гінеке́й

(гр. gynaikeios = жаночы)

1) жаночая палавіна ў старажытнагрэчаскім доме;

2) дзяржаўная або прыватная майстэрня ў позняй Рымскай імперыі і Візантыі, дзе працавалі жанчыны і мужчыны-рабы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

о́пера

(іт. opera, ад лац. opera = твор)

1) музычна-драматычны твор, пры пастаноўцы якога выканаўцы спяваюць у суправаджэнні аркестра;

2) тэатр, дзе ставяцца і выконваюцца такія творы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

паляро́ід

(ад с.-лац. polaris = палярны + -оід)

святлафільтр са штучна вырабленага матэрыялу ў выглядзе тонкай плёнкі з празрыстых крышталёў, дзе адбываецца падвойнае пераламленне праменяў і палярызацыя святла.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пентаго́н

(англ. Pentagon < гр. pentagonon, ад pente = пяць + gonia = круг)

1) пяцівугольнік;

2) пяцівугольны будынак каля Вашынгтона, дзе размяшчаецца міністэрства абароны ЗША;

3) перан. ваеннае ведамства ЗША.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фігурава́ць

(лац. figurare = рабіць выгляд, уяўляць)

1) прысутнічаць, знаходзіцца дзе-н., прымаючы ў чым-н. удзел (напр. ф. на мітынгу);

2) называцца, упамінацца (напр. ф. у фельетоне).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Вінасховішча ’месца, дзе захоўваюць віно’ (КТС). Складанае новаўтварэнне — калька з рус. винохрани́лище.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Карчо́мнае ’месца, дзе стаяла карчма’ (Яшк.). Гл. карчма. Субстантываваны прыметнік сярэдняга роду.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ко́тва ’месца, дзе на вялікдзень качалі яйкі’ (Нар. сл.). Да катаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

эфі́р

(гр. aither)

1) хім. бясколерная лятучая вадкасць з рэзкім пахам, якая ўтвараецца пры злучэнні спірту з кіслотамі і выкарыстоўваецца ў медыцыне, парфумерыі, прамысловасці (напр. этылавы э.);

2) самы верхні чысты і празрысты слой паветра, дзе, паводле старажытнагрэчаскай міфалогіі, размяшчаюцца багі;

3) вобразная назва асяроддзя, дзе распаўсюджваюцца радыёхвалі;

выйсці ў эфір — пачаць перадачы па радыё.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Траско́ўнік ‘дрывотнік’, ‘месца на двары, дзе сякуць дровы’ (Мат. Гом., Мат. Маг.; бялын., Нар. сл., ЛА, 1), ‘дробныя трэскі, смецце’ (Ян.), траско́ўня ‘дрывотнік’ (Мат. Гом.), траско́ўя ‘месца, дзе колюць дровы’ (Бяльк.), трасо́чнік ‘месца, дзе сохнуць трэскі’ (Сцяшк., Янк. 2), трасо́чнік і трасо́тнік ‘месца, дзе колюць дровы і куды высыпаюць смецце’ (Сл. ПЗБ), ‘смецце’ (Мат. Гом.), ‘перагной на дрывотні, які вывозяць на поле, на агарод’ (докш., Янк. Мат.), ‘дробныя трэскі, рознае смецце пад паветкай’ (Янк. 2). Вытворныя ад трэ́ска (гл.). Параўн. рус. дыял. тресо́чник ‘перагной з трэсак і бур’яну’, якое Мюленбах і Эндзелін (4, 223) параўноўваюць з літ. trèšti ‘гніць’, лат. tresêt ‘тс’, гл. Фасмер, 4, 100.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)