1. На верхнюю частку чаго-н., у напрамку да верху чаго-н.
Падняцца н.
Смала выступіла н.
2.прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры абазначэнні прадмета, асобы, на верхнюю частку якіх ці паверх якіх накіравана дзеянне.
Накінуць плашч н. сукенкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наво́ддаль.
1.прысл. На некаторай адлегласці; не вельмі далёка.
Н. стаяла каплічка.
2.прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве прадмета, асобы, месца ці прасторавай мяжы, на пэўнай аддегласці ад якіх адбываецца дзеянне, рух або размяшчаецца хто-, што-н.
Млын стаяў н. вёскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
2) няпоўнае дзеянне, якое распаўсюджваецца на частку чаго-н., напр.: надпіць, надламаць, над’есці, надарваць.
II. Утварае назоўнікі і прыметнікі са знач. больш высокага становішча, напр.: надброўе, надгартанны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пратрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.
1.што і без дап. Стойка перажыць што-н., вытрываць.
П. шмат пакут.
2. Прадоўжыць сваё дзеянне не спыняючыся.
Халады пратрывалі да красавіка.
3. Захавацца, праіснаваць які-н. час.
Пад напорам такой вады гэты насып тут доўга не пратрывае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мацу́каць ’мацаць’ (ТС). Да ма́цаць (гл.). Суфікс ‑ук‑ надае кароткатрывалае і шматразовае дзеянне. Роднасным з’яўляецца ўкр. новавалынск. мацкувати ’шукаць вобмацкам’ з выпадзеннем ‑у‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́льгацца, му́ляцца ’цягнуць справу, адчуваючы непрыемнасць ад нежадання рабіць што-небудзь’ (Шат.). Да му́ліць, му́ляцца (гл.). Экспрэсіўны суфікс ‑г‑ падкрэслівае шматразовае кароткатрывалае дзеянне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пабудова ’дзеянне паводле знач. дзеяслова пабудаваць; сістэма думак, разважанняў; тое, што пабудавана’ (ТСБМ), ’любое збудаванне’ (Інстр. 1). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад пабудаваць < будаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ітэраты́ў
(лац. iterativum)
лінгв. мнагакратны дзеяслоў, які выражае дзеянне, што паўтараецца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Wírkung
f -, -en
1) дзе́янне, уплыў
in ~ tréten* — уступі́ць у дзе́янне [у сі́лу]
in ~ sétzen — прыве́сці ў дзе́янне
séelische ~ — мара́льны ўплыў
~ áusüben — уплыва́ць, рабі́ць уплыў
séine ~ tun* — рабі́ць свой уплыў
2) эфе́кт, вы́нік
◊ Úrsache und ~ — прычы́на і вы́нік
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Разва́жджываць ’адвязваць лейцы’ (Юрч. СНЛ). Утворана ад во́жджы ’лейцы’ (гл.) з дапамогай прыстаўкі раз-, якая надае слову значэнне ’дзеянне, супрацлеглае папярэдняму’, як развяза́ць, рассупо́ніць.