◎ Ко́лат ’доўгі кій з перакладзінай на адным канцы, якім заганяюць рыбу ў сетку ці нерат’ (Нар. сл., Мат. Гом., Мат. Маг., Бяльк.). Да калаціць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паліто́н, ‑а, м.
Разм. Тое, што і паліто. [Яўрэй] увесь сваім абліччам выхаплены з мінулага — і чорны доўгі палітон, бліскучы картуз, і сівы клін барады, і такія ж пэйсы. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паранджа́, ‑ы, ж.
Шырокі доўгі халат з валасяной сеткай, якой мусульманскія жанчыны ў Сярэдняй Азіі закрывалі твар ад чужых людзей. Ісламскае цемрашальства закрывалі твар жанчыны.. паранджой. «Работніца і сялянка».
[Араб. farānğa.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́цы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і куртаты. Нос [у зімародка] доўгі, прамы і востры, а хвост кароткі, як кажуць, куцы. В. Вольскі. Быў сабака, як на смех, Куцы і аблезлы. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпа́га, ‑і, ДМ шпазе, ж.
Халодная колючая зброя, галоўнай часткай якой з’яўляецца прамы вузкі і доўгі клінок трохграннай, чатырохграннай або шасціграннай формы. Рыцарская шпага.
•••
Скрыжаваць шпагі гл. скрыжаваць.
[Ад іт. spada.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бальзамі́раваць
(ням. balsamieren, ад лац. balsamum < гр. balsamon = бальзам)
насычаць труп спецыяльнымі рэчывамі, каб прадухіліць ад гніення і захаваць на доўгі час.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
до́ўга,
Прысл. да доўгі (у 2 знач.). Доўга думаць.
•••
Ці доўга, ці коратка (нар.-паэт.) — праз некаторы час, невядома колькі часу. Ці доўга .. [Іван] спаў, ці коратка, аж прыбягае ваўчыха. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
доўга... (а таксама даўга...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: а) слову «доўгі» (у 1 знач.), напрыклад: доўгавалосы, доўгабароды; б) слову «працяглы» (у часе), напрыклад: доўгатэрміновы, доўгачасовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вінаку́р, ‑а, м.
Той, хто займаецца вінакурэннем. Пры самай вялікай дарозе стаяў нізкі і доўгі дом.. Цяпер у гэтым доме жыў вядомы на ўсю шырокую акругу вінакур Язэп Уздышкевіч. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харэ́й 1, ‑я, м.
Вершаваны памер — двухскладовая стапа з націскам на першым складзе, напрыклад: Во́брӑз / мі́лы̆, / по́ўны̆ / ча́рӑў.
[Грэч. choréois.]
харэ́й 2, ‑я, м.
Доўгі шост для кіравання запрэжкамі аленяў або сабак.
[З ненецкага.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)