Verbum

анлайнавы слоўнік

ра́да

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

	адз.	мн.
Н.	ра́да	ра́ды
Р.	ра́ды	ра́д
Д.	ра́дзе	ра́дам
В.	ра́ду	ра́ды
Т.	ра́дай ра́даю	ра́дамі
М.	ра́дзе	ра́дах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ра́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. Парада, павучанне, як паступіць, як зрабіць.

Папрасіць рады.

2. Сумеснае абмеркаванне якіх-н. пытанняў; нарада.

Сямейная р.

3. Народны сход, а таксама савет прадстаўнікоў у розныя гістарычныя перыяды ў Беларусі, Украіне, Літве, Польшчы.

Мясцовая р.

Выбарная р.

◊

Рады няма — не хапае сілы, магчымасці справіцца з кім-, чым-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ра́да сущ., ист., полит. ра́да, -ды ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́да ж.

1. см. пара́да;

2. (совместное обсуждение) сове́т м., совеща́ние ср.;

◊ ра́ды няма́: — а) сил нет; сла́ду нет; б) вы́хода нет;

ра́ды не даць: — а) не упра́виться, не сла́дить (с кем, чем); б) ума́ не приложи́ть;

ні да ра́ды ні да зва́ды — ни ры́ба ни мя́со; ни то ни сё;

ра́ду ра́дзіць — ду́му ду́мать, сове́т держа́ть;

дай ты ра́ды — вводн. сл. скажи́ на ми́лость

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Парада, навучанне, як паступіць, як зрабіць. Рабочыя адзін у аднаго пыталі рады, што рабіць. Сабаленка. Хочаш раду, ваявода, дам — бяжы. Дзяргай. Адзін успомніць гэта, Той прынясе сваё, Але для ўсіх у дзеда Адказ і рада ёсць. Лужанін. // Сродак, паратунак, выйсце. Іншай рады не было, як ісці .. [кавалю] адгэтуль. Чорны.

2. Сумеснае абмеркаванне якіх‑н. пытанняў; нарада. Шум стаіць над лясістай дуброваю. Быццам рада аб нечым ідзе. Купала. Перасоўваліся ад сцяны да сцяны канапы, ложкі, пакуль не займалі месца, ухвалёнае ўсёй сямейнай радай. Мележ.

3. Народны сход, а таксама савет прадстаўнікоў у розныя гістарычныя перыяды на Беларусі, Украіне, у Літве, Польшчы. Выбарная рада. Мясцовая рада. Рада Вялікага княства Літоўскага.

4. Контррэвалюцыйная арганізацыя беларускіх і ўкраінскіх буржуазных нацыяналістаў, якая існавала на Беларусі і Украіне ў 1917–1918 гадах. Беларуская рада.

•••

Даць раду (ы) каму-чаму гл. даць.

З якой рады? — выходзячы з якіх патрабаванняў? Чаму?

Ні да рады, ні да звады — пра каго‑н., хто не мае характэрных індывідуальных якасцей.

Раду радзіць гл. радзіць.

Рады няма гл. няма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рада 6/515; 9/134

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ра́да ж.

1. (настаўленне, павучанне) Rat m -(e)s, -schläge; Rátschlag m -(e)s, -schläge;

прасі́ць ра́ды um Rat frágen [bítten*], éinen Rat erbítten*;

2. (калегіяльны орган) Rat m -(e)s, Räte;

вайско́вая [вае́нная] ра́д Kríegsrat m;

педагагі́чная ра́д pädagógischer Rat;

кансультацы́йная ра́д Béirat m;

Ра́да Бяспе́кі (ААН) Sícherheitsrat (der ÚNO)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

рада

т. 13, с. 203

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

рада

Том: 29, старонка: 430.

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

ра́да

(польск. rada, ад ням. Rath)

1) савет прадстаўнікоў у розныя гістарычныя перыяды ў Польшчы і Беларусі (напр. паны-р. Вялікага княства Літоўскага);

2) сумеснае абмеркаванне якіх-н. пытанняў, нарада;

3) парада;

4) сродак, паратунак, выйсце;

няма рады — няма выйсця;

не даць рады — не справіцца з кім-н., чым-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)