j-m die Hörner stútzen — паабіва́ць каму́-н. ро́гі, збіць з каго́-н. пы́ху
2) ражо́к
ins ~ stóßen* — трубі́ць у рог
das ~ blásen* — ігра́ць на ражку́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
второ́йв разн. знач. другі́;
второ́й год другі́ год;
на второ́м пла́не на другі́м пла́не;
второ́й сорт другі́ сорт;
◊
втора́я ро́дина друга́я радзі́ма;
втора́я мо́лодость друга́я маладо́сць;
до вторы́х петухо́в (просиде́ть, проговори́ть) да другі́х пе́ўняў (прасе́дзець, прагавары́ць);
из вторы́х рук (узна́ть, получи́ть) з другі́х рук (даве́дацца, атрыма́ць);
игра́ть втору́ю скри́пкуігра́ць другу́ю скры́пку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ігры́шча ’вечарынка моладзі з песнямі, музыкам і скокамі’ (Бяльк., Шат., Інстр. II), ’танцы, скокі’ (Сцяшк. МГ), ’вясковыя вячоркі, забаўныя зборышчы’ (Мал.). Рус.дыял.и́гри́ще ’гулянне моладзі з песнямі і скокамі’, ’вечарынка моладзі’, ’каляднае гулянне, калядная гульня’, ’месца гуляння, гульняў’, укр.гри́ще, ігри́ще ’месца для гульні; святочныя забавы моладзі’ (Грынч.), польск.igrzysko ’барацьба, спаборніцтва’, ’забаўныя мерапрыемствы з музыкам і танцамі’, ’відовішча’, чэш.hřiště ’месца для гульняў і спорту’, славац.ihrisko ’тс’, славен.igrišče ’тс’, серб.-харв.ѝгрӣште ’тс’, балг.игри́ще ’тс’, макед.игриште, игралиште ’тс’. Ст.-слав.игрище ’арэна’, игрища мн. ’забавы’, ст.-рус.игрище ’забава, відовішча’, ’месца гульняў, відовішчаў’. Ст.-бел.игриско ’гульня, турнір’ (1677 г.) з польск. (Булыка, Запазыч.). Прасл.*jьgrišče ўтворана ад *jьgrati (гл. іграць) з суф. ‑išče; параўн. зборышча, гульбішча, явішча. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 8, 211–212; Слаўскі, 1, 446–447. Ад ігрышча з суф. ‑нік ігрышчнік ’удзельнік сялянскага каляднага гульбішча’ (Нас. Доп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прайгра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1.што і без дап. Пацярпець паражэнне ў гульні, спаборніцтве, спрэчках і інш. Прайграць матч. □ [Юрась Бабіч] у заклад ішоў са мною і, як бачыце, прайграў.Савіцкі.Бондар бачыў — бой прайгралі. На штурм камяніц ісці нельга... Трэба адыходзіць.Навуменка.[Сымон:] Усё прапала: мы прайгралі. Не даказалі сведкі, свае людзі не даказалі нашае даўнасці на гэтую зямлю.Купала.
2.што. Страціць што‑н., пазбавіцца чаго‑н. у выніку азартнай гульні; прагуляць. Прайграць грошы. □ Казалі, што .. [пан] прайграў сваю зямлю, і ад вялікага маёнтка застаўся ціхі, недагледжаны хутар.Адамчык.
3.што і без дап. Сыграць, выканаць; прымусіць прагучаць. Прайграць пласцінку. □ А восьмай гадзіне на дваровым дзядзінцы прайграў гармонік.Гартны.Акампанемент у складзе банджа, кастаньетаў і некалькіх гітар прайграў уступ усім вядомай песні.Скрыпка.
4.Іграць некаторы час. Прайграць дзве гадзіны на раялі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
figure2[ˈfɪgə]v.
1. займа́ць ме́сца, ігра́ць, ады́грываць ро́лю;
She figured as chief guest that day. Яна была галоўнай госцяй у той дзень.
We figured that he would arrive on Sunday. Мы вылічылі, што ён прыедзе ў нядзелю.
figure out[ˌfɪgərˈaʊt]phr. v.
1.AmE выліча́ць; падлі́чваць;
Figure out how much we owe you. Падлічыце, колькі мы вам вінаватыя.
2. разуме́ць;
I can’t figure him out. Я яго не разумею.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
nuta
nut|a
ж.
