хлябта́ць, хлябчу, хлебчаш, хлебча; незак., што.
1. Піць, зачэрпваючы вадкасць языком (пра некаторых жывёлін). Тады Слава падштурхнуў шчаня да сподачка. Нахіліў галоўку. Толькі пасля гэтага яно і пачало прагна хлябтаць, распырскваючы на падлозе драбнюткія кропелькі малака. Шыловіч.
2. Прагна піць. Ды Дзед Мароз ужо хлебча з конаўкі ваду, выцірае бараду і глядзіць, ладкуецца, дзе б гэта аблюбаваць месца на шырокім палку прылегчы. Кухараў. [Апенька] хлябтаў на поўны рот, пакуль не спаражніў пасудзіны. Навуменка.
3. Разм. груб. Піць (віно, спіртныя напіткі) у вялікай колькасці. — Мала мы з табою, ты [Халімон], нежанаты, ды я, пры жонцы халасты, той гарэлкі папілі ды ў дурня пагулялі?! — на вачах Кірдуна выступіла вільгаць. — Мне, думаеш, лёгка? Буду там чорт ведае з кім тую гарэлку хлябтаць. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запо́й м (periódische) Trúnksucht f -, Dipsomaníe f -, -nien (мед); Quartálssaufen n -s, (разм);
піць запо́ем ánhaltend trínken*; die Trúnksucht háben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
адпі́ць, адап’ю, адап’еш, адап’е; адап’ём, адап’яце; заг. адпі; зак., чаго, што і без дап.
1. Выпіць трошкі, частку чаго‑н. Жанчына села, крыху адпіла з чаркі. Шамякін.
2. Перастаць, скончыць піць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыру́пець, ‑піць; безас. зак.
Разм.
1. Стаць неабходным, спатрэбіцца. Дзядзьку майму, Антонію Плахінскаму, прырупіла гэтым часам прыняць да Юзі зяця. Гарэцкі. Каму прырупіць, дык вочы пралупіць. Прымаўка.
2. Захацецца. Прырупіла есці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zúprosten
vi (j-m) піць за чыё-н. здаро́ўе
einánder ~ — прапано́ўваць адзі́н аднаму́ вы́піць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Лэктаць ’прагна піць’ (воран., Сцяшк. Сл.). Да лакта́ць (гл.). Аб пераходзе а > э гл. Карскі (1, 104).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нацу́дзіцца ’напіцца многа’ (Нас.), нацу́дліцца ’нацадзіцца, наліцца, напіцца праз меру’ (Бяльк.). Да цу́дзіць ’піць, цадзіць (паволі)’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зязю́ліць ’біць’, ’піць гарэлку’ (Нас.), зязюлець ’рабіцца мутным, шэрым’ (Нас.). Словы са значэннем ’зязюля’ маюць у розных мовах шмат пераносных значэнняў, звязаных з павер’ямі, а таксама гукавобразнымі ўявамі. Трэба ўлічыць зюзь, рус. зюзю́кать ’піць’. Для «птушынай» семантыкі ’піць’ параўн. савець, салавець. У выніку ўзаемадзеяння, з аднаго боку, гукавобразных уяўленняў, а з другога боку, уяўленняў аб суадносінах выгукаў зязюлі з ударамі і ўзніклі значэнні, звязаныя таксама з указаным (гукавобразным) рус. словам. Насовіч (223) этымалагізуе зязюлець ’рабіцца шэрым, падобным да колеру зязюлі’. Гэта таксама ўваходзіць, верагодна, у сінкрэтычнае вобразнае знач. слова і яго станаўленне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сырадо́й, ‑ю, м.
Толькі што надоенае, яшчэ неастылае малако. [Гарбач:] — Будзем піць малако. Толькі што з-пад каровы... Свежы сырадой. Мурашка. Як заўсёды, на золку [маці] даіла карову, працэджвала малако, налівала нам сырадою. Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нацму́ліцца ’напіцца малака з бутэлькі’ (Растарг.). Да цмуліць ’паволі, прапускаючы праз зубы, піць са збанка малако’ (Растарг.), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)