напалі́цца, ‑паліцца; зак.
1. Нагрэцца пры паленні (пра печы, грубкі). Напалілася печ.
2. Нагрэцца да вельмі высокай тэмпературы. Напалілася жалеза. □ Усё напалілася пад сонцам: брызент, ложкі, пасцель і нават зямля. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазавіха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Завіхацца некаторы час. Пазавіхацца каля печы. □ Пакойчык быў невялікі, але Сяргею ён здаваўся ўтульным, асабліва пасля таго, як у ім пазавіхаліся Эма з Верай. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сурвэ́та, ‑ы, ДМ ‑ваце, ж.
Тое, што і сурвэтка. На стале ляжала белая сурвэта. Гартны. [Ганна] дастала з шафы льняную сурвэту.., накінула яе на стол, потым пачала завіхацца, ля печы. Жук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаро́н, чарана, м.
Абл. Тое, што і чарэнь. Гаспадыня паліла ў печы, чарон награваўся і рабілася горача. Шамякін. Маладзейшыя бавілі час у гаворках, старэйшыя цэлымі днямі грэліся, спалі на чаранах. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВАНТРАБЯ́НКА,
традыцыйны бел. мясны выраб. Лакальная назва патрашанка. Адвараныя, дробна парэзаныя, пасоленыя свіныя вантробы (лёгкія, печань, сэрца, ныркі), а таксама галавізна, прыпраўленыя часнаком, перцам і інш. спецыямі, перамешваюць, кладуць у тоўстыя свіныя кішкі ці страўнік і зноў вараць або падпякаюць у печы. Потым на 1—1,5 сутак прыціскаюць гнётам. Ядуць халодную. На З Беларусі вантрабянку называюць сальцісонам.
т. 3, с. 504
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«БРЭСТГАЗААПАРА́Т»,
бел.-рас. акц. т-ва. Створаны ў 1951 як электрамех. рамонтны з-д у г. Брэст. З 1960 з-д газавай апаратуры. У 1972—77 рэканструяваны. З 1994 сучасная назва. Дзейнічаюць цэхі: прэсавы, эмаліровачны, механагальванічны, зборачны і інш. Асн. прадукцыя (1995): быт. газавыя пліты (на 4, 2 і 1 канфорку), мікрахвалевыя печы, газавыя краны, эмаліраваны посуд.
т. 3, с. 286
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Пагрэ́дзінь ’месца на печы каля сцяны, дзе сушаць дровы’ (Сл. ПЗБ). З літ. pagrėdinys ’тс’ (Лаўчутэ, Балтызмы, 70 там жа і інш. літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ві́лачнік, ‑а, м.
1. Тое, што і качарэжнік.
2. Дзяржанне вілаў, вілак. Маці стаяла каля печы, успёршыся на вілачнік, і расказвала мужу, што адбылося за дзень у іхняй вёсцы і маёнтку. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засква́раны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад заскварыць.
2. у знач. прым. Запраўлены сквараным салам. [Маці] падышла да печы, дастала гаршчок, наліла ў міску заскваранай капусты і паставіла яе на стол. Федасеенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наабіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Абіраючы, сабраць у нейкай колькасці. Наабіраць кош яблык.
2. Нааблупліваць, наабрэзваць у нейкай колькасці. [Маці] ужо наабірала бульбы, перамыла яе і перакладвае дровы ў печы. Кудравец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)