Пла́жам ’плазам’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., Яруш.). З пла́зам, у якім ‑з‑ > ‑ж‑ — пад уплывам лежма, лёжма < ляжа́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пойм ’злаўленне’ (Нас.). Бязафіксны назоўнік ад асновы дзеяслова пайма́ць ’злавіць, схапіць’, што да *pojьmъ < *po‑ + *jęti. Да імаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́ўніца ’паўната якой-небудзь меры’: есці на по́ўніцу ’прагна есці’ (Нас.). Утворана ад по́ўны (гл.), як лішніца ’лішак, дастатак’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Про́валь, про́вэль ’прорва, бездань’ (Нас., Нікан.). Рус. прова́ль ’тс’. Дэрыват ад правалі́ць(ца) з суф. ‑ь. Гл. яшчэ права́лле.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыгро́за ’пострах’ (Нас., Яруш.). Бяссуфікснае ўтварэнне ад прыгразі́ць, што да гразі́ць (гл.), параўн. дзеепрым. прыгражо́ны ’запужаны’ (брасл., Сл. ПЗБ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прышаста́ць (прышастаты) ’?’: Да пускай нас до танчику // Ныженьки проламаты, // Суконьки прышастаты (Доўн.-Зап., Пін.) Прэфіксальны дэрыват ад шастаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прэ́дні ’ранейшы; былы’, ’які будзе наперадзе, у будучым’, ’вельмі добры, выдатны’ (Нас.). З польск. przedni ’пярэдні; вельмі добры, выдатны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прэ́кста ’перахрышчаны з яўрэяў’ (Нас.). Дэрыват ад ксціць (гл.) з узнаўленнем этымалагічнага зычнага ў корані. Калька польск. przechrzta ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Псі́ніць ’намакаць да гніення, набываючы сіні колер’ (ТСБМ, Нас.). Ад псіна, псіны, гл. папярэдняе слова. Сувязь з сіні другасная.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́жаны ’родны’ (Нас.). Магчыма, уплыў польск. rodzony ’тс’, звычайна з прыстаўкамі ‑ро́джаны (напр., наро́джаны). Да род1, радзіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)