эмба́рга

(ісп. embargo = накладванне арышту, забарона)

1) забарона на ўвоз у краіну ці вываз за яе межы золата, пэўных відаў тавараў, зброі і інш.;

2) затрыманне суднаў і грузаў, якія належаць іншай дзяржаве, у сувязі з палітычнымі ўскладненнямі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

прамыва́ць

1. (áus)wáschen* vt; (dúrch)spülen vt;

прамыва́ць стра́ўнік den Mágen (áus)spülen [áuspumpen];

2. (золата і г. д.) wáschen* vt, schlämmen vt, spülen vt;

3. (плаціну і г. д.) unterspülen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

намы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., што і чаго.

1. Памыць, вымыць нейкую колькасць чаго‑н. Намыць гару бялізны. Намыць талерак. Намыць бульбы.

2. Нанесці сваёй плынню, сваімі хвалямі. Рака памыла выспу. Намыць мель. □ Тут грунт трывалейшы: ручай нажыў нямала, пяску. Пальчэўскі. Магчыма, некалі, у дагістарычны перыяд, у сто разоў больш магутная рака памыла гэтыя высокія пясчаныя дзюны, на якіх пасля разумныя людзі пасадзілі лес. Шамякін. / у безас. ужыв. Завішнюк доўга яшчэ стаяў, глядзеў на вуліцу, на пясок — думаў: адкуль яго набралася гэтулькі.., мусіць, памыла, прыгнала вадой у дажджы ад лесу. Пташнікаў.

3. Стварыць збудаванне з зямлі пры дапамозе землясоснай машыны. Намыць плаціну. Намыць дамбу. // Укласці пры дапамозе вадзянога струменю. Намыць тысячу кубаметраў грунту.

4. Прамываючы народу вадой, здабыць нейкую колькасць чаго‑н. (звычайна пра золата). Намыць кілаграм золата.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

алхі́мія

(с.-лац. alchemia, ад ар. alkimijâ)

сярэдневяковае вучэнне, накіраванае на адшуканне так званага «філасофскага каменя», быццам бы здольнага ператвараць простыя металы ў золата, вылечваць усе хваробы і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

хрызантэ́ма

(н.-лац. chrysantheinum < гр. chrysanthemon, ад chrysos = золата + anthemon = кветка)

травяністая расліна сям. складанакветных з пышнымі махрыстымі кветкамі рознай афарбоўкі, пашыраная ў Міжземнамор’і; некаторыя віды культывуюцца як дэкаратыўныя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БА́Я-МА́РЭ

(Baia Mare),

горад на Пн Румыніі. Адм. ц. жудэца (адм. адзінка) Марамурэш. 150 тыс. ж. (1989). Вузел чыгунак і аўтадарог. Аэрапорт. Цэнтр горнапрамысл. раёна (медзь, свінец, золата, серабро). Каляровая металургія, хім., мэблевая, шкло-фаянсавая, тэкст., швейная, харч., буд. матэрыялаў прам-сць. Цэнтр турызму. Музеі. Арх. помнікі 15—18 ст.

т. 2, с. 368

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мета́л, -у, мн. -ы, -аў, м.

Хімічна простае рэчыва або сплаў, якім уласцівы бляск, коўкасць і добрая праводнасць цеплыні і электрычнасці.

○

Высакародныя металы — металы, якія не акісляюцца і не ржавеюць (золата, серабро, плаціна).

Каляровыя металы — усе металы і іх сплавы, акрамя жалеза і яго сплаваў.

Лёгкія металы — металы, якія валодаюць малой шчыльнасцю, ніжэйшай за шчыльнасць жалеза (алюміній, магній, натрый і інш.).

Цяжкія металы — металы з вялікай атамнай вагой або шчыльнасцю (жалеза, ванадый, свінец, ртуць і інш.).

Чорныя металы — жалеза і яго сплавы (чыгун, сталь).

|| прым. металі́чны, -ая, -ае.

Металічныя грошы.

М. голас (перан.: звонкі і рэзкі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эльдара́да

(ісп. el dorado = залатая краіна)

1) міфічная краіна, багатая на золата і каштоўныя камяні, якую шукалі на тэрыторыі Лац. Амерыкі іспанскія заваёўнікі;

2) перан. краіна казачных багаццяў і цудаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БРО́КЕН-ХІЛ

(Broken Hill),

поліметалічнае радовішча ў Аўстраліі, унікальнае па колькасці свінцу і цынку. Адкрыта і распрацоўваецца з 1883. Складзена з кварц-палевашпатавых гнейсаў, крышт. сланцаў, кварцытаў, амфібалітаў ніжнепратэразойскага ўзросту. Гал. рудныя мінералы галеніт і сфалерыт, ёсць таксама халькапірыт, арсенапірыт, самароднае серабро і інш. Здабываюць свінец, цынк, серабро, кадмій, як спадарожныя — золата, медзь, сурму, кобальт.

т. 3, с. 258

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

echt

a сапра́ўдны; чы́сты (пра золата і г.д.)

ein ~er Freund — сапра́ўдны cцбар

~er Bruch — матэм. пра́вільны дроб

~ und recht — пра́вільна ва ўсіх адно́сінах

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)