1. нота;
2. ~y мн. ноты;
grać (śpiewać) z nuta — іграць (спяваць) па нотах;
kłamać jak z nuta — хлусіць як па нотах;
2. нотка; адценне;
~a niedowierzania — нотка недаверу;
~a triumfu — трыумфальная нота
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
рольIпрям., перен. ро́ля, -лі ж.;
гла́вная роль гало́ўная ро́ля;
вы́учить роль вы́вучыць ро́лю;
роль ли́чности в исто́рии ро́ля асо́бы ў гісто́рыі;
это обстоя́тельство игра́ет большу́ю роль гэ́та акалі́чнасць ады́грывае вялі́кую ро́лю;
◊
в ро́ли у ро́лі;
вы́держать роль вы́трымаць ро́лю;
игра́ть рольігра́ць ро́лю;
войти́ в роль увайсці́ ў ро́лю;
вы́йти из ро́ли вы́йсці з ро́лі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вучы́цца, вучуся, вучышся, вучыцца; незак.
1. Засвойваць, набываць якія‑н. веды, навыкі, звычкі. Вучыцца грамаце. Вучыцца іграць па нотах. Вучыцца майстэрству. □ Вучылася Наташа ўвесь час выдатна і выконвала ўсё, што гаварылі настаўнікі.Шамякін.На дубе са зламанай вершалінай, у вялікім гняздзе, вучыліся лятаць бусляняты.Даніленка.// Быць вучнем, студэнтам навучальнай установы. Вучыцца ў 9 класе сярэдняй школы. Вучыцца на 3 курсе інстытута. □ На другі дзень у школе былі ўсе дзеці, якія павінны былі вучыцца.Шамякін.
2.закаго, накаго. Разм. Набываць якую‑н. прафесію, спецыяльнасць у працэсе вучобы. Вучыцца за слесара. Вучыцца на агранома. □ [Маці:] — Так я і стала бухгалтарам, хоць пры іншых умовах магла б вучыцца за інжынера ці агранома.Гаўрылкін.
3.безас.Разм. Пра ўмовы вучобы, навучання. [Антось:] — Скажу толькі, што я сваім дзецям не вораг і хацеў бы, каб ім жылося і вучылася, як найлепш.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Задаволіцца тым, што ёсць; знайсці выйсце са становішча, абмяжоўваючыся наяўнымі сродкамі. Ды зрабілі хлопцы з толкам, абышліся без вяроўкі: паяскі свае сабралі, у адзін усе звязалі.Дубоўка.// Здолець пражыць без каго‑, чаго‑н., не выкарыстаць каго‑, чаго‑н. Бацька, дзед і прадзед ўмелі іграць на скрыпцы і былі скамарохамі для ўсяе акругі. Ніводнае вяселле без іх не абышлося.Гарэцкі.
2. Так ці інакш паставіцца да каго‑, чаго‑н., выявіць пэўныя адносіны. Абысціся па-людску. Ветліва абысціся. □ Тут дзед пачаў пералічаць усе здарэнні, дзе з сялянамі абышліся несправядліва.Колас.
3. Выклікаць пэўныя расходы, страты; каштаваць. Перавозка грузаў абышлася ў 50 рублёў. □ Маёрава смерць дорага абышлася немцам.Гурскі.
4. Закончыцца добра, без непрыемнасцей; уладзіцца. Андрэй быў рады, што ўсё абышлося шчасліва.Шахавец.[Шафёр:] — Добра, што ўсё так абышлося.Кулакоўскі.
•••
Абысціся ў капейку (капеечку) — дорага каштаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Агу́льны, агулам ’супольна’, агул ’гурт’ (Нас., Др.-Падб.), ’круг’ (Яруш.), ст.-бел.огуломъ (1579) (Нас. гіст.), укр.вогул ’талака’, огулом ’агулам’, рус.огул, огулом, польск.ogół, ogółem, ст.-польск.oguł. Нельга разглядаць польскія словы як крыніцу ўсходнеславянскіх, паколькі ó < u (Развадоўскі, Wybór, 1, 300). Няма таксама іншых аргументаў у карысць запазычання насуперак Фартунатаву, BB, 6, 218 і Ягічу, AfslPh, 17, 292. Фартунатаў звязвае з разглядаемай групай слоў ц.-слав.глота ’натоўп’ (< gъlota, параўн. балг.глота ’чарада, натоўп’, серб.-харв.гло̏та ’сям’я, галота’, славен.gtota ’мноства’) і ст.-інд.gaṇáḥ ’натоўп’ і голы (праз такія формы, як чэш.zhola ’поўнасцю’). Не выключана, аднак, сувязь агул з прасл.gъlota (< gъl‑ota). Больш верагодным здаецца агул да гуляць (гл.) (Бернекер, 1, 361). Сумненне тут выключна семантычнага характару. Наступная семантычная паралель, магчыма, пацвярджае сутнасць гэтага супастаўлення. Прасл.kolo ’кола’ мае па розных дыялектах наступныя найбольш пашыраныя значэнні: ’круг, гурт, грамада, танец’, ст.-грэч.κύκλος мае тыя ж значэнні. Так, бел.агул ’круг, гурт’ можна генетычна звязаць з бел.гуляць ’іграць, танцаваць (штосьці рабіць калектыўна)’.