1. Пасцельная рэч — напханы пухам, пер’ем, сенам і пад. мяшок (звычайна чатырохвугольны), які падкладваюць пад галаву. Люба прачнулася, прыжмурыўшыся, паглядзела на вокны, пазяхнула і зноў навалілася тварам у цёплую падушку.Шамякін.Пачуўшы брэх сабакі, .. [Ігнат] падняў з падушкі галаву і прыслухаўся.Капыловіч.// Што‑н. мяккае, пухкае. Гэта тр[а]сянка, відаць, каторы год пласт за пластам адкладвалася і ўтварыла цэлую падушку.Лобан.
2.Спец. Назва падкладак у аснове механізмаў, збудаваннаў, якія змякчаюць штуршкі, гасяць вібрацыю, засцерагаюць ад ціску, а рання. Падушка падмурка.
•••
Кіслародная падушка — медыцынскі прыбор для ўдыхання кіслароду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па-над, прыназ.зТ.
Спалучэнне з прыназоўнікам «па-над» выражае прасторавыя адносіны: ужываецца пры ўказанні на каго‑, што‑н., над якімі ў пэўным кірунку адбываецца рух, дзеянне. Песні плывуць па-над гаем. □ Праплыве гук баязліва Па-над лугам, па-над нівай У знямелы свет, Ды зноў ціха-ціха стане.Колас.// Пры ўказанні на каго‑, што‑н., зверху над якімі што‑н. адбываецца. Гучыць голас міру па-над светам. □ Лісце пажоўклае, шэрае Ціха шасціць пад нагамі, Толькі дубы па-над Свіцяззю Меднымі звоняць лістамі.Броўка.А яна [зямля] дымілася абапал Першым парам, Першай цеплынёй Ад дажджу, што толькі што пракапаў Па-над красавіцкаю зямлёй.Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спо́саб, ‑у, м.
1. Прыём, метад ажыццяўлення, дасягнення чаго‑н. Прамысловыя спосабы здабычы торфу. Капіталістычны спосаб вытворчасці. Весці будаўніцтва эксперыментальным спосабам. Спосабы яравізацыі азімай пшаніцы. □ [Лютынскі:] Мы ж павінны паказваць больш культурныя і рацыянальныя спосабы карыстання зямлёй.Крапіва.І кожны з іх [хлопцаў] мае па плану свой спосаб рашэння задачы.Колас.Тут былі парады, як распальваць агонь у лесе: па-сібірску, паляўнічым і іншым спосабамі.Паслядовіч.
2.чаго. Парадак, характар, склад. Спосаб праўлення. Спосаб дзеянняў.
3. Рэальныя ўмовы, сродак, магчымасць ажыццяўлення чаго‑н. У пошуках спосабу жыць гэтая сям’я на некалькі год трапіла на Далёкі Усход, пасля зноў вярнулася ў Беларусь.Чорны.Па некалькі разоў у дзень Васіль перадумваў спосабы сустрэчы.Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ground1[graʊnd]n.
1. зямля́;
above/below ground над/пад зямлёй;
The house was burned to the ground. Дом быў спалены дашчэнту.
2. гле́ба; грунт;
stony/sandy ground камяні́стая/пясча́ная гле́ба
3.pl.grounds пляцо́ўка, уча́стак;
football grounds футбо́льнае по́ле;
sports grounds спарты́ўная пляцо́ўка
4.звыч.pl.grounds падста́ва;
What were his grounds for the divorce? Якія былі ў яго падставы для разводу?
5. по́гляд, пазі́цыя
6. фон, по́ле;
white flowers on a blue ground бе́лыя кве́ткі на блакі́тным по́лі/фо́не
7.electr. зазямле́нне
♦
gain ground дасяга́ць по́спеху;
lose ground стра́чваць дасягне́нні;
hold/stand one’s ground стая́ць на сваі́м/не саступа́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
level3[ˈlevl]v.
1. раўня́ць, выраўно́ўваць; загла́джваць;
level a road раўня́ць даро́гу
2. зраўно́ўваць, руйнава́ць з зямлёй, по́ўнасцю разбура́ць;
Тhe storm levelled a part of the town. Бура поўнасцю разбурыла частку горада.
level at[ˌlevlˈæt]phr. v. нацэ́львацца, прыцэ́львацца;
level a charge/criticism at/against абвінава́чваць/крытыкава́ць;
Нe levelled bitter criticism against the government. Ён жорстка крытыкаваў урад.
level off[ˌlevlˈɒf]phr. v. зраўня́цца, пераста́ць ру́хацца ўверх або́ ўніз;
Тhe plane levelled out at about 10,000 metres. На вышыні прыкладна 10 000 метраў самалёт выраўняўся;
Inflation has begun to level off. Інфляцыя спыніла свой рост.
level out[ˌlevlˈaʊt]phr. v. = level off
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ГАДЗЮ́КАВЫЯ
(Viperidae),
сямейства ядавітых змей атр. лускаватых. 11 родаў, 60 відаў. Пашыраны ў Афрыцы (адкуль, верагодна, паходзяць) і Еўразіі. Насяляюць вільготныя экватарыяльныя лясы, сухія саванны і стэпы, бязводныя пустыні, паўн. хваёвыя лясы, скалістыя горы да 3000 м над узр. м. Большасць вядзе наземны спосаб жыцця, іншыя жывуць на дрэвах або пад зямлёй. Найб. вядомыя — гюрза, эфа. На Беларусі 1 від — гадзюка звычайная. 4 віды гадзюкавых у Чырв. кнізе МСАП.
Даўж. да 2 м. Цела тоўстае, рознай афарбоўкі, хвост кароткі, галава пляскатая. Зрэнка вертыкальная. На верхняй сківіцы 1—2 вял. рухомыя ядавітыя зубы і па 3—5 больш дробных. Актыўныя пераважна прыцемкам і ўначы. Дарослыя кормяцца дробнымі жывёламі, птушкамі, яйцамі, моладзь — насякомымі і членістаногімі. Яйцажывародныя, некаторыя адкладваюць яйцы. Аб’екты адлову і ўтрымання ў серпентарыях для атрымання змяінага яду.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
карыста́ннен Benútzung f -, -en, Gebráuch m -(e)s, -bräuche; юрыд Nútzung f -, -en;
юрыдкарыста́нне зямлёй Nútzung des Bódens, Bódennutzung f;
пажыццёвае карыста́нне Nútzung auf Lébenszeit;
службо́вае карыста́нне Díenstgebrauch m;
суме́снае карыста́нне Mítbenutzung f;
выклю́чнае карыста́нне Alléinnutzung f;
пра́вілы карыста́ння Benútzungsordnung f -, -en;
пра́ва карыста́ння Nútzungsrecht -(e)s, -e;
перада́ць у агу́льнае карыста́нне in die öffentliche Hand ǘberführen;
у ве́чнае карыста́нне zur únbefristeten Nútzung
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
наві́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Спусціцца, звесіцца нізка над чым‑н., на што‑н. Вунь навіслі нізка Вербы над вадою.Журба.Шапкі на галаве ў.. [Юркі] не аказалася,.. і пасмы чорных пераблытаных валасоў навіслі на самыя вочы.Васілёнак.
2. Распасцерціся, апусціцца, размясціцца нізка над чым‑н. [Туман] згусціў паветра, павіс над зямлёй, як полаг.Няхай.Над возерам навісла вялізная чорная хмара, стала холадна.Гурскі.Шэрае неба нізка павісла над зямлёю.Васілеўская./ Аб ночы, цішыні і пад. Над ціхай талаю зямлёю Навісла ночка той парою.Колас.
3.перан. Узнікшы, з’явіўшыся, пачаць пагражаць каму‑, чаму‑н. Над краінай навісла пагроза вайны. □ Нейкі здраднік данёс фашыстам, што Дулеба пайшоў у партызаны, і над яго сям’ёй навісла небяспека.Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прака́паць, ‑ае; зак.
Прайсці, упасці каплямі. А яна [ралля] дымілася абапал Першым парам, першай цеплынёй Ад дажджу, Што толькі што пракапаў Па-над красавіцкаю зямлёй.Астрэйка.
пракапа́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак., што.
1. Капаючы, правесці, пракласці што‑н. Канаву к рэчцы пракапалі, А простай кладкі не паклалі.Муравейка.Траншэі, якія пракапаў [экскаватаршчык Славецкі], калі б скласці ў адно, выцягнуліся б, пэўна, ад сівой Балтыкі да Ціхага акіяна.Мыслівец.
2. Капаючы, прайсці наскрозь. Пракапаць гару.
3. Капаючы, утварыць паглыбленне. Партызаны пракапалі неглыбокую ямку і аблажылі яе камен[нем].Якімовіч.Саўка прылёг, адгарнуў ад каменя зямлю і памаленьку выкаціў яго з-пад падрубы, а дзірку пракапаў, расшырыў і нырнуў у яе.Колас.
4. і без дап. Капаць некаторы час. Пракапаць цэлы дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.
1. Дробна нарэзаная салома, якая ідзе на корм жывёле. Гэта дзядзька Мартын рэзаў сечку на саматужнай сячкарні, — відаць, збіраўся ехаць араць папар.Колас.— З мукой каровы лепш сечку ядуць.Асіпенка.//перан. Пра што‑н., што сваім выглядам напамінае дробна нарэзаную салому. — Гэта ты ад свае бабкі чуў? — страсаючы з-за вушэй валасяную сечку, спытаў Грыцко.Кулакоўскі.З навіслых над зямлёй хмар спачатку сыпанула дробнай сечкай, потым паваліў густы мокры снег.Дзенісевіч.Трактары шнуруюць Над Арэсай-рэчкай, Сякуць плугам, дыскам Торфішча на сечку.Купала.
2. Драблёныя крупы. Аўсяная вечка. Ячная сечка.
3. Прылада для сячэння капусты і пад.; сякач. Жанчыны сечкамі сякуць бадзёра, Як быццам .. выбіваюць такт.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)