Verbum

ві́тка

1. Мяжа на лузе, на пасеве з уторкнутымі жэрдкамі (Слаўг.).

2. Межавы знак, галіна з заламаным верхам або шосцік з пучком сена на самым версе; дарожны і водны арыенцір (Слаўг.). Тое ж ме́та, грані́ца, знак (Слаўг.).

3. Луг, дзе нельга пасвіць жывёлу пакуль не будзе скошан травастой (Слаўг.).

□ ур. Віткі́ (поле) каля в. Гайшын Слаўг.

вы́гар

1. Месца, дзе згарэў лес, выгараў торф у балоце (БРС).

2. Балоцісты лужок сярод поля (Краснап. Бяльк.).

3. Ралля на месцы выпаленага лесу (Віц. Нік. 1895).

4. Месца на лузе, на полі, дзе выпалена сонцам трава, пасеў (Слаўг.).

5. Выкапанае вадасховішча, штучны ставок недалёка ад хаты (Беш. Касп.).

□ ур. Выгар (лес, поле) каля в. Шаламы Слаўг.

гара́

1. Узвышша, любое высокае месца, высокі ўзгорак (БРС).

2. Невысокі марэнавы або пясчаны ўзгорак, звычайна круглы або закруглены ці стромкі з аднаго боку; гравійны пагорак (Рэч., Слаўг., Стол., Шчуч.).

3. Высокі бераг ракі (Дубр., Крыч.).

4. Высокае поле (Ваўк. Сцяшк., Рэч., Слаўг.).

5. Снежны пагорак; сумёт (Крыч., Слаўг.).

□ ур. Жаромская Гара (лес, поле) каля в. Улукі Слаўг.

гаро́хавішча Поле, дзе рос гарох (БРС). Тое ж гарошышча, гарошанне, гарохнішча, гарохаўніві́ння, гарохаўішча (Слаўг.), гарохаўе (Глуск. Янк. II, Слаўг.), гарохвінне, гарохвішча (Нясв., Слаўг.), гарахвя́нішча (Глуск. Янк. II, Слаўг.), гарахві́нне (Пух. Шат.), гарашы́шча (Нясв., Слаўг.), гарахаві́нне, гарахвя́нне, гараховішча, гарахві́нне, граховішча, гарашняві́нне, гараховінне, гарахаўня́нне, гарашня́нне (Слаўг.).

□ ур. Гарохаўе (лес) каля в. Беражыстае Крыч., вв. Вялікае Гарохавішча, Малое Гарохавішча Дзярж. (Лемц.).

загаро́ддзе

1. Поле, месца за агародамі; глухое месца (Лід., Краснап. Бяльк., Слаўг.). Тое ж за́гараддзе, заагароднічанне (Слаўг.).

2. Прастора, тэрыторыя за горадам; прыгарад (Драг.). Тое ж загораднічча, загорадзічча (Слаўг.).

□ ур. Загароддзе (поле за агародамі) каля в. Бабры Лід., ур. Загароддзе — прыгарад Пінска (ЛіМ, 23/1 1968, 4); Загароддзе — назва паўночнай часткі Драгічынскага, Кобрынскага і Іванаўскага раёнаў Брэсцкай вобласці.

за́раснік Густы лес; густое драбналессе; малады параснік, кусты, нетры (БРС). Тое ж за́расень (Рэч.), за́расель (Лёзн., Слаўг.), за́расль (Лёзн.), за́раслі (Навагр.), зарасня́к (Вор.), за́расцень (Крыч.), за́расць, (Жытк., Слаўг.), за́расля (Усх. Палессе Талст.), зарослае (Лельч.), шалы́знік (Слаўг.), мышнік (Коўна 1566—1567 Ант.).

□ в. За́раслі Круп., х. Зараслі Мядз. (Лемц. Айк.), ур. Крышанова зарасць (поле) каля в. Шаламы Слаўг.

зме́на

1. Вялікае поле аднаго севазвароту, звычайна аддзеленае ад іншых палёў прыроднымі аб'ектамі (лесам, лагчынамі, дарогамі); абшар (Ветк., Рэч., Сен. Касп., Слаўг.). Тое ж плошча, сцеп, абла́га, кушме́нь, кушме́нішча, перала́га, усця́ж, сцяж, наўсця́ж, бок (Слаўг.).

2. Уся зямля аднаго буйнога землеўладальніка ці вялікае поле ў севазвароце адной сялянскай абшчыны (Рэч., Слаўг.).

□ ур. Ліцві́наўская змена (поле) каля в. Заспа Рэч.

канапля́нішча

1. Месца, дзе раслі ці растуць каноплі (БРС). Тое ж каноплішча, канапе́лішча, канапле́ўе, канаплі́шча (Слаўг.), канапля́нік, канапля́ннік (Бых. 1854 ЦДГА БССР, ф. 2192, воп. 2, адз. зах. 7, Пол., Слаўг.), канапля́нне (Краснап. Бяльк., Слаўг.), калопнішча (Нас.).

2. Вельмі добрая, багатая перагноем зямля ці тарфянік, дзе звычайна сеялі каноплі (Слаўг.).

□ ур. Канапля́нікава (поле) каля в. Шаламы Слаўг.

ні́ва

1. Апрацаванае, добра ўгноенае і засеянае поле (БРС).

2. Поле на месцы ўзаранай сенажаці (Тур.); невялікае поле ў лесе (Палессе Лемц. Айк.).

3. Зжатае поле (Слаўг.).

4. Суцэльны ўчастак зямлі аднаго гаспадара (Гродз., Навагр., Мін.).

5. У актах. Валока, якая складаецца з 24 хелмінскіх маргоў (Гарб.).

□ в. Новая Ніва Чэрв., ур. Ніва каля в. Віравая Слаўг.

пажарні́ца

1. Месца, дзе быў пажар (у лесе ці населеным пункце) (Палессе Талст., Слаўг.). Тое ж пажа́рышча (БРС), пажары́шча (Крыч. Бяльк., Нясв., Палессе Талст., Пух., Рэч., Сал., Слаўг.), пажарні́шча, пажарні́чышча (Слаўг.), пажары́ска, пажэ́рышча, пажа́р (Палессе Талст.).

2. Зараснік травы Calamagrostis epigeios Roth. на месцы ляснога пажарышча (Слаўг.). Тое ж пажарні́шча, пажарні́чышча (Слаўг.).

□ ур. Пажары́шча (лажок) каля в. Папоўка Слаўг.