ры́ла, ‑а, н.

1. Выцягнутая пярэдняя частка галавы ў некаторых жывёл; лыч. Носам хмыкнула Хаўроння, Адвярнула рыла, Рада тым, што дзівака Лоўка абхітрыла. Дзеружынскі.

2. Верхняя або пярэдняя выцягнутая частка чаго‑н. З кішэні капота тырчала куртатае рыла бутэлькі. Асіпенка. Юрка пачуў, як зноў яму балюча ткнулі ў плечы рылам аўтамата, што тупым і цяжкім жалезным прутам. Пташнікаў. Кулямётчыкі павярнулі тупое рыла «максіма» на коннікаў. Хомчанка.

3. Груб. Твар чалавека. — У цябе ж не твар, а такое зладзейскае рыла, якога свет не бачыў! Чорны.

•••

Ні вуха ні рыла гл. вуха.

Суконнае рыла (уст.) — гандляр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэтыкулаэндатэлія́льны

(ад лац. reticulum = сетка + гр. endon = унутры + thele = сасок)

які мае адносіны да клетак мезенхімнага (гл. мезенхіма) паходжання, здольных да фагацытозу, што складаюць рэтыкулярную тканку рада органаў і выконваюць у арганізме ахоўную ролю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

саве́т м.

1. гіст. (орган улады) Sowjt m -s, -s;

Вярхо́ўны саве́т der berste Sowjt;

саве́т наро́дных дэпута́таў der Sowjt der Vlksdeputierten;

2. (калегіяльны орган) Rat m -(e)s, Räte;

кансультаты́ўны саве́т Birat m;

Саве́т Бяспе́кі (ААН) Scherheitsrat der UNO), UN-Scherheitsrat; гл. тс. рада 2.

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БЕЛАРУ́СКАЯ НАЦЫЯНА́ЛЬНАЯ ПА́РТЫЯ

(БНП),

палітычная партыя дэмакр. кірунку. Створана ў крас. 1994. Кіруючы орган паміж з’ездамі — Вышняя рада. Асн. мэты: нац. адраджэнне, дасягненне поўнай незалежнасці Беларусі, стварэнне прававой дэмакр. дзяржавы. Гал. прынцыпы дзейнасці: нацыяналізм як лепшая духоўная якасць чалавека, нац. ідэя як гал. дзейная сіла грамадства, духоўнае адраджэнне на аснове хрысц. этыкі і маралі. Выступае за стварэнне рыначнай эканомікі, развіццё навук. і вытв. патэнцыялу, макс. выкарыстанне ўнутр. прыродных рэсурсаў, выгаднага геапаліт. становішча Беларусі. Арг-цыі БНП дзейнічаюць ва ўсіх абласцях Беларусі.

т. 2, с. 419

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

рыбафлаві́н

[ад рыбо(за) + лац. flavus = жоўты]

вітамін В2, які ўваходзіць у склад рада ферментаў, што ўдзельнічаюць у акісляльных працэсах у арганізме; змяшчаецца ў раслінных і жывёльных тканках, асабліва многа яго ў малацэ, печані, дражджах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трынітрафено́л

(ад гр. tri = трох + nitron = салетра + фенол)

арганічнае злучэнне араматычнага рада, выбуховае рэчыва ў форме крышталёў жоўтага колеру, якое з-за шкоднасці вытворчасці і прымянення заменена іншымі выбуховымі рэчывамі, у асноўным тратылам, пікрынавая кіслата.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БЕЛАРУ́СКАЯ САЦЫЯ́Л-ДЭМАКРАТЫ́ЧНАЯ ГРАМАДА́

(БСДГ),

Грамада, партыя сацыял-дэмакр. кірунку. Створана ў сак. 1991. Працягвае традыцыі Беларускай сацыялістычнай грамады і Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі. Кіруючы орган паміж з’ездамі — цэнтр. рада. БСДГ заяўляе, што яна левацэнтрысцкая партыя парламенцкага тыпу, якая лічыць прыярытэтнымі кірункамі сваёй дзейнасці прапаганду і абарону агульначалавечых каштоўнасцяў, ідэалаў сацыял-дэмакратыі, сац. абарону чалавека працы. Мэта яе дзейнасці — пабудова незалежнай дэмакратычнай, прававой і сац. бел. дзяржавы як раўнапраўнага суб’екта еўрап. і сусв. супольнасці. Філіі і суполкі БСДГ дзейнічаюць ва ўсіх абл. цэнтрах і многіх гарадах Беларусі.

т. 2, с. 426

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

нантрані́т

(фр. nontronite, ад Nontron = назва горада ў Францыі)

мінерал з трохслойнай структурай тыпу 2:1, член ізаморфнага рада мінералаў групы мантмарыланіту, у якім алюміній актаэдрычнага слоя замешчаны трохвалентным жалезам, а частка крэмнію ў тэтраэдрах — алюмініем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сеньярэ́н-канве́нт

(ад лац. senior = старэйшы + conventus = сход)

1) сход прадстаўнікоў дэлегацый у радзе краін, на якім вырашаюцца розныя арганізацыйныя пытанні праходзячага з’езда;

2) савет старэйшын у парламенце рада краін, што складаецца з лідэраў палітычных партый.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

задра́цца 1, ‑дзяруся, ‑дзярэшся, ‑дзярэцца; пр. задраўся, ‑лася; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Падняцца ўгору. [Плывец] бухнуўся галавою ў ваду, а ногі са шкарпэткамі задраліся ўгору. Колас. — Уй, — закрычыць, быццам ад страху, Аўдуля, а ў душы рада, смяецца, носік той кірпаты задзярэцца, вочкі прыжмурацца. Ермаловіч. // Загнуўшыся, падняцца ўверх (пра вопратку). Плацце задралася. // Адарваўшыся, загнуцца ўгору; залупіцца (у 1 знач.). Кара на ліпе задралася.

2. Разм. Загаліцца, падняўшы плацце, спадніцу.

3. Павесці сябе задзірыста. Сымон адчувае сябе ніякава. Задраўся тады крыху, як былі ў Івана. Сташэўскі.

задра́цца 2, ‑дзяруся, ‑дзярэшся, ‑дзярэцца; пр. задраўся, ‑дралася; зак.

Пачаць драцца (у 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)