непазнава́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які змяніўся настолькі, што яго цяжка пазнаць. Цяжка было паверыць, што гора можа за суткі зрабіць чалавека непазнавальным. Ваданосаў. Міне некалькі дзесяткаў гадоў, і пустыні стануць непазнавальнымі. Гавеман.

2. Недаступны пазнанню. У свеце няма нічога непазнавальнага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нядо́ля, ‑і, ж.

Нешчаслівая, цяжкая доля; цяжкі лёс, гора. Хацеў бы, каб доля У хатцы жыла, Каб з бурлівай рэчкай Нядоля сплыла. Купала. У дні, калі Кастрычнік гулкім словам Сказаў зямлі: — Нядолі путы скінь!.. — Прыжмураныя вочы Ільічовы Уважліва глядзелі ўдалячынь. Кірэенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гарава́ць несов.

1. (жить в нищете, в нужде) бе́дствовать; терпе́ть нужду́;

2. (быть в сильном горе) горева́ть, убива́ться;

◊ го́ра г. — го́ре горева́ть (мы́кать)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

wring one’s hands

а) лама́ць ру́кі (ад ро́спачы, го́ра)

б) мо́цна паціска́ць

He wrung his old friend’s hand — Ён мо́цна паці́снуў руку́ свайму́ старо́му ся́бру

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

го́рький прям., перен. го́ркі;

◊

го́ре го́рькое го́ра го́ркае;

ху́же го́рькой ре́дьки горш за го́ркую рэ́дзьку;

го́рький о́пыт го́ркі во́пыт;

го́рькая пилю́ля го́ркая пілю́ля.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

вы́плакаць

1. áusweinen vt;

◊ вы́плакаць го́ра séinen Kúmmer von der Séele wéinen;

2. разм (выпрасіць) mit Tränen erbétteln [erfléhen];

вы́плакаць усе́ во́чы sich (D) die Áugen áusweinen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

пазна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Прызнаць у кім-, чым-н. знаёмага, знаёмае.

Пакой быў такі чысты, што яго нельга было п.

2. Тое, што і апазнаць.

3. каго-што. Зразумець, набыць веды пра што-н., атрымаць сапраўднае ўяўленне пра каго-, што-н. (кніжн.).

П. тайны Сусвету.

П. народнае жыццё.

4. што. Зведаць, перажыць (кніжн.).

П. гора.

|| незак. пазнава́ць, -наю́, -нае́ш, -нае́; -наём, -наяце́, -наю́ць.

|| наз. пазна́нне, -я, н. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пяча́ць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Прылада з наразнымі знакамі для адціскання іх на чым-н. (на паперы, воску, сургучы), а таксама сам адбітак гэтых знакаў, які служыць звычайна для сведчання чаго-н.

Сургучная п.

Прылажыць п. да паперы.

За сямю пячацямі (перан.: пра што-н. зусім недаступнае). П. маўчання (перан.: пра забарону гаварыць, пра маўклівасць; кніжн.).

2. перан., чаго. Знак, след, адбітак чаго-н. (высок.).

П. спакою.

П. гора на твары.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

смерць, -і, мн. -і, смярце́й, ж.

1. Спыненне жыццядзейнасці арганізма.

Раптоўная с.

Быць пры смерці (паміраць).

2. у знач. вык. Бяда, гора; спыненне якой-н. дзейнасці.

Творчая няўдача для яго — с.

○

Біялагічная смерць — поўнае спыненне біялагічных працэсаў у клетках і тканках арганізма.

Клінічная смерць — прамежак часу, калі дыханне і сардэчная дзейнасць спыняцца, але тканкі яшчэ ў пэўнай ступені захоўваюць жыццяздольнасць.

◊

Да смерці (разм.) — вельмі моцна.

Не на жыццё, а на смерць — не шкадуючы жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

го́рна,

Разм.

1. Прысл. да горны ​2.

2. безас. у знач. вык. Пра цяжкі прыгнечаны стан, у якім знаходзіцца хто‑н., перажываючы гора. І было самотна, надта было горна, Было многа крыўды, было многа слёз. Гурло. Пачынаюць думкі грызці — сумна, горна. Дзяргай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)