Grádmesser
m -s, -
1) шкала́
2) гра́дуснік
3) крытэ́рый
das ist ein ~ für (A) — гэ́та пака́зчык (чаго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Heil
n -s дабро́, шча́сце, дабрабы́т
~! — cла́ва!, віта́ем!
sein ~ versúchen — паспрабава́ць [пашука́ць] шча́сця
das war mein ~ — гэ́та вы́ратавала мяне́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
hérholen
vt прыне́сці, даста́віць (што-н.), прыве́сці (каго-н.)
◊ das ist zu weit hérgeholt — ≅ гэ́та прыця́гнута за ву́шы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Híntertreppe
f -, -n за́дняя ле́свіца, чо́рны ход
das álles sieht nach ~ aus — разм. усё гэ́та падо́бна на фарс
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Дыяме́нтавы ’дыяментавы, алмазны’ (БРС). Слова гэта зафіксавана ў ст.-бел. мове: диаментовый ’тс’ (гл. Булыка, Запазыч., 95). Як і дыа́мент, дыяме́нт таксама запазычаны з польск. мовы (польск. diamentowy).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пась ’пашча’ (шум., Сл. ПЗБ). З формы пасць (гл.) < прасл. pasťb < pad‑tь < ipasti, padę — гл. пасці і, у якой сʼц’ > сʼс’ (пра гэта гл. Карскі, 1, 360).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мацяжына ’балоцвіна, мокрае месца, дзе растуць журавіны’ (Левановіч, «Звязда», 15, 1.1989). З польск. macierzyna ’мацярызна’: відаць, калісьці гэта быў луг, дадзены камусьці ў спадчыну па мацеры. Гл. мацярызна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мачаўнік ’цыкорыя звычайная, Cichorium inthybus L.’ (Бел. Зельн.; брэсц., Кіс.). Да мачыць > (вы)‑ма́чваць ’рабіць настой з зялёнага лісця’. Магчыма таксама, што гэта семантычны перанос з мячэўнік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бандзе́ра ’флюгер’ (Байк. і Некр.), банде́ра, банде́рка, ’флаг; флюгер’ (Нас.). Запазычанне з польск. bandera флаг; флюгер’ (а гэта з італ. bandiera ’флаг, сцяг’; Брукнер, 14). Кюнэ, Poln., 43.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Баса́к ’бусак’ (Сцяшк. МГ). Запазычанне з польск. bosak ’тс’ (а гэта з ням. Bootshacken, гл. Варш. сл., 1, 193; Брукнер, 37, зыходнай ням. формай лічыў Bootshacke). Параўн. бусак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)