◎ Пастая́ннікі ’звараныя палавінкі бульбы’ (рэч., Мат. Гом.). Відаць, бульба названа гэтак таму, што яна можа даўжэй стаяць, не закісаючы (В. У. Мартынаў, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацубе́нькаць ’пагаманіць’ (добр., Мат. Гом.). Гукапераймальнае. Параўн. аналагічныя гом. падуду́каць, пакугікаць ’тс’ (там жа), а таксама ўкр. поцвенькати ’пагаварыць на незразумелай мове’, поцвірінькати ’пацвыркаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Напрасты́ ’прамой дарогай, напрамік’ (Бір. дыс.), напрасці ’тс’ (ТС), напрасцяк ’тс’ (Янк. 1), напрасці}d ’проста, бліжэйшай дарогай’ (Некр., Мат. Гом.). Да просты ’прамы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Наўме́це, наўмеці ’на прыкмеце’: Была наўмеці добрая сасонка — нехта забраў ужо (бялын., Янк. Мат.). Да ме́та ’прыкмета’, меціць ’пазначаць’; структурная паралель наўве́це ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́бліцца ’марудна рабіць, таптацца на адным месцы, рабіць логава’ (Жыв. сл., Янк. III, Нар. словатв., Сцяшк. Сл., Ян., Мат. Гом.). Да кубло 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Куня́ць ’спаць’ (Мат. Гом.). Укр. куняти, рус. кунять ’тс’, серб.-харв. ку́њати ’тс’. Надзейных паралелей за межамі славянскіх моў няма (Бернекер, 1, 6, 45).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Латно ’выгадна, зручна, вельмі добра’ (докш., Янк. Мат.). Рэгіянальнае ўтварэнне ад прасл. кораня lat‑ (гл. ла́тацца). Не выключана магчымасць кантамінацыі ла́тва і лацно (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лей ’алей’ (Мат. Гом.), лей, леі ’тс’ (калінк., Сл. паўн.-зах.), бран. лей ’тс’. Адпадзенне пачатковага а‑ пад уплывам дзеяслова ліць. Да але́й (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лопухі ’нераўнамерна адцягнутае ў час кляпання вастрыё касы’ (лун., Мат. ЛАБНГ). Да лопух (гл.). Гэта лексема пацвярджае меркаванне аб паходжанні лапату́ха, лопаўка, лопацень (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ляле́зік, браг. леле́зік ’ласун’ (Мат. Гом.). З ⁺лялеза (ці ⁺леляза), якія ад лялеяць ’пялегаваць’ (гл.). Аб суфіксе ‑з‑а гл. Сцяцко, Афікс. наз., 41.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)