Станавіцца рэдкім (у 1–3 знач.) або больш рэдкім, менш густым, менш частым. Туман увачавідкі радзеў, у праяснелых разрывах яго ўжо зусім выразна мільгалі лапікі маку, камяні.Быкаў.Густы лес пачаў радзець, на змену вялікім дрэвам пайшоў малады дубняк.Васілеўская.Паступова воплескі радзелі, сёй-той падымаўся і выходзіў з залы.Асіпенка.// Змяншацца колькасна. Дружная сям’я танкістаў радзела з кожным боем.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сало́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да салона (у 1, 2 знач.). Салоннае выхаванне.// Які прыняты ў салоне, такі, як у салоне. Салонныя танцы. Салонная спрэчка.
2. Разлічаны на густы салона (у 2 знач.); лёгкі, павярхоўны, без зместу, пусты. Салонная паэзія. □ Сцёпка Мякіш сказаў чамусьці не проста дзякую, а па-польску — дзенькуе, што павінна было азначаць нешта блізкае да колішняга салоннага мерсі.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dicht
1.
a
1) густы́, ча́сты
2) шчы́льны
2.
adv шчы́льна, це́сна
~ hálten* — не прапуска́ць ві́льгаці
~ am Ránde — на са́мым краі́
~ an [bei, nében, vor] ля са́мага…, ушчыльну́ю (да чаго-н)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Смыза́ ‘імжа’ (ашм., Сл. ПЗБ), ‘мноства, цьма машкары’ (ашм., ЛА, 5). Параўн. укр.смиз ‘увярэднік, Pedicularis L.’, што дазваляе суаднесці з хмыз (хміз) ‘сухія сцяблі хмелю’, хмыза́ (хмуза́) ‘гушчар, хмызняк’ (ТС), якія ўзводзяцца да *smyzъ < і.-е.*smū‑gʼ/*smeu‑gʼ, параўн. ням.Schmauch ‘густы дым’, англ.smoke ‘дым’. Пра суадноснасць значэнняў ‘дым, туман’ — ‘зараслі’ гл. ЭССЯ, 8, 46. Значэнне ‘машкара’ развілося, магчыма, пад уплывам *gъmyzъ, параўн. гмыз ‘насякомыя’ (Ласт.), падрабязней пра яго гл. Пацюпа, Arche, 2007, 3, 207–208.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трупі́знік ‘малы лясок, маладняк’ (Ян.). Няясна; відаць, звязана з укр.трипиза́ ‘непраходнае месца, бездарожжа’ няяснага паходжання (ЕСУМ, 5, 640); сюды ж, магчыма, трэбэза́ ‘густы зараснік на балоце ці рацэ’ (Бес.), trapeza, trepeza ‘ламачча, хвораст’, ‘багна’ (гл. трапеза1). Апошнія Лапіч (БЛ, 11, 64) звязвае з літ.trapus ‘крохкі, слабы’, што праз літ.traupùs ‘рэдкі, няшчыльны’, trupėti ‘крышыць, драбіць’ дае магчымасць узвесці да прасл.*trupiti, утворанага ад *trupъ (гл. труп). Аднак фанетычныя і семантычныя адрозненні не дазваляюць аб’яднаць названыя словы этымалагічна. Гл. таксама трапяза.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гушча́рГусты, непралазны лес; нетры (БРС). Тое ж гушча́рь, гушчаррё (Слаўг.), гушча́рнік. (БРС), гушча́рня (Навагр.), гушчарня́ (Нясв., Слаўг.), гушчэр (Пух., Рэч.).
□х. Гушча́р Мядз.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
thick
[Өɪk]1.
adj.
1) то́ўсты, таўсты́, грубы́
thick stone walls — таўсты́я каме́нныя сьце́ны
two centimeters thick — два сантымэ́тры таўшчыні́
2) густы́
thick hair — густы́я валасы́
3) густы́, цягу́чы
thick liquid — цягу́чая, густа́я ва́дкасьць
4) тума́нны, хма́рны (пра надво́р’е)
5) ні́зкі; грубы́, хры́плы
a thick voice — хры́плы го́лас
6) дурны́, тупы́
He has a thick head — Ён ма́е дурну́ю галаву, ён тупагало́вы
2.
adv.
то́ўста; гу́ста
3.
n.
гу́шча f.
in the thick of the fight — у гу́шчы бо́ю, у гара́чым баі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
1. Рытмічна хістацца з боку ў бок або зверху ўніз. Гайдацца на гушкалцы. □ Над пожняй хвоя, Быццам памяло, Гайдаецца і размятае хмары.Макаль.// Мець хвалісты выгляд, пералівацца хвалямі (пра якую‑н. паверхню). Акіян гайдаўся на прасторы.Звонак.Густы, працяглы шолах на кукурузным полі. Радасна пазіраць Тасі, як плыве, гайдаецца пад ветрам зялёнае мора.Бялевіч.
2.Зал.да гайдаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
днёўка, ‑і, ДМ ‑ўцы; Рмн. днёвак; ж.
Адпачынак днём (пры начных пераходах). На днёўку выбралі густы хмызнячок сярод поля — тут фашысты напэўна не стануць шукаць партызанаў.Новікаў.Усім загадалі захоўваць цішыню і не адыходзіць ад месца днёўкі.Мележ.// Дзённы адпачынак, сон (дзікіх жывёл, птушак). Зімой галодныя ваўкі за адну ноч праходзяць у пошуках здабычы некалькі дзесяткаў кіламетраў, але на днёўку вяртаюцца часта ў аблюбаваны імі пералесак.В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прэ́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які сатлеў, збуцвеў пад уздзеяннем вільгаці і цяпла. Прабіўшыся праз траву і прэлае лісце, на высокай ножцы красаваўся падасінавік.Шахавец.Стаяў духмяны пах прэлай ігліцы, багуну і разагрэтай смалы.С. Александровіч.Ад вярбы патыхае гніллю і прэлай карою.Бажко.// Які, сапрэўшы, сапсаваўся. Прэлае збожжа. Прэлая мука. Прэлая скура.
2. Прасякнуты, насычаны сырасцю, гніллю. Густы вецер даносіў з лесу цёплы прэлы пах лісця і грыбоў.Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)