до́каз, ‑у, м.
1. Довад або факт, які з’яўляецца падставай для сцверджання чаго‑н.; сведчанне чаго‑н. Людзі кінуцца ў лес, а гэта і будзе доказам іх партызанскай прыналежнасць. Шчарбатаў. Даўно ўжо так не абедаў Пракоп, і лепшым доказам гэтага багатага абеду служылі засеўшыя ў зубах кавалачкі гавядзіны. Колас. Шмат каго будуць судзіць за зносіны з паўстанцамі, хаця ніякага доказу на гэта.. не маецца. Чарот.
2. Сістэма вывадаў, якая служыць для устанаўлення новага палажэння на падставе іншых, раней вядомых. Складанасць.. [тэарэмы] была ў тым, што, каб даказаць яе, трэба было ведаць заадно доказ і яшчэ адной тэарэмы. Краўчанка.
•••
Рэчавы доказ — прадмет, які мае дачыненне да злачынства і спрыяе яго раскрыццю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аз
1. уст. (название буквы «а») аз, род. аза́ м.;
2. азы́ перен. (первоначальные сведения) азы́, род. азо́ў ед. нет;
◊
начина́ть с азо́в пачына́ць з азо́ў;
не знать ни аза́ не ве́даць ні бэ ні мэ;
от аза́ до и́жицы ад пача́тку да канца́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
experience1 [ɪkˈspɪəriəns] n.
1. (of) во́пыт; до́свед; уме́нне; ве́данне;
practical/personal experience практы́чны/асабі́сты во́пыт;
previous experience папярэ́дні до́свед;
lack of experience недахо́п до́сведу;
know/learn from experience ве́даць/даве́двацца з во́пыту;
get/gain experience набыва́ць/напрацо́ўваць во́пыт
2. (перажы́тая) прыго́да; ура́жанне;
an unforgettable experience незабы́ўная прыго́да, незабы́ўнае ўра́жанне;
quite an experience ве́льмі ціка́вы, хвалю́ючы вы́падак;
Surfing is quite an experience! Серфінг – гэта так цікава!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
schwímmen
* vi (s, h)
1) пла́ваць, плыць, плы́сці
es schwimmt mir vor den Áugen — у мяне́ ўсё зліва́ецца [плыве́] пе́рад вачы́ма [вача́мі]
◊ in Überfluss ~ — пла́ваць як сыр у ма́сле
2) разм. пла́ваць (дрэнна ведаць што-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
зубо́к
1. уменьш.-ласк. зубо́к, -бка́ м.;
зу́бки мн. зу́бкі, -бак;
2. техн. зубо́к, -бка́ м.;
зубки́ мн. зубкі́, -ко́ў;
◊
подари́ть (приноси́ть, принести́) на зубо́к падары́ць (прыно́сіць, прыне́сці) на зубо́к;
знать (вы́учить) на зубо́к знаць, ве́даць (вы́вучыць) на зубо́к;
попа́сть на зубо́к (кому) тра́піць на зубо́к (каму).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Brei
m -(e)s, -e ка́ша; пюрэ́; ме́шанка
◊ um etw. (A) wie die Kátze um den héißen ~ herúmgehen* — не ве́даць, як падступі́цца (да чаго-н.)
víele Köche verdérben* den ~ — у сямі́ ня́нек дзіця́ без но́са
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Свядо́мы ‘здольны думаць і разважаць, здольны рабіць асэнсаваны выбар’ (ТСБМ, Гарэц., Ласт., Некр. і Байк., Касп.), све́дамы ‘які ведае справу, работу, навуку’ (Ласт.), ст.-бел. сведомый ‘навучаны, умелы; дасведчаны’ (Ст.-бел. лексікон), укр. свідо́мий ‘абазнаны, дасведчаны’, рус. дыял. све́домый ‘вядомы, знаёмы’, стараж.-рус. съвѣдомыи ‘вядомы, знаны, выпрабаваны’: куряне сведоми къмети (Слова пра паход Ігаравы), ст.-чэш. svědomý ‘свядомы, знаны’, польск. świadomy ‘тс’, в.-луж. svědomy ‘свядомы, абазнаны’. Утворана ад прасл. *sъvěděti ‘знаць’, што да *věděti ‘тс’ (гл. ведаць), дзеепрыметнік цяп. ч. *sъ‑vědomъ ‘які добра ўсведамляе’ (Сной у Бязлай, 3, 348). Формы з перагаласоўкай і націскам на другім складзе хутчэй за ўсё запазычаны з польскай мовы. Назоўнік сьве́дамʼе ‘яснае разуменне; усведамленне, прызнанне’ (Стан.) вядомы, паводле некаторых крыніц (гл. там жа), яшчэ ў старабеларускай, відаць, самастойна ўтвораны і не звязаны з польск. świadomie ‘сумленне’, якое лічыцца лексічным ці семантычным багемізмам (Басай-Сяткоўскі, Słownik, 382).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
захапле́нне, ‑я, н.
1. Незвычайны ўздым пачуццяў, найвышэйшае задавальненне чым‑н. Быць у захапленні ад канцэрта. □ Пятро расплюшчыў вочы, глянуў і анямеў ад захаплення:.. убранне так пасавала да [Сашы] што яна здавалася казачна прыгожай. Шамякін.
2. Усхваляванасць, запал, натхненне. Дзеду Талашу хочацца ведаць, аб чым гавораць [Крулеўскі і Бусыга] з такім захапленнем, што і не заўважаюць яго. Колас. Студэнтачка, амаль падлетак, з захапленнем у вялікіх вачах, па-дзіцячы натхнёна чытае на польскай мове — купалаўскае.. «Я не паэт»... Брыль.
3. Павышаны інтарэс да чаго‑н.; любімы занятак каго‑н. Захапленне тэатрам. □ Адным з многіх захапленняў Сяргея Аляксандравіча быў спорт. Лобан.
4. Улюбёнасць у каго‑н. [Міхаіл Палікарпавіч] здольны быў лёгка захапіцца, і кожнае захапленне здавалася яму мацнейшым, чым папярэдняе. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жаль (род. жа́лю) м.
1. жа́лость ж.; сострада́ние ср.; сожале́ние ср.;
не ве́даць жа́лю — не знать жа́лости;
абудзі́ць ж. — возбуди́ть жа́лость (сострада́ние);
вы́казаць ж. — вы́разить сожале́ние;
2. го́ресть ж.; печа́ль ж.;
3. скорбь ж.;
глыбо́кі ж. — глубо́кая скорбь;
◊ на (вялі́кі) ж. — к (большо́му) сожале́нию;
які́ ж.! — кака́я жа́лость!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ко́жны
1. займ jéder (jéde f, jédes n, jéde pl);
ко́жную хвілі́ну jéde Minúte, jéden Áugenblick;
ко́жны дзень jéden Tag, täglich;
на ко́жным кро́ку auf Schritt und Tritt;
2. у знач наз м jéder (часта ўжываецца з неазначальным артыклем), jédermann;
ко́жны паві́нен гэ́та ве́даць das muss jéder wíssen, das hat ein jéder zu wíssen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)