со́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм.
1. Тое, што і сотня (у 1 знач); сто. Ды толькі вось дзе закавыка: Купіць зямлю — купіць не лыка, Тут грошы трэба — і не сетка... Эх, брат, рука, рука каротка! Колас.
2. Адна сотая частка якой‑н. адзінкі, меры (гектара і пад.). Калі Антаніна прыйшла на поле, Надзя і Волька, выжаўшы ўжо соткі па паўтары, сядзелі на снапах і снедалі. Васілевіч. // толькі мн. (со́ткі, ‑так). Прысядзібны ўчастак, агарод. За градамі з капустай, буракамі і насеннай цыбуляй — соткі з бульбай. Кулакоўскі.
3. Уст. Мера гарэлкі ў адну сотую частку вядра, а таксама бутэлька такой ёмістасці. Гаспадыня дае [бацьку] сетку і ідзе спаць. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
überbíeten
*
1.
vt
1) прапанава́ць [дава́ць] больш высо́кую цану́ (чым хто-н.)
j-n mit [um] húndert Éuro ~ — даць на сто е́ўра бо́лей, чым хто-н.
2) перавыша́ць, перавыко́нваць (план, норму)
éinen Rekórd ~ — пале́пшыць рэко́ры́
2.
~ sich перасягну́ць само́га сябе́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
трэ́ба
1. (абавязкова):
мне трэ́ба ісці́ на пра́цу ich muss [soll] zur Árbeit géhen*;
2. (патрэбна):
на гэ́та трэ́ба сто рублёў man braucht [benötigt] dazú húndert Rúbel;
што вам трэ́ба? was wünschen Sie?;
мне нічо́га не трэ́ба ich bráuche nichts;
не трэ́ба бая́цца man braucht sich nicht zu fürchten;
не трэ́ба злава́цца man muss sich nicht ärgern;
трэ́ба было́ ба́чыць, як … man músste sehen*, wie …
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ацані́ць
1. (назначыць цану) (be)wérten vt; éinschätzen vt, veránschlagen vt;
ацані́ць што-н у сто ты́сяч рублёў etw. mit [auf A] húnderttausend Rúbel veránschlagen;
2. (прызнаць годнасць) schätzen vt, würdigen vt;
высо́ка ацані́ць каго-н éine hóhe Méinung von j-m háben; j-n hoch schätzen (высок), j-m hóhe Ánerkennung zóllen (высок);
ацані́ць што-н стано́ўча etw. pósitiv éinschätzen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Omnia incipis, nihil absolvis
За ўсё бярэшся ‒ нічога не канчаеш.
За всё берешься ‒ ничего не кончаешь.
бел. Хто за сто работ бярэцца, ніводнай не зробіць. Ураз усё робіцца толькі ў казках. Не скончыўшы адну работу, за другую не бярыся.
рус. За всё браться ‒ ничего не сделать. За всё берётся, да не всё удаётся. Кто много начинает, мало оканчивает. Кто за всё берётся, тому ничего не удаётся.
фр. Quarante métiers cinquante malheurs (Сорок ремёсел ‒ пятьдесят несчастий).
англ. Jack of all trades and master of none (Джек берётся за всё, да ничего толком не делает).
нем. Wer viele Handwerke kann, wird zuletzt ein Bettelmann (Кто знает много ремёсел, тот в конце концов становится нищим). Viel Handwerke verderben den Meister (Много ремёсел портят мастера). Neunerlei Handwerk, achtzehnerlei Unglück (Девять ремёсел ‒ восемнадцать несчастий).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
забира́тьI несов.;
1. в разн. знач. забіра́ць;
не забира́й моего́! не забіра́й майго́!;
на́ших ребя́т в а́рмию забира́ют на́шых хло́пцаў у а́рмію забіра́юць;
враг всё забира́ет во́раг усё забіра́е;
она́ забира́ет всё со стола́ яна́ забіра́е ўсё са стала́;
забира́ть власть забіра́ць ула́ду;
чего́ его́ забира́ет? безл., разг. чаго́ яго́ забіра́е?;
2. (брать) браць;
забира́ет охо́та бярэ́ ахво́та;
забира́ет за живо́е безл., разг. бярэ́ за жыво́е;
3. (набирать, покупать) набіра́ць;
он забира́ет това́ру рубле́й на́ сто ён набіра́е тава́ру рублёў на сто́;
4. (получать, приобретать) браць, набіра́цца;
забира́ть си́лу браць сі́лу, набіра́цца сіл;
5. портн. заклада́ць, закла́дваць;
забира́ть шов заклада́ць (закла́дваць) шво́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
атмасфе́ра, ‑ы, ж.
1. толькі адз. Газападобная абалонка Зямлі і некаторых іншых планет. Высокія слаі зямной атмасферы.
2. толькі адз. Паветра. [Пранук:] — Колькі дзён дажджы ішлі. Вільгаці багата ў атмасферы. Лынькоў.
3. Адзінка вымярэння ціску. Ціск больш за сто атмасфер.
4. Спец. Газ ці сумесь газаў, прызначаныя для правядзення ў іх асяроддзі якіх‑н. дзеянняў. Зварка ў атмасферы вадароду. Атмасфера кабіны касмічнага карабля.
5. перан. Навакольнае асяроддзе, абставіны. Атмасфера ідэйнай барацьбы. Атмасфера давер’я. Атмасфера павагі да чалавека працы. Атмасфера працоўнага ўздыму. □ Усе гэтыя клопаты і справы адганялі думкі ад хваробы, уносілі ў невялічкую леснічоўку.. дух змагання, атмасферу баявога напружанага жыцця. Лынькоў.
[Ад грэч. atmos — дыханне і sphaira — шар.]
•••
Атмасфера згушчаецца — пра ўзнікненне напружанага становішча, абставін.
Разрадзіць атмасферу — паслабіць напружанне ў якіх‑н. абставінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
odległość
odległoś|ć
ж.
1. адлегласць; аддаленасць;
w ~ci stu kroków — на адлегласці ў сто крокаў;
na ~ć ramienia — на адлегласці рукі;
w niewielkiej ~ci od ... — недалёка ад...;
2. даўнасць (адлегласць у часе);
3. муз. інтэрвал
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Zins
I
m -es, -e
1) арэ́ндная пла́та
2) гіст. абро́к, чынш
II
m -es, -en працэ́нт
von den ~en lében — жыць на працэ́нты (з капіталу)
~en trágen* [bríngen*] — прыно́сіць [дава́ць] працэ́нты
etw. mit ~ und Zínseszins zurückgeben* — вярну́ць што-н. у сто разо́ў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia (Caecilius)
Часта і пад брудным адзеннем тоіцца мудрасць.
Часто и под грязным платьем скрывается мудрость.
бел. І чорная карова белае малако дае. Пышная душа ва ўбогім целе.
рус. Не пригож лицом, да хорош умом. Одет просто, а на языке вестей/речей со сто. Черна корова, да бело молочко. У мужика кафтан сер, да ум у него не волк съел. В рубищах часто находится велик господин. Хоть весь в заплатках, да парень с ухваткой. Не гляди, что растрёпаны рукава, зато ухватка какова.
фр. Noire poule pond blanc œuf (Чёрная курица несёт белые яйца). Sagesse dépasse la beauté (Мудрость превосходит красоту).
англ. Wisdom is often found under a shabby cloak (Мудрость часто прячется под поношенной одеждой). The clothes do not make a man (Одежда не делает человека).
нем. Eine schwarze Kuh gibt auch weiße Milch (Чёрная корова даёт также белое молоко).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)