Мера ўздзеяння за зробленае злачынства, правіннасць; кара. Пакаранне бізунамі. Патрабаваць суровага пакарання. □ [Немцы] беглі па хмызняку, полем. Быццам ваўкі, што нарабілі шкоды, уцякалі ад небяспекі, ад пакарання.М. Ткачоў.Больш тыдня Алесь працаваў на трактары: такое пакаранне прыдумаў яму старшыня. І ўсё ж, нарэшце, змілаваўся, зноў даў яму [аўтамашыну].Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грані́чыць, ‑чыць; незак., зчым.
1. Быць сумежным па тэрыторыі, мець агульную граніцу. СССР гранічыць з Польшчай.
2.перан. Быць блізкім да чаго‑н., амаль супадаць з чым‑н. Ва ўсёй істоце чорнага чалавека за сталом з явілася на момант нешта такое, што гранічыць з уздымам нявінна-дзіцячага захаплення.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяк, ‑а, м.
1. У Старажытнай Русі — пісец у князя, у 14–17 стст. — службовая асоба, якая займала адказныя пасады ў дзяржаўных установах. Думны дзяк.
2. Ніжэйшы царкоўны служыцель у праваслаўнай царкве; псаломшчык. Дзяк кожную хвіліну бегаў з кліраса за алтар і ніяк не мог уцяміць, што гэта такое дзеецца.Чарот.
[Ад грэч. diákonos — служка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трапло́, ‑а, н.
1. Прылада, пры дапамозе якой трэплюць лён. З траплом у руцэ ў старой, старой адрыне стаю ля плоймы лёну на калу.Машара.
2.перан.Разм. Чалавек, які гаворыць лухту, бязглуздзіца; многа гаворыць. — Ну і трапло ты, Ваня, першы раз чалавека ўбачыў, а такое гаворыш, — абураецца яго сусед.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Such superlative praise could not be sincere — Тако́е празьме́рнае расхва́льваньне не магло́ быць шчы́рым
2.
n.
1) верх -у m. (даскана́ласьці, адва́гі)
2) найвышэ́йшая ступе́нь
•
- talk in superlatives
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГАНСА́ЛЕС МА́РКЕС (Gonźalez Marquez) Феліпе
(н. 5.3.1942, г. Севілья, Іспанія),
палітычны і дзярж. дзеяч Іспаніі. Скончыў Севільскі ун-т (1966). Чл.Ісп.сацыяліст. рабочай партыі з 1964, з 1974 яе ген. сакратар. За ўдзел у студэнцкім і рабочым руху супраць дыктатуры Ф.Франка неаднаразова быў арыштаваны ўладамі. У 1982—96 прэм’ер-міністр Іспаніі. Праводзіў курс на ўмацаванне сістэмы парламенцкай дэмакратыі і інтэграцыю краіны ў Еўрапейскую эканамічную супольнасць, ініцыіраваў рэферэндум 1986, на якім большасць выбаршчыкаў ухвалілі членства Іспаніі толькі ў паліт. структурах НАТО. Аўтар працы «Што такое сацыялізм?» (1976).
Літ.:
Кулешова В.В. Фелипе Гонсалес // Вопр. истории. 1991. № 6.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДЗІ́ЛЬТЭЙ (Dilthey) Вільгельм
(19.11.1833, Бібрых, цяпер у межах г. Вісбадэн, Германія — 1.10.1911),
нямецкі гісторык культуры, філосаф, псіхолаг. Вядучы прадстаўнік філасофіі жыцця, заснавальнік філас.герменеўтыкі. Праф. ў гарадах Базель, Кіль, Брэслаў і Берлін. Разглядаў жыццё як культ.-гіст. рэальнасць. У навуках пра «гісторыю духа» лічыў галоўным метад разумення, інтуітыўнага спасціжэння духоўнай цэласнасці асобы і культуры. Паводле Дз., чалавек даведваецца пра тое, што такое ён сам, толькі з гісторыі, якая мае справу з людзьмі як з духоўнымі цэласнасцямі і іх структурамі. Аўтар прац «Уводзіны ў навукі аб духу» (1833), «Ідэя апісальнай і аналітычнай псіхалогіі» (1894), «Узнікненне герменеўтыкі» (1900) і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
квадрату́ра
(лац. quadratura)
1) велічыня плошчы, якая вылічваецца ў квадратных адзінках (напр. к. пакоя);
2) пабудова квадрата, роўнавялікага дадзенай фігуры;
3) астр. адна з канфігурацый 3, такое становішча Сонца, Зямлі і знешняй планеты або Месяца, калі лінія, якая злучае цэнтры Зямлі і Сонца, складае прамы вугал з лініяй цэнтраў Зямлі і планеты або Месяца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
на́це, часціца.
1. Тое, што і на 2 (у 1 знач.), толькі пры ветлівым звароце або звароце да многіх. [Карэспандэнт:] — Вось наце, прачытайце, я напісаў апавяданне.Сабаленка.[Родны:] Наце вам і мае гранаты. Бывайце, таварыш лейтэнант!Крапіва.
2. Ужываецца пры выказванні здзіўлення, гневу і пад. Наце ж вам, такое здарэнне ў такі позні час!
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асканда́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго.
Паставіць каго‑н. у няёмкае, непрыемнае становішча. [Таня:] — Ён [Павалковіч] пачаў лаяцца з .. [гаспадыняй], як вясковая баба, маўляў, не яе справа: «Не лезьце туды, куды вас не просяць! Вы не ведаеце, якія ў нас адносіны». Чулі? — Раз ён пачаў ужо такое, — абуралася Эма, — дык на ўсю Вільню аскандаліць.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)