1.звычайнамн. (няго́ды, няго́д і ‑аў). Няшчасце, ліхая гадзіна; непрыемнасці. Прамінуў час бяды і нягод, Каб ён больш не прыходзіў ніколі!Астрэйка.Як ні кажы: удваіх усё-такі лягчэй жыццёвыя нягоды пераадольваць, чым аднаму.Ігнаценка.
2. Дрэннае надвор’е; непагода. На дварэ нягода крыху супакоілася. Вецер сціх, толькі церушыўся дробны рэдзенькі дождж.Чарнышэвіч.Цёплаю парою, калі не было нягоды, Канстанцін Міхайлавіч сядзеў заўсёды.. [пад вязам].Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассы́пісты, ‑ая, ‑ае.
1. Які лёгка рассыпаецца на крупінкі, крошкі. Рассыпістая бульба. □ Не прайшло і некалькі хвілін, як на зялёным сукне пісьмовага стала ўжо стаяла вялікая белая міска, поўная гарачай рассыпістай [грэцкай] кашы.Барашка.[Снег] рассыпісты і, здаецца, зусім не падобны на той, што гурбамі асеў вакол на палях, на чорных ялінах, што стаяць ля самай чыгункі.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаро́ш1, ‑рашу, м.
Дробны крохкі лёд у выглядзе кашападобнай масы, які ідзе перад ледаставам або ў час вясновага крыгаходу. Бялява-шэрыя аблачынкі на рацэ, на якія .. [лётчык] звярнуў увагу з самалёта, аказаліся першымі маленькімі плывучымі астраўкамі шарашу.Хадкевіч.Светла-попельны колер хмар пад нагамі нагадвае то густы шарош на вадзе, то нядаўна астрыжаную аўчыну.Брыль.
шаро́ш2, ‑рашу, м.
Спец. Лес, які сплаўляецца па рацэ бярвеннямі, не звязанымі ў плыт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Маладзе́ць, молодзе́ць ’рабіцца туманным, зацягвацца (пра неба)’, молодзіцца ’зацягвацца лёгкімі хмарамі, мутнець’ (ТС). Укр.помолоди́тися ’пакрыцца тонкімі, белымі хмаркамі’, моло́дить ся ’збірацца на дождж’, мо́лоди, мо́лоді ’невялікія хмаркі на небе’, рус.моложи́ть, замолодить, замолодеть, молоде́ть ’пакрывацца хмарамі, рабіцца хмурным (аб небе)’, замолодь ’дажджавыя хмары’; польск.pomłodziny ’хмары’, młodzi śę ’хмурнее (неба)’ — усе да прасл.mold‑. Назіраецца атаясамліванне паняццяў, звязаных з хмурным, дажджлівым надвор’ем, хмарамі і з працэсамі скісання малака, браджэннем піва, квасу, цеста (рус.замолаживать ’пачынаць брадзіць (аб квасе)’, ’адчуваць ап’яненне’, наўг.молодо́вина ’сыракваша’, укр.молоди́на ’салодкая смятана’, польск.młodzie ’дрожджы’, н.-луж.rozmłoźeńe ’заквашванне’, ’квашанае цеста’, rozmłoda ’закваска’ (Гарачава, Этимология–84, 43–44), славац.mladinka ’бражка, маладое піва’; славен.mladíti ’пакінуць вылёжвацца, даспяваць’, серб.-харв.мла́дити те̑сто ’яшчэ раз перамешваць цеста’, якія Бязлай (2, 187) аб’ядноўвае ў прасл.moldъ ’дробны, мяккі’, роднаснымі да якога з’яўляюцца лац.mollis, ст.-інд.mṛdúṣ ’мяккі, дробны’, ст.-грэч.ἀμαλδύνω ’размякчаю’, ст.-ірл.meldach, арм.mełk ’мяккі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пага́ны ’мярзотны, подлы; прызначаны для смецця, нечыстот’ (ТСБМ, Касп., Шат., Яруш., Шпіл., Бяссон.), пога́ны ’тс’ (ТС, Сл. Брэс.), ’дрэнны, дробны’ (Мат. Гом.), ’няхрышчаны, язычнік’ (ТСБМ, Нас.), пага́на ’дрэнна, кепска’ (Яруш., Шпіл., З нар. сл.), пага́нец, па́ганства. Агульнаславянскае; параўн. укр.пога́ний, серб.-харв.по̏ган ’нячысты’, чэш., славац.pohan ’язычнік’. Старажытнае запазычанне з лац.pāgānus ’вясковы, язычаскі’: pāgus ’акруга’ (Фасмер, 3, 294 і наст.; там жа і інш. літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыле́сак Невялікі дробны лес, які знаходзіцца на полі або на краю ляснога масіву (Зах. Бел.Др.-Падб., Рэч., Слаўг.). Тое ж прыле́снічча, прыле́сенне, прыле́ссе, прылясоўе, прылясні́чча, прылясо́вічча (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
fine3[faɪn]adj.
