Скру́жкі, скру́шкі, скру́жыны ‘амецце, адходы пры ачыстцы збожжа’ (талач., рас., Шатал.; ц.-палес., Выгонная, Лекс. Палесся, 83), скружа́віны ‘не выбітыя цэпам каласы, што ляжаць наверсе рэшата пры скружванні’ (Жд. 1). Укр. дыял. скру́жкі, польск. skrążki, skrążyny, skrążak ‘невялікае рэшата, якое служыць для “скружвання”’, kružyny ‘скружкі’, серб.-харв. skrúžak, skruška, славен. skròžek, skrožki, skrožina ‘тс’. Прасл. *sъkrǫgъkъ. Да скружваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ambush
[ˈæmbʊʃ]
1.
n.
зало́га; заса́да f. (лю́дзі або́ ме́сца)
to lie in ambush — засе́сьці ў заса́ду
2.
v.t.
1) напада́ць з заса́ды
2) рабіць зало́гу
3.
v.i.
ляжа́ць у заса́дзе; прыто́йвацца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lair
[ler]
1.
n.
1) бярло́г -у m., ло́гава, ло́гвішча n. (зьве́ра)
2) ло́гава, прыту́лішча n. (чалаве́ка)
3) Brit. шала́ш -а́ m., за́гарадзь f. (для жывёлы)
2.
v.i.
спаць, ляжа́ць у ло́гаве
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lie
I [laɪ]
1.
n.
1) мана́, ілжа́, хлусьня́ f.
2) няпра́ўда f.
2.
v.i., lied, lying
мані́ць, хлусі́ць, ілга́ць; каза́ць няпра́ўду, ашу́кваць
•
- give the lie to
II [laɪ]
1.
v., lay, lain, lying, v.i.
1) ляжа́ць
2) лажы́цца
to lie down — ляга́ць; кла́сьціся
3) to lie idle (unused) — ляжа́ць без ужы́тку
4) ляжа́ць, знахо́дзіцца
Land that lay along a river — Зямля́, яка́я ляжа́ла ўздо́ўж рэ́чкі
What a future lies before him! — Што за бу́дучыня пе́рад ім!
2.
n.
1) месцазнахо́джаньне n., кіру́нак чаго́-н.
2) стано́вішча n., стан -у m. (спра́ваў)
3) лагво́ n., бярло́г -а f. (зьвяра́)
•
- lie back
- lie by
- lie over
- take an insult lying down
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
буй 1, буя́, М на буі́; мн. буі́, буёў; м.
Высокае, адкрытае з усіх бакоў для ветру месца. Гэта быў даволі высокі буй, парослы верасам і дробным сасоннічкам. Броўка. Але ляжаць за сумётамі было зацішней і ўтульней, чым на буі. Грахоўскі.
буй 2, бу́я, М на буі́; мн. буі́, буёў; м.
Сігнальны паплавок на рацэ, возеры, у бухце для абазначэння мелі, месца рыбацкай сеці і пад.
[Гал. boei.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́кінуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
1. Кінуцца адкуль‑н. уніз; выскачыць. Выкінуцца з парашутам. Выкінуцца з акна. // З сілай выбіцца, вырвацца вонкі. З-за калгаснай пуні выкінулася паласа жоўтага святла, паказаўся агеньчык і паплыў у напрамку дарогі. Дуброўскі.
2. Вываліцца, выпасці адкуль‑н. Пісьмо.. выкінулася з бумажніка і асталося ляжаць на снезе. Чорны. Праз паўгадзіны Лабановіч сядзеў у калымажцы і падтрымліваў Анцыпіка, каб ён не выкінуўся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрыва́віць, ‑ваўлю, ‑вавіш, ‑вавіць; зак., каго-што.
Разм. Збіць, зраніць да крыві; пакрыць, запэцкаць кроўю. [Тодар:] — А Голавкокавага быў збілі на горкі яблык .. Скрывавілі ўсяго хлопца як мае быць. Крапіва. [Дубіцкі:] — Тады мяне тапталі нагамі, таварыш Кісялёў, мяне скрывавілі да таго, што я не мог ні ляжаць, ні сядзець. Чарнышэвіч. Раненне ў Міколы было не цяжкае — кантузія і некалькі невялікіх асколкаў парвалі пінжак ды скрывавілі плечы. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
leżeć
leż|eć
незак.
1. ляжаць;
tu ~y — (надпіс на надмагіллі) тут ляжыць; тут спачывае;
~eć w łóżku — ляжаць у ложку;
~eć w szpitalu — ляжаць у шпіталі (лякарні, бальніцы);
~eć odłogiem — ляжаць аблогам (пра зямлю);
2. ляжаць; размяшчацца; знаходзіцца;
~eć obozem — стаяць (размяшчацца) лагерам;
ubranie dobrze ~y — касцюм добра ляжыць (сядзіць);
miasto ~y nad rzeką — горад стаіць ля ракі (на рацэ);
3. разм. хварэць;
rodzina ~ała na grypę — сям’я хварэла на грып;
to nie ~y w moich zamiarach — гэта не ўваходзіць у мае намеры;
to nie ~y w moim interesie — гэта не ў маіх інтарэсах;
~eć na sercu — ляжаць на сэрцы;
~y mi to na sumieniu — гэта на маім сумленні;
~eć na pieniądzach — сядзець на грашах; грошай як трэсак (як смецця, як мякіны, як пяску, як гразі);
jeśli tak, to ~ę разм. калі так, то я гатовы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Наґо́ґа ’капрызны чалавек’, наг̌о́г̌ытыся ’капрызіць’ (драг., Нар. сл.), параўн.: міргай сабе, кулацкая нагога (Барадулін), сюды ж, магчыма, укр. нагого́шитися ’надзьмуцца, натапырыцца’. Экспрэсіўнае аддзеяслоўнае ўтварэнне з характэрнай рэдуплікацыяй каранёвага элемента, параўн. нафуфы́рыцца, надудоніцца і пад., у аснове якога ляжаць, як правіла, гукаперайманні ці іранічныя ўтварэнні накшталт т. зв. дзіцячых слоў тыпу бу́ба, му́ма, вова і інш., параўн. польск. gogo ’франт, моднік, пуставаты і лянівы чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пала́та ’вялікія пышныя пакоі ў палацы, харомы; асобны пакой, дзе ляжаць хворыя ў лячэбных установах’ (ТСБМ). Рус., укр. пала́та, ст.-рус. полата (XI ст.), ст.-слав. полата ’палац, пакой, шацёр’. З сяр.-грэч. παλατιον ад лац. palātium ’палац’ (гл. Фасмер, 3, 307; тут жа гл. і агляд літ-ры). У значэннях ’назва заканадаўчых або прадстаўнічых устаноў’, ’назва некаторых дзяржаўных устаноў’ запазычанне з рус. палата ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)