pan

[pæn]

1.

n.

1) патэ́льня; ро́ндаль -ля m., кастру́ля f.

2) мі́са, мі́ска f. (і да мыцьця́)

3) Geol. падгле́бавы пласт

4) ша́ля f. (у ва́гах)

2.

v.

1) вары́ць у кастру́лі, пячы́ ў патэ́льні

2) to pan gold — прамыва́ць залатано́сны пясо́к

3) informal, во́стра крытыкава́ць, разно́сіць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

flake

[fleɪk]

1.

n.

1) луска́, лускаві́нка; шмато́к, драбо́к -ка́ m.

a flake of snow — сьняжы́нка f.

2) то́ненькі пласт

2.

v.t.

1) дзялі́ць, драбі́ць на то́нкія пласты́

2) адшчапля́ць о́нкімі пласта́мі), адко́лваць (ад ка́меня)

3.

v.i.

1) лу́шчыцца, лупі́цца (пра фа́рбу)

2) па́даць камяка́мі (пра сьнег)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

грунт

(польск. grunt, ад с.-в.-ням. grunt)

1) верхні пласт зямлі, глеба;

2) зямная паверхня наогул (напр. цвёрды г., пясчаны г.);

3) дно вадаёма (донны г.);

4) слой рэчыва, які наносіцца на палатно будучай карціны для надання паверхні гладкасці, патрэбнага колеру і інш.;

5) перан. тое галоўнае, на чым засноўваецца што-н. (траціць г. пад нагамі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Тоўшч, то́ўшча ’таўшчыня’, ’маса якога-небудзь што мае вялікую таўшчыню рэчыва, цела’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Жд. 2, Гарэц., ТС), ’таўшчыня зямлі, не паверхня’ (БРС), ’вышыня стромага берага’ (Др.-Падб., Яшк.), тэўшч ’таўшчыня’ (Янк. 2). Укр. то́вща ’густы лес, нетры’, ’тоўсты слой’, рус. то́лща ’аб’ём; маса цела’, ’гушча’, ’слой, пласт’, ’таўшчыня’, польск. tłuszcz ’тлушч’, tłuszcza ’натоўп людзей, зброд, галота’, чэш. tloušť ’галавень, Leuciscus cephalus’, старое ’таўшчыня’, tloušťka ’таўшчыня, паўната’; славен. старое tọ̑lst (Р. скл. tolstȋ) ’тлушч’, новае tọ́lšča ’тс’, ст.-слав. тлъшта ’таўшчыня’. Прасл. *tъlst‑jь, *tъlst‑ja, утвораныя ад прыметніка *tъlst‑ъ пры дапамозе суф. *‑jь, *‑ja. Да тоўсты (гл.). Аб мене о > э ў лексеме тэўшч гл. Карскі, 1, 156.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Schicht

f -, -en

1) слой, пласт

2) прасло́йка (насельніцтва і да т.п.)

3) горн. ша́хта

4) зме́на

die ~ ntreten* — заступі́ць на зме́ну

ine ~ rbeiten — рабі́ць [працава́ць] адну́ зме́ну

~ mchen — канча́ць рабо́ту

5) ва́хта (на вытворчасці)

ine ~ listen — стая́ць на ва́хце, не́сці ва́хту

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

зыбіна́ Дрыгва, зыбкае балота; забалочаны вадаём, на паверхні якога ўтварыўся раслінны дзірвановы пласт; плаў (Слаўг.). Тое ж зыбе́нь (Віц. Рам. Мат.), зыбі́чына́, зыбката́, зы́бчасць (Слаўг.), зыбу́н (Докш., Дрыс., Крыв., Пл., Пол., Шарк. ДАБМ), зы́баўка (Мядз. ДАБМ), зыбе́ча, зы́бша (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

вы́вернуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

1. Перавярнуцца ўнутраным бокам наверх. Вывернуліся кішэні. Вывернуліся рукавы кашулі.

2. Раскалываўшыся, выпасці, упасці. Зямля тут была рыхлая, і бяроза лёгка вывернулася, падняўшы на карэннях цэлы пласт дзёрну. Курто. // (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разм. Вывіхнуцца. Рука вывернулася ў плячы.

3. Спрытным рухам, паваротам абмінуць перашкоду. Вывернуцца з возам між пянькоў. □ Музыкант неяк вывернуўся з-пад рукі і, прыціснуўшыся да сцяны, утаропіўся ў акно. Пташнікаў. // перан. Разм. Выйсці з цяжкага становішча; выкруціцца. Разоў сем.. напамінаў.. [фурман] мне, што без надбаўкі супроць умоўленай платы ніяк мне ад яго не вывернуцца. Гарэцкі.

4. Выліцца, высыпацца з перакуленай пасудзіны. // Выкуліцца з чаго‑н. Вывернуцца з саней на калдобінах.

