n -(e)s, -e свя́та з прычы́ны заканчэ́ння будаўні́цтва до́ма
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ба́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; незак., каго і без дап.
Разм.уст. Прымаць дзяцей у час родаў. Першая пазнала Ціхаміра баба Параска, якая некалі вабіла яго і да якой ён бегаў кожнае свята па яйкі.Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гале́тнік, ‑а, м.
Разм.пагард. Бедны чалавек; жабрак. [Рыгор:] Не буду ж я галетнікам цэлы век? [Кацярына:] Хто гэта ведае, што некалі будзе. А цяпер — сёння свята вось, а ты босы сядзіш, абуцца няма ў што.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аспо́жка, аспажа́свята, звязанае з асенняй сяўбой’ (Інстр. II, Сцяшк.), раней — ’ражаство Багародзіцы’. Ад госпожа, госпоженька (гл. у Нас.госпоженька ’барынька’, ’жонка свяшчэнніка’) і, відаць, *Госпожка ’Багародзіца’. Дасюль, як правільна тлумачыў Даль, 1, 27, 1, 386, назва свята, што па сугучнасці з формамі ад дзеяслова жаць — дажынкі і г. д. пераносіцца і на іншыя асеннія святы. «Першая аспажа бывае ў серпні, другая — у верасні» (Сцяшк.). Пра страту пачатковага г‑ гл. аспадар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пара́д
(фр. parade)
урачыстае праходжанне войск з баявой тэхнікай, а таксама спартыўных і іншых калектываў з выпадку свята (напр. ваенны п., фізкультурны п.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Зві́жаня ’хрысціянскае свята 14 верасня’ (Сл. паўн.-зах.) < рус.воздвижение (крыжа гасподня) < ст.-слав.въздвижениѥ ’тс’ з фанетычнымі спрашчэннямі. Параўн. у рус. дыялектах здви́женье ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прымеркава́ць, ‑мяркую, ‑мяркуеш, ‑мяркуе; зак.
1.што. Прыстасаваць да чаго‑н. (у часе, тэрміне). Прымеркаваць выданне кнігі да юбілею. Прымеркаваць адкрыццё клуба да свята.
2. Прыйсці ў патрэбны момант; трапіць у час. Прымеркаваў к самаму абеду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ві́лія ’пярэдадне свята, пост перад святам’ (Нас.), ст.-бел.вилия, вилея ’тс’ (1539 г.). Запазычана з польск.wilia < wigilia ’тс’ < лац.vigilia ’начная імша’ (Мацэнаўэр, 368).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыйсціся, супасці з чым.-н. у часе.
Свята прыпала на пятніцу.
3.безас. Тое, што і выпасці (у 4 знач.).
Прыпала спаткацца з цяжкім горам.
|| незак.прыпада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фэст, ‑у, М ‑сце, м.
Царкоўнае прастольнае свята (часцей каталіцкае). Увесну, у дзень Ефрасінні — заснавальніцы манастыра.. наладжваўся квяцісты і шумлівы фэст, на які прыязджаў народ з шырокага наваколля.Хадкевіч.// Наогул свята з кірмашамі і пагулянкамі. Яны [дочкі] думаюць, што тут па-ранейшаму спраўляюць старыя фэсты, і пераходзяць па чарзе з хаты ў хату сваёй шматлікай радні.Ракітны.//Разм. Якое‑н. мерапрыемства пад гэтай назвай. — Мы свой «фэст» наладзім, — казаў Сцёпка, бо моладзь згаварылася пусціць канал якраз у гэты дзень, калі збярэцца народ каля «святога калодзежа».Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)