жаўціня́, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і жаўцізна. Завывала ў топцы полымя, жоўтыя чырвоныя звіваліся вогненныя языкі. Як прымалі самыя нечаканыя абрысы, дзівосныя адценні: ад расплаўленага золата спелай жаўціні аўсянага снапа. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
невытлумача́льны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн. Які не паддаецца тлумачэнню, вытлумачэнню; незразумелы. Невытлумачальны факт. Невытлумачальнае пачуццё. □ З .. пункту погляду [буржуазных эстэтаў] індывідуальнасць — сама сабе мера і закон, яна ўсё тлумачыць у мастацтве, сама ж невытлумачальная. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
незатуха́льны, ‑ая, ‑ае.
Такі, які не гасне, не затухае. Незатухальнае полымя. // перан. Такі, што не слабне, не спыняецца. Ішлі незатухальныя баі.
•••
Незатухальныя хістанні (спец.) — у фізіцы і радыётэхніцы — хістанні з пастаяннай амплітудай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плея́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Група выдатных дзеячаў у якой‑н. галіне пэўнай эпохі, звязаных агульнасцю поглядаў, задач і пад. Дзям’ян Бедны належыць да слаўнай плеяды пачынальнікаў новай, сацыялістычнай літаратуры. «Полымя».
[Грэч. pleias — назва групы з сямі старажытнагрэчаскіх паэтаў.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распы́тванне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. распытваць — распытаць.
2. Пытанні, з дапамогай якіх што‑н. высвятляецца. [Міронаў] змог узяць для рамана фактычны матэрыял не з распытванняў.., а з уласнага вопыту. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́ймік, ‑а, м.
Гіст. Сход шляхты павета або ваяводства ў Вялікім княстве Літоўскім. На слонімскі сеймік павінны былі збірацца ўсе дэпутаты Вялікага княства, перш чым адправіцца на агульны сейм у Варшаву. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стані́ца, ‑ы, ж.
Вялікае казацкае сяло на Доне, Кубані і ў некаторых іншых абласцях. Станіца Вёшанская. □ Ішлі цяжкія абарончыя баі. А наша батарэя амаль два месяцы стрымлівала ворага пад станіцай Сіроцінскай. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эпідыяско́п, ‑а, м.
Аптычны прыбор для праектавання на экран непразрыстых аб’ектаў (чарцяжоў, малюнкаў, табліц і пад.) і празрыстых (дыяпазітываў). На ўроках літаратуры добрымі памочнікамі настаўніка сталі эпідыяскоп, дыяпраектар, фільмаскоп, магнітафон, кіно. «Полымя».
[Ад грэч. epi — на, над, пры і diáskopéō — гляджу праз, скрозь.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВУЛКА́Н,
у рымскай міфалогіі бог разбуральнага і ачышчальнага полымя (адсюль звычай спальваць у яго гонар зброю пераможанага ворага). Вулкан меў свайго жраца — фламіна і свята Вулканалій (адзначалася 23 жн.). Пазней шанавалі як бога, што абараняў ад пажараў. Разам з Вулканам услаўлялі багіню Маю, якой 1 мая фламін прыносіў ахвяру. Адпавядае грэч. Гефесту.
т. 4, с. 290
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
неабчаса́ны і неабчэ́саны, ‑ая, ‑ае.
1. Неапрацаваны часаннем 2. Неабчасанае бервяно. □ Апісваючы побыт Беларусі, Вундэрэр адзначыў, што сялянскія хаты па ўсёй Літве пабудаваны з неабчасаных дрэў. «Полымя».
2. перан. Разм. Неадукаваны, некультурны, грубы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)