спыні́ць, спыю, спыніш, спыніць;
1.
2.
3.
4.
5.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Verbum
анлайнавы слоўніктрымце́ць, ‑мчу, ‑мціш, ‑мціць;
1. Быць ахопленым трымценнем; дрыжаць, калаціцца.
2. Дрыжаць, трапятаць ад моцнага хвалявання, якога‑н. унутранага пачуцця.
3. Дрыжаць, калаціцца ад удараў, стуку і пад.
4.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тулі́цца, тулюся, тулішся, туліцца;
1. Гарнуцца, прыціскацца да каго‑, чаго‑н.
2. Знаходзіць прытулак, прыстанішча, размяшчацца дзе‑н. у цеснаце, у непадыходзячым месцы.
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хі́ба 1, ‑ы,
1. Памылка, промах, недахоп.
2. Пра фізічны недахоп.
хі́ба 2,
1. Ужываецца ў пытальных сказах, якія выражаюць сумненне ў чым‑н., недавер да чаго‑н., здзіўленне чым‑н., і па значэнню вельмі блізкія да слоў: «няўжо», «можа быць».
2. Ужываецца ў пытальных сказах для выражэння няўпэўненасці ў неабходнасці якога‑н. дзеяння і блізка па значэнню словам: «можа быць», «не варта».
3.
хі́ба 3,
1.
2.
хі́ба 4,
Ужываецца з пытальнай інтанацыяй і выражае сумненне, недавер.
хіба́ 1,
Тое, што і хі́ба 2.
хіба́ 2,
Тое, што і хі́ба 3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свой, свайго́,
1.
2.
3. Уласцівы толькі дадзенай асобе або прадмету; своеасаблівы.
4. Прызначаны для каго‑, чаго‑н.; адпаведны, належны.
5. Які знаходзіцца ў сваяцкіх, сяброўскіх або іншых блізкіх адносінах, звязаны месцам жыхарства, сумеснай працай, агульнымі інтарэсамі і пад.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жыць, жыву, жывеш, жыве; жывём, жывяце;
1. Быць жывым, існаваць.
2.
3. Быць захопленым кім‑, чым‑н.; лічыць што‑н. галоўным у жыцці.
4. Весці той або іншы спосаб жыцця, знаходзіцца ў пэўных умовах існавання.
5. Знаходзіцца, пражываць дзе‑н.
6. Пражываць сумесна з кім‑н., сярод каго‑н.
7.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сячы́, сяку, сячэш, сячэ; сячом, сечаце, сякуць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трапяткі́, ‑ая, ‑ое.
1. Які пастаянна варушыцца, дрыжыць; дрыгатлівы.
2. Ахоплены моцным хваляваннем пад уздзеяннем якога‑н. пачуцця; усхваляваны.
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
е́сці
1. есть, ку́шать;
2. есть;
3. есть;
4.
5.
◊ е. вача́мі — есть глаза́ми;
е. про́сяць — (шутл.,
еш — не хачу́ — ешь — не хочу́;
е́жма (по́едам) е. — по́едом есть;
дарэ́мна хлеб е. — зря хлеб есть;
е. чужы́ хлеб — есть чужо́й хлеб;
е. хлеб — (з чаго) име́ть сре́дства к жи́зни;
ма́ла ка́шы еў — ма́ло ка́ши ел;
пасалі́ўшы, мо́жна е. — сно́сно; та́к себе; бо́лее или ме́нее;
е. папо́ўніцы — есть (упи́сывать) за о́бе щёки;
есць як не ў сябе́ — и куда́ то́лько у него́ дева́ется;
няха́й бу́дзе — е. не про́сіць — запа́с карма́на не дерёт;
хлеб-соль еш, а пра́ўду рэж —
чаго́ не ясі́, таго́ ў рот не нясі́ —
па ім няха́й хоць воўк траву́ есць —
у го́ры жыць ды з пе́рцам е. —
хто не працу́е, той не есць —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры,
Спалучэнне з прыназоўнікам «пры» выражае:
Прасторавыя адносіны
1. Ужываецца для ўказання на непасрэдную блізкасць ад якога‑н. месца.
2. Ужываецца для ўказання на прадмет, установу ці арганізацыю, якія ўключаюць у свой склад што‑н. дапаможнае, падсобнае.
3. Ужываецца для ўказання на месца, установу і пад., дзе хто‑н. займае якое‑н. службовае становішча або дзе што‑н. адбываецца.
Часавыя адносіны
4. Ужываецца для ўказання на падзею ці з’яву, у момант якой адбываецца што‑н.
5. Ужываецца для ўказання на эпоху, перыяд, час, на працягу якіх што‑н. адбываецца, здзяйсняецца.
Аб’ектныя адносіны
6. Ужываецца для ўказання на прадмет, які знаходзіцца ў наяўнасці, які ёсць у каго‑н.
7.
8. Ужываецца для ўказання на асобу, у якой хто‑н. знаходзіцца, жыве.
Акалічнасныя адносіны
9. Ужываецца для ўказання на якую‑н. з’яву, акалічнасць, якія суправаджаюць што‑н.
10. Ужываецца для ўказання на асобу ці калектыў, у прысутнасці якіх што‑н. адбываецца.
11. Ужываецца для ўказання на стан, у якім хто‑, што‑н. знаходзіцца.
Прычынныя адносіны
12. Ужываецца для ўказання на прычыну, падставу чаго‑н.
13. Ужываецца для ўказання на наяўнасць якіх‑н. уласцівасцей, якасцей і пад., якія выклікаюць што‑н., з’яўляюцца прычынай чаго‑н. або падставай для чаго‑н.
Умоўныя адносіны
14. Ужываецца для ўказання на падзею, факт або абставіны, якія з’яўляюцца ўмовай для ажыццяўлення чаго‑н.
Уступальныя адносіны
15. Ужываецца для ўказання на прадмет або абставіны, нягледзячы на якія што‑н. існуе, адбываецца.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)