уітле́ндэры

(афрыкаанс uitlander = іншаземец)

англійскія перасяленцы ў канцы 19 ст. у паўднёваафрыканскія рэспублікі Трансвааль і Аранжавую.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

штыфт

(ням. Stift)

тонкі стрыжань, пераважна з галоўкай на канцы, для нерухомага злучэння дзвюх дэталей машыны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БРЭСТ-ЛІТО́ЎСК, Брэст-Літоўскі,

назва Брэста ў канцы 17 — пач. 20 ст.

т. 3, с. 287

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

коне́ц в разн. знач. кане́ц, -нца́ м.; (пространственный предел действия или состояния чего-л. — ещё) край, род. кра́ю м.;

◊

без конца́ без канца́, без кра́ю;

в коне́ц, до конца́ дарэ́шты, дашчэ́нту;

в конце́ концо́в у рэ́шце рэшт, урэ́шце, нарэ́шце;

и де́ло с концо́м і кане́ц;

на худо́й коне́ц на благі́ кане́ц;

хорони́ть концы́ хава́ць канцы́;

и концы́ в во́ду і канцы́ ў ваду́;

на тот коне́ц на такі́ (на той) вы́падак;

па́лка о двух конца́х па́лка з двума́ канца́мі;

из конца в коне́ц з канца́ ў кане́ц, з кра́ю ў край;

конца́-кра́ю нет канца́ кра́ю няма́;

со всех концо́в з усіх канцо́ў;

своди́ть концы́ с конца́ми зво́дзіць канцы́ з канца́мі;

в о́ба конца́ у або́два канцы́;

и концо́в не найти́ і канцо́ў не знайсці́;

не с того́ конца́ начина́ть (де́лать) не з таго́ канца́ пачына́ць (рабі́ць);

отдава́ть концы́ аддава́ць канцы́;

тут ему́ и коне́ц пришёл тут яму́ і канцы́ прыйшлі́;

коне́ц — де́лу вене́ц погов. кане́ц — спра́ве вяне́ц;

положи́ть коне́ц чему́-л. палажы́ць кане́ц чаму́-не́будзь;

под коне́ц пад кане́ц.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пе́лесць, пе́люсць ’вуха, рукаятка, тоўстыя канцы ў карыце, ночвах’, пе́люшцы ’закраіны ў начоўках’ (ТСБМ), пе́лясць ’біла ложка’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Гл. пелюсць 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

малата́рня, ‑і; Р мн. ‑рань; ж.

Машына для абмалоту сельскагаспадарчых культур. Конная малатарня. Складаная малатарня. □ Толькі ў адным канцы вёскі адна-адзінютка гула малатарня, але не магла яна адна заглушыць тут стуку цапоў. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скапе́ц, ‑пца, м.

1. Чалавек, які падвергся кастрацыі.

2. Член фанатычнай рэлігійнай секты ў Расіі, якая ўзнікла ў канцы 18 ст. і прапаведавала барацьбу з плоццю шляхам кастрацыі. [У Аляксандра-Неўскай лаўры Яленскі] стаў прыхільнікам фанатычнай секты скапцоў. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.

1. што. Згінаючы, завярнуць, падвярнуць канец, край чаго-н.

З. канцы дроту.

З. палец.

2. Ідучы, завярнуць убок (разм.).

З. за вугал.

3. перан., што і без дап. Сказаць (што-н. рэзкае, грубае, недарэчнае; разм.).

З. слоўца.

Вы тут, мусіць, крышку загнулі (перабольшылі, сказалі няпраўду).

|| незак. загіба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і загіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кручо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.

1. Металічнае прыстасаванне з загібам на адным канцы для розных мэт.

Дзвярны к.

Рыбалоўны к.

2. Росчырк, завіток на пісьме.

Пісаць з кручкамі.

3. перан. Прыдзірка, зачэпка да каго-н. (разм.).

4. Тое, што і кручкатвор (неадабр.).

5. Мера гарэлкі, роўная 250 г (уст.).

|| прым. кручко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.) і кручо́чны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кры́шка ж. (покрышка) на́крыўка, -кі ж.; (гроба, сундука и т. п.) ве́ка, -ка ср.; (коробки) ве́чка, -ка ср.;

◊

тут ему́ и кры́шка! тут яму́ і канцы́!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)