1. прыго́жы, цудо́ўны;
a fine house прыго́жы дом;
a fine musician цудо́ўны музыка́нт
2. ве́льмі до́бры (пра самаадчуванне);
I feel fine. Я адчуваю сябе выдатна.
3.я́сны; сухі́ (пра надвор’е)
4. (ве́льмі) то́нкі (таксама перан.);
fine silk то́нкі шоўк;
fine rainдро́бны дождж;
fine distinctions то́нкія разыхо́джанні
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дожджм Régen m -s, -;
праліўны́ дождж strömender Régen;
кароткачасо́вы дождж (Régen)scháuer;
зацяжны́ дождж Dáuerregen m;
імжы́сты дождж Sprühregen m, Níeselregen m;
абло́жны дождж Dáuerregen m;
дро́бны дожджразм Sprítzer m -s;
ідзе́дро́бны дождж дождж es spritzt;
дождж са сне́гам Schnéeregen m;
у дождж bei Régen;
ідзе́ дождж es régnet;
◊ дождж лье як з вядра́ [з цэ́бра] es gießt in Strömen [wie aus Kübeln];
дождж і́скраў Fúnkenregen m;
залаты́ дождж Góldregen m; Lamétta n -s (аздабленні);
дождж папро́каў ein Schwall von Vórwürfen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Kram
m -(e)s
1) дро́бны тава́р
2) хло́мазы́
3) разм. спра́вы, абста́віны
das passt ihm nicht in séinen ~ — гэ́та яму́ не спадаба́ецца [не да спадо́бы, не падыхо́дзіць]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
імгла́, ‑ы, ж.
1. Ападкі ў выглядзе вельмі дробных кропелек вільгаці; імжа. Над хатай Біруковых шумела рабіна, бо вецер пабольшаў і восеньская імгла пачынала пераходзіць у дробны дождж.Кулакоўскі.Імгла дробнымі кропелькамі асядала на суконную світку, на шапку, на твар.Чарнышэвіч.// Крышталікі інею ў паветры, дробны снег. Марозная імгла. □ Час прыйшоў ўставаць, пачынала світаць. За мяцельнай трухою дарог не відаць. Як развітваўся з ёй, снег сляпіў іх імглой.Куляшоў.
2. Пялёнка туману, дыму, пылу; смуга. А магчыма, тут і сапраўды стаяла імгла з выпарэнняў і пылу.Карпаў.Мы багну ўздымалі з адвечнай дрымоты, Каналамі рэзалі нетры балотаў — І з тванню знікала туманаў імгла.Броўка.
3.перан. Пра тое, што перашкаджае добра бачыць, успрымаць навакольнае. Стаіць пастух, А вочы наліваюцца імглой...Танк.// Выраз смутку, задуменнасці на твары, у вачах і пад. Накрыла ясны твар дзявочы Задумы сумная імгла.Багдановіч.
4.перан. Пра што‑н. невыразнае, незразумелае, забытае. З імглы ўспамінаў ўстаюць: Пакінутыя лес і нівы, Дзе хмары над рачным абрывам Чаўнамі белымі плывуць.Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)