Verbum

дыфіра́мб, ‑а, м.

1. У Старажытнай Грэцыі — урачыстая харавая песня ў гонар бога Дыяніса. // Хвалебны лірычны верш.

2. перан. Перабольшаная пахвала; усхваленне. Табе складаю дыфірамб, Пяро маё — таварыш верны, Калі сягоння ў час вячэрні Звіняць лісты, як гулкі ямб. Танк.

•••

Пець дыфірамбы гл. пець.

[Грэч. dithyrambos.]

іпаста́сь, ‑і, ж.

1. Царкоўны тэрмін для абазначэння адной з асоб хрысціянскай тройцы.

2. перан. Тое, што блізка, цесна далучаецца да каго‑, чаго‑н. іншага. У Таўлая не было дзвюх іпастасей. Сапраўдны паэт не можа не быць рэвалюцыянерам, калі яго народ змагаецца за вызваленне. Лужанін.

[Ад грэч. hypostasis — асоба, сутнасць.]

калейдаско́п, ‑а, м.

Аптычны прыбор-цацка, у якім пры паварочванні ў розныя бакі ўзнікаюць усё новыя каляровыя ўзоры. // перан. Бесперастанная змена з’яў, падзей і пад. Калі [Андрэй] прыплюшчваў вочы, розныя твары ўзнікалі перад вачамі. І ў гэтым калейдаскопе панавала адно — непераможны настрой гумару, бадзёрасці, смеху. Пестрак.

кампіля́цыя, ‑і, ж.

1. Праца (звычайна навуковая), якая асноўваецца на выкарыстанні ўжо вядомых прац і вынікаў, без самастойнага даследавання і вывадаў. Бяздарная кампіляцыя.

2. Састаўленне такіх работ; кампіляванне. — Адмоўцеся ад пампезнасці, кампіляцыі і тады, калі ласка, разлічвайце на маю падтрымку на архітэктурным савеце. Карпаў.

[Ад лац. compilatio — крадзеж, аграбленне.]

караву́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Разм. Памяшканне для каравула або для вартаўніка. Калі Зося і Цімошка прыбеглі ў рэўком, яны там ужо нікога не знайшлі. Збеглі ўніз, у каравