про́паведзь, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прапаведаваць; прапаведаванне.

2. Рэлігійна-павучальная прамова свяшчэннаслужыцеля звычайна ў царкве. Назаўтра поп граміў у царкве, у пропаведзі, каталіцтва, а Скуратовіч прымушан быў.. ехаць да споведзі аж у суседні прыход. Чорны. // перан. Разм. Павучанне, настаўленне. [Галубовіч:] — Не палічы гэта за нейкую пропаведзь. Я звяртаюся да цябе, як да чалавека, якому веру. Бальшавікі адкідаюць прыгожыя словы, мы не цураемся самай чорнай работы ў імя рэвалюцыі. Колас. — Усюды мы крычыш, што трэба берагчы лес, гадаваць яго да поўнай спеласці, не падпускаць браканьераў да жывога дрэва. І адразу ж забываемся на свае пропаведзі. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

серп, сярпа, м.

1. Сельскагаспадарчая ручная прылада ў выглядзе вельмі выгнутага дробна назубленага нажа для зрэзвання злакаў з кораня. Жыта ўжо зжалі, а ячмень і пшаніца яшчэ амаль усюды стаялі некранутыя, чакалі вострых сярпоў. Мележ. Шасцяць у калоссі сярпы. Купала.

2. Пра тое, што мае форму такога прадмета. З горна ўзяў ён [каваль] прут барвовы І пачаў каваць падкову. Прывялі каня: конь Гнедзіч Серп падковы страціў недзе. Калачынскі. Ідзе ў адпачынак з дарог Серп месяца, вузкі, двурогі. Колас. Вісіць серп залаты над спалоханым борам. Бядуля.

•••

Серп і молат — дзяржаўная эмблема СССР, якая сімвалізуе ўладу працоўных, саюз рабочага класа і сялянства, мірную працу народа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трэ́нькаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Найграваць (на струнным шчыпковым музычным інструменце), брынкаць. [Антон] паклаў сабе на калені мандаліну, на якой толькі што ціха трэнькаў, і слухаў далёкае пагрукванне. Савіцкі. У хаце ёсць мандаліна, на якой даволі прыстойна трэнькаюць. Навуменка.

2. Гучаць, утвараць адрывістыя, брынклівыя гукі (пра шчыпковыя музычныя інструменты). У кухні перасталі трэнькаць струны мандаліны. Карпюк. // Звінець. Гараць кастры, усюды гамонка, галасы, коні пасвяцца пад ляском і трэнькаюць званкамі. Ракітны. // Утвараць гукі, падобныя на брынканне струн (пра птушак, насякомых). За абедам збіралася ўся сям’я. Дзеці сварыліся з-за кавалкаў мяса. Дамавіта трэнькаў цвыркун пад печчу. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узро́ст, ‑у, М ‑сце, м.

Колькасць часу, гадоў, пражытых ад нараджэння, пачатку росту; перыяд, ступень у развіцці, росце чалавека, жывёлы, расліны. Ва ўзросце трох год. Людзі аднаго ўзросту. Дзіцячы ўзрост. Сталы ўзрост. □ [Шайдак:] — Мне ішоў тады пятнаццаты год. Узрост, ведаеце які: усё хочацца ведаць, усюды паспець. Жычка. За купамі аголеных кустоў мітусіліся хлапчукі школьнага ўзросту. Колас. Толькі на Палессі можна яшчэ любавацца дубамі, узрост якіх дасягае добрых шасці стагоддзяў. В. Вольскі.

•••

Бальзакаўскі ўзрост — узрост ад 30 да 40 год, уласцівы гераіням бальзакаўскіх раманаў, якія ў гэты перыяд захавалі свежасць і маладосць пачуццяў.

Выйсці з узросту гл. выйсці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

клін, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Завостраны ўнізе і расшыраны ўверсе кусок дрэва або металу, якім расколваюць або заціскаюць што-н.

Дубовы к.

Забіць к. у палена.

2. Вузкая трохвугольная ўстаўка ў сукенцы і іншым адзенні.

Уставіць к. у сарочку.

3. перан. Частка войск, якая, расколваючы фронт праціўніка, паглыбляецца ў яго размяшчэнне вузкім трохвугольнікам.

4. чаго або які. Пра ўсё, што мае трохвугольную, завостраную з аднаго боку форму.

Жураўліны к.

5. Частка зямельных угоддзяў, якая вылучаецца па якой-н. прымеце (па відзе пасеваў, мясцовасці і пад.; спец.).

Яравы к.

Азімы к.

К. сенакосу.

◊

Забіць (загнаць) клін — раз’яднаць, зрабіць варожым.

Куды ні кінь — усюды клін — за што ні вазьміся, чаго-н. не хапае, усё не ладзіцца.

Свет клінам (не) сышоўся на кім-чым (разм.) — хто-н. або што-н. не з’яўляецца адзіным, ёсць і іншыя.

|| памянш. кліно́к, -нка́, мн. -нкі́, -нко́ў, м. (да 1, 2, 4 і 5 знач.).

|| прым. клінавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).

Клінавое злучэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

comb

[koʊm]

1.

n.

1) грэ́бень -я m. (і ў пе́ўня)

2) скрэ́бла n.; шчо́тка для часа́ньня, часа́лка f.

3) со́ты pl., вашчы́на f.

4) грэ́бні хва́ляў

2.

v.t.

1) часа́ць

to comb one’s hair — прычэ́свацца

2) чы́сьціць скрэ́блам (каня́)

3) абшу́кваць (усю́ды), ператраса́ць, прачэ́сваць

We had to comb the whole city to find our dog — Мы абшука́лі ўвесь го́рад, паку́ль знайшлі́ свайго́ саба́ку

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

here [hɪə] adv.

1. тут; сюды́

2. цяпе́р, у гэ́ты мо́мант

3. вось (паказваючы або прапануючы што-н.)

♦

here and there там і сям; то там, то сям; туды́ і сюды́;

here, there and everywhere усю́ды;

neither here nor there неісто́тна;

Here goes! infml Ну, пайшлі/паехалі!; Хай будзе, што будзе!; Узяліся!; Пачалі!;

Here’s to you! За ваша здароўе!;

Here they come. Вось і яны;

Here you are./Here you go. Вось вазьміце, калі ласка.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

hunt​2 [hʌnt] v.

1. палява́ць; лаві́ць

2. шука́ць (каго-н., што-н.), го́йсаць/бе́гаць (у пошуках чаго-н.), ганя́цца (за чым-н.);

hunt the truth шука́ць пра́ўду;

hunt high and low усю́ды шука́ць (што-н.);

hunt for a book шука́ць, стара́цца купі́ць кні́гу;

hunt for an old friend шука́ць старо́га ся́бра

hunt down [ˌhʌntˈdaʊn] phr. v. шука́ць (каго-н./што-н.), высо́чваць, пільнава́ць (каго-н.)

hunt out [ˌhʌntˈaʊt] phr. v. знахо́дзіць, адшу́кваць (што-н.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

around​2 [əˈraʊnd] prep.

1. вако́л (кругом);

a fence around the garden плот вако́л агаро́да;

Let’s go around the town, not through it. Давайце паедзем кругом, а не праз горад.

2. па (усюды);

books lying around the room кні́гі, раскі́даныя па пако́і;

walk around the streets хадзі́ць па ву́ліцах

3. каля́ (недзе блізка);

He lives somewhere around London. Ён жыве недзе каля Лондана;

The children are playing around the house. Дзеці гуляюць каля хаты.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

around

[əˈraʊnd]

1.

prep.

1) вако́л; наво́кал, наўко́л(а), з усі́х бако́ў

around the garden — наво́кал гаро́ду

a coat around her shoulders — паліто́, накі́нутае на пле́чы

2) informal па

to walk around the town — хадзі́ць па го́радзе

3) informal блі́зка, каля́

Please stay around the house — Калі́ ла́ска, бу́дзьце блі́зка до́му

4) каля́, прыблі́зна

around five dollars — каля́ пяцёх даля́раў

around three o’clock — каля́ трэ́йцяе гадзі́ны

5) за

around the corner — за ро́гам; за рог

2.

adv.

1) наўко́ла, круго́м, наво́кал

to spin around — круці́цца наво́кал

2) у абхва́це

The tree measures five meters around — Дрэ́ва ма́е пяць мэ́траў у абхва́це

3) усю́ды, наво́кал

A dense fog lay around — Усю́ды была́ імгла́

4) informal тут, непадалёку

Wait around awhile — Пачака́йце тут не́дзе хвілі́ну

5) наза́д

Turn around! — Павярні́ся наза́д

I’ll see you around — Паба́чымся

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)