англ. The evil field will evil yield (Худое ноле порождает худое).
нем. Wie die Henne, so die Eier (Какова наседка, таковы и яйца). Wie die Katze, so das Kätzchen (Какова кошка, таков и котёнок).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
чо́ртаў чёртов;
○ ~тава во́ка — окно́ (в боло́те);
◊ ~тава про́цьма — тьма-тьму́щая, у́йма;
ч. ту́зін — чёртова дю́жина;
~тава душа́ — чёртова душа́;
~тава насе́нне — ирон. чёртово отро́дье;
~тава ля́лька — чёртова ку́кла;
~тава пе́рачніца — бран. чёртова пе́речница
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)