5. Разм. Разлегчыся свабодна, раскошна. Вывернуцца на ўвесь ложак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БУЛЬБАЎБО́РАЧНЫ КАМБА́ЙН,

машына для ўборкі бульбы. Выкопвае бульбу, аддзяляе клубні ад глебы, бацвіння, раслінных рэшткаў, збірае клубні ў бункер-накапляльнік і выгружае іх у трансп. сродкі. На Беларусі выкарыстоўваюцца пераважна розныя мадыфікацыі паўнавясных двухрадковых элеватарных бульбаўборачных камбайнаў, выпускаюцца («Лідсельмаш») аднарадковыя больбаўборачныя камбайны Л-601 і двухрадковыя Л-605.

Камбайн Л-605 — паўнавясны, агрэгатуецца з трактарамі МТЗ-82, -102, прывод рабочых органаў ад вала адбору магутнасці трактара. З дапамогай лемяша, асн. і дапаможнага элеватараў, камякадавільніка, падоўжнай і папярочнай пальчыкавых горак, сістэмы транспарцёраў камбайн падразае пласт глебы з двух сумежных радкоў, рыхліць і сепарыруе глебу, аддзяляе і скідвае на поле бацвінне і раслінныя рэшткі, раздзяляе клубні і дамешкі. На пераборачных транспарцёрах уручную адбіраюць з патоку клубняў камяні і дамешкі, з патоку дамешкаў — клубні. Дамешкі скідваюцца на поле, клубні — у бункер (ёмістасць 2 т). Рабочая скорасць камбайна да 3,5 км/гадз, прадукцыйнасць 0,18—0,24 га/гадз.

Л.Я.Сцяпук, А.Л.Рапінчук.

т. 3, с. 335

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пове́рхностный

1. (относящийся к поверхности, находящийся на поверхности) паве́рхневы;

пове́рхностные во́ды паве́рхневыя во́ды;

пове́рхностный слой по́чвы паве́рхневы пласт (слой) гле́бы;

пове́рхностная ра́на паве́рхневая ра́на;

пове́рхностное удобре́ние с.-х. паве́рхневае ўгно́йванне;

пове́рхностное улучше́ние луго́в с.-х. паве́рхневае паляпшэ́нне луго́ў;

пове́рхностное натяже́ние физ. паве́рхневае нацяжэ́нне;

2. перен. павярхо́ўны;

пове́рхностные зна́ния павярхо́ўныя ве́ды;

пове́рхностный челове́к павярхо́ўны чалаве́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

магу́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае фізічную сілу; вельмі дужы, здаровы. Магутны асілак. Магутны зубр. Магутныя крылы. // Які сведчыць аб фізічнай сіле. Брыль робіць кароткі перапынак. І яго магутная постаць, і голас, і нейкая прастата і шчырасць у словах робяць на сялян добрае ўражанне. Колас. // Здаровы, жыццяздольны. Магутны арганізм.

2. Вельмі вялікі, значны (па сіле, велічыні). Магутны ўраган. Магутны залп. □ У заключэнне рэйда быў нанесены магутны камбінаваны ўдар па чыгунцы. Шамякін. // З тоўстым ствалом; густы, раскідзісты. У гушчары, на скрыжаванні торных Лясных дарог. — вышэй сваіх сяброў Узрос магутны граб. Кірэенка. Прайшло шмат часу, а .. [дубы] стаяць усё такія ж, як і раней, у вечнай задуме, раскінуўшы ў паднябессі шырокае магутнае голле. Дуброўскі. // Надзелены вялікай баяздольнай сілай, добра ўзброены, умацаваны (пра вайсковыя злучэнні, умацаванні і пад.). Пяскоўцы ведалі ўжо, што следам за разведчыкамі ідуць магутныя часці Чырвонай Арміі. Пальчэўскі. // перан. Здольны аказаць значнае ўздзеянне на каго‑, што‑н. Калі ж вайна хадзіла па Радзіме І вораг нёс нам рабства і разбой, З тваім [Максіма Горкага] магутным словам, Гордым імем Фашызму мы давалі жорсткі бой. Астрэйка.

3. З вялікімі вытворчымі і матэрыяльнымі магчымасцямі. Магутная краіна. Магутная металургічная прамысловасць. □ Для пераможнага салюта, Якім байцоў Радзіма славіць, Мы ведалі: Урал магутны Даўно руду ў мартэнах плавіць. Танк. А калі магутны атам Мы для працы пакарылі, Стаў народ такім багатым, Што канца няма той сіле. Крапіва.

4. Спец. Тоўсты, масіўны (слой, пласт). Тут адразу ж пачынаўся магутны пласт чырвонай гліны. Штыхаў.

5. Спец. Які мае вялікую магутнасць (у 3 знач.). Магутная турбіна.

•••

Магутная кучка гл. кучка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)