1. Нечакана задумаць, захацець зрабіць што‑н. — Не ўздумайце страляць, — крыкнуў праваднік. — Мы партызаны. Вядзіце нас да начальства.Новікаў.Мажэйка вырашыў рашуча адбівацца ад усіх, хто ўздумае на яго нападаць.Шахавец.// Надумаць. — З інспектарам аблана Віктарам Кучэрыным нам даводзілася ездзіць даволі часта, і паміж намі ўстанавілася такая блізкасць, пры якой кожны меў права распытваць другога, што толькі ўздумае.Карпюк.
2.каго-што і здадан.сказам. Разм. Успомніць, прыпомніць. Маці .. ніяк не магла ўспомніць і выгаварыць сынава імя. Возьме дзіця на рукі, а як зваць, не ўздумае.Васілевіч.Хацела [Алена] запрасіць: «Прыходзьце вы да нас», але ўздумала, што не яна гаспадыня тут, — Ядзя павінна запрашаць.Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перахо́д
1. Месца, зручнае для пераходу, цераз раку, з аднаго лесу ў другі (БРС).
2. Частка шляху, якую можна прайсці, не адпачываючы (БРС).
□ ур. Пераходы (вузкая палоска зямлі паміж узгоркамі) каля в. Чарсвяны Уш., в. Пераходцы Леп.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
пе́ленг
(гал. peiling = вызначэнне ўзроўню)
1) вугал паміж стрэлкай компаса і напрамкам, па якім відаць даны прадмет або чуваць даны гук (параўн.азімут 2);
2) разнавіднасць строю ваенных караблёў і самалётаў (у караблёў — размяшчэнне адзін за другім па прамой, якая праходзіць пад вуглом да напрамку руху, у самалётаў — размяшчэнне адзін за другім уступамі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
span
I[spæn]1.
n.
1) пя́дзя f.
2) адле́гласьць памі́ж апо́рамі, праме́жак, пралёт -у m.
the bridge in three spans — мост у тры пралёты
3) адрэ́зак ча́су
Some animals have a short lifespan — Некато́рыя жывёлы жыву́ць ко́ратка
4) разма́х -у m.
wing span — разма́х кры́лаў
5) дыяпазо́н -у m.
2.
v.t.
1) ме́раць пя́дзяй
2) абхапі́ць руко́ю та́лію або́ запя́сьце рукі
3) to span a river with a bridge — пабудава́ць мост праз раку́
II[spæn]
n.
па́ра ко́ней, вало́ў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
accommodate
[əˈkɑ:mədeɪt]1.
v.t.
1) зьмяшча́ць; мець ме́сца
This plane is large enough to accommodate 120 passengers — Гэ́ты самалёт дастатко́ва вялі́кі, каб зьмясьці́ць 120 пасажы́раў
2) рабі́ць паслу́гу, прыслу́жвацца каму́
3) дава́ць прыту́лак, разьмяшча́ць
4) дава́ць пазы́ку
5) дастасо́ўваць
We must accommodate ourselves to our changed circumstances — Мы му́сім дастасава́цца да на́шых зьме́неных абста́вінаў
6) сьціша́ць; суніма́ць
He tried to accommodate the dispute between the friends — Ён стара́ўся суня́ць спрэ́чку памі́ж сябра́мі
2.
v.i.
1) дастасо́ўвацца
2) пагаджа́цца; суніма́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
devil[ˈdevl]n. чорт, д’я́бал
♦
poor devil!infml небара́ка!; нябо́га!;
between the devil and the deep blue sea ≅ памі́ж двух агнёў;
the devil take it!infml каб яго́ чорт узя́ў!;
go to the devil!infml ідзі́ к чо́рту!;
speak/talk of the devilinfml лёгкі на ўспамі́н;
He has the devil’s own luck. Яму шалёна шанцуе;
I had the devil of a time. Я вельмі добра бавіў час;
There’ll be the devil to pay. Разлічыцца за гэта будзе нялёгка;
What the devil do you mean? infml Якога д’ябла!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
sea[si:]n.
1. мо́ра;
the high sea(s) адкры́тае мо́ра;
travel by sea падаро́жнічаць мо́рам
2. паве́рхня мо́ра, хва́лі (мора);
a heavy/wild sea бурлі́вае мо́ра;
a light sea спако́йнае мо́ра
3. (of) вялі́кая ко́лькасць (чаго-н.);
a sea of troubles бе́зліч турбо́т
♦
at sea у мо́ры;
be at sea не ве́даць, што рабі́ць, што сказа́ць і да т.п.;
go to sea стаць марако́м;
put (out) to sea пуска́цца ў пла́ванне;
the seven seas усе́ мо́ры і акія́ны све́ту;
between the devil and the deep blue sea ≅ памі́ж двух агнёў
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
КУНІ́ЦКІ (Kunicki) Станіслаў
(6.6.1861, Тбілісі — 28.1.1886),
дзеяч польскага і рас.рэв. руху. Вучыўся ў Пецярбургскім ін-це шляхоў зносін. З 1881 чл. арг-цыі «Народная воля», удзельнічаў у стварэнні ў Пецярбургу Польска-літ. сацыяльна-рэв. партыі. З 1882 чл. партыі «Пралетарыят» 1-ы, у 1883—84 яе кіраўнік. Па ініцыятыве К. ў пач. 1884 заключаны дагавор пра супрацоўніцтва паміж «Народнай воляй» і «Пралетарыятам». Адзін з заснавальнікаў тэарэт. органа партыі час. «Walka klas» («Класавая барацьба», выд. ў Жэневе). Арыштаваны ў ліп. 1884. Паводле прыгавору ваен. суда на працэсе 29-ці чл. партыі «Пралетарыят» пакараны смерцю ў Варшаўскай цытадэлі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КЮЛЬ-ТЭПЕ́, Кюльтэпе (цюрк. попельны ўзгорак),
1) стараж. горад бронзавага веку у Кападокіі (цэнтр. Турцыя) каля Кейзеры. Пры даследаванні выяўлена дзелавая перапіска асірыйскіх купцоў-каланістаў, якія ў 19 ст. да н.э. кантралявалі і пашыралі гандаль паміжАнатоліяй і Месапатаміяй, гліняныя таблічкі з асірыйскім клінапісам, шмат матэрыялаў з часоў, якія папярэднічалі ўзвышэнню хетаў.
2) Паселішча паўд.-закаўказскай групы энеаліту Каўказа (4-е — пач. 1-га тыс. да н.э.). Назву атрымала ад сяла за 8 км ад Нахічэвані (Азербайджан). Выяўлены 4 розначасовыя культ. пласты магутнасцю 22 м (энеаліт, кура-аракская культура, эпохі верхняй бронзы і ранняга жалеза).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЗІМІ́Н Аляксандр Аляксандравіч
(22.2.1920, Масква — 25.2.1980),
рускі гісторык, крыніцазнавец, археограф. Д-ргіст.н. (1959), праф. (1971). Скончыў Маскоўскі ун-т (1942). Працаваў у Ін-це гісторыі СССРАНСССР, выкладаў у Маскоўскім гісторыка-архіўным ін-це (1947—73). Вывучаў паліт. і сац. гісторыю Расіі 11—18 ст., яе гістарыяграфію і крыніцазнаўства. У манаграфіях «Рэформы Івана Грознага» (1960), «Апрычніна Івана Грознага» (1964), «Расія на парозе новага часу» (1972), «Расія на рубяжы XV—XVI стагоддзяў» (1982), «Напярэдадні грозных узрушэнняў» (1986), «Віцязь на ростанях» (1991) даследаваў дыпламат. адносіны і войны паміжВКЛ і Маскоўскай дзяржавай.