Вучо́ны (БРС, Байк. і Некр., Касп., Шат.), ст.-бел. ученый ’тс’ < ученыи муж (Скарына). Згодна з Крукоўскім (Уплыў, 149), семантычная калька з рус. ученый.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дабра́нец ’добрай ночы’ (Сцяшк.). Зыходным з’яўляецца польск. dobranoc ’добрай ночы’, якое на бел. глебе было пераасэнсавана паводле назоўнікаў з суфіксам ‑ец. Параўн. дабра́нач, дабра́нац.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Датклі́вы ’далікатны’ (БРС). Слова гэта было ўжо вядома ў ст.-бел. мове з XVI ст. Запазычанне з польск. dotkliwy ’тс’ (гл. Булыка, Запазыч., 101).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Какалу́га ’чаромха, Prunus padus’, какалуша ’тс’ (Бяльк., Мат. Гом., Шат.), кукалушка ’тс’ (Бяльк.), какалуша ’тс’ (Растаргуеў). Усх.-бел. інавацыя: гаплалогія з калакалуша, калакалука (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кары́чневы ’буравата-жоўты, колеру жолуда або карыцы’ (ТСБМ). Рус. коричневый. Тлумачэнне бел. слова з’яўляецца і яго этымалогіяй. Ад карыца (гл.) з суфіксамі ‑ьн‑, ‑ев‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́фель ’бакал для піва’ (ТСБМ). Ст.-бел. куфель, кухель (з 1541 г.). Запазычанне праз польск. kufel з с.-в.-ням. kuefel (Булыка, Запазыч., 183).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаза́ты ’д’ябал, які жыве ў лазе’ (Зайцава, Лінгв. Дасл.) — субстантыўны прыметнік, утвораны пры дапамозе суф. ‑ат‑ы (Бел. гр., 1, 200). Да лаза́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лапу́шухны ’ручаняткі, рукі’ (Бяльк.) — рэгіянальнае ўт варэнне ад лапушкі і суф. ‑ухч‑ы, які надае ласкальнае адценне (Бел. грам., 1, 98). Да лапах (гл.)^
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла́пілка ’латка’ (арш., ДАБМ) паходзіць з лапікла (гл.). Суф. ‑і‑лк‑а аформлены паводле бел. лазілка, магілка і інш. (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 51).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лейт, ст.-бел. лейтъ, лейть ’чорнарабочы дваровы чалавек’ (пач. XV ст.) (Булыка, Запазыч.). З літ. *laitis (К- Яб лонскіс, Liet. žodž. sen., 1941, 114).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)