руці́на, ‑ы, ж.

Боязь змен, застой, кансерватыўнасць, адсутнасць пачуцця новага. Ад прыроды спакойны і добры, .. [Хвядос], аднак, не мог мірыцца з той руцінай, абыякавасцю, якая панавала ў школах. Чарнышэвіч.

[Фр. routine.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самаго́ншчык, ‑а, м.

Разм. Той, хто ўпотай займаецца вырабам або продажам самагону. Гэта быў яшчэ не стары, гадоў пад сорак, мужчына, вядомы ў Стрыжэвічах самагоншчык і злодзей. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саслужы́вец, ‑жыўца, м.

Той, хто працуе, служыць з кім‑н. у адным месцы, установе і пад. [Я] адшукала будоўлю, дзе працуе зямляк, яго самога, ягоных начальнікаў і саслужыўцаў. Лось.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэксту́ра, ‑ы, ж.

Спец. Асаблівасці будовы цвёрдага рэчыва, абумоўленыя характарам размяшчэння яго састаўных частак (крышталяў, зерняў, слаёў). Тэкстура горных парод. Тэкстура драўніны. // Рэчыва той або іншай характэрнай будовы.

[Лац. textura.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

універса́л, ‑а, м.

1. Той, хто валодае разнастайнымі спецыяльнасцямі ў сваёй прафесіі. Слесар-універсал. Канструктар-універсал.

2. У астраноміі і геадэзіі — інструмент для вымярэння гарызантальных і вертыкальных вуглоў.

[Ад лац. universalis — усеагульны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усенаро́дна, прысл.

1. Прысл. да усенародны.

2. У прысутнасці людзей, публічна. Адзначылі іх [майстроў] усенародна, І іх так узрушыў той стан: Была ім прысвоена годнасць Пачэсных байцоў-партызан. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фотаама́тар, ‑а, м.

Той, хто займаецца фатаграфіяй як аматар. Радзівон Ксенафонтавіч быў вельмі ўзрушаны. Такім і атрымаўся ён на здымку, які нашы фотааматары зрабілі з дапамогаю бліца. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шлы́нда, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑дзе, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. неадабр. Той (тая), хто бадзяецца, не мае пастаяннага месца жыхарства і працы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шча́снасць, ‑і, ж.

Уласцівасць шчаснага; шчасце. І зелень, і кветкі, і песні, І неба вясёлая яснасць... Ні цьмы той, ні снегавай плесні, — Дзе глянеш, — адна, братка, шчаснасць! Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

То́е1 — указальны займеннік н. р. ад той (ТСБМ, Нас., Ласт., Некр. і Байк., Федар. 4, Вруб., Бяльк.), то́я ’тс’ (Цых.), то ’тс’ (Бяльк.), тэ ’тс’ (ТС), тэ́е ’тс’ (Нас., ТС, Бяльк.), можа выступаць і ў якасці злучніка то (Нас.). Параўн. таксама сумеснае ўжыванне з часціцай то ў niby to tóje ’як бы нічога’ (Федар. 4), як па татэ́ ’як на зло’ (ТС), натото́е ’наўмысна, на зло’ (драг., З нар. сл.), аналагічнае спалучэнню з ж (гл.): jak tojeż, tak tojeż ’нібы на зло’ (Федар. 4). Да той, гл.

То́е2 ’званочак, Campanula persicifolia L.’ (Бейл.). Магчыма, табуізаваная назва ад той (гл.) або *то е ’гэта ёсць’, параўн. польск. toje, tojeść (< to jest) як назвы чарадзейных і атрутных раслін (Брукнер, 362). Параўн. тоя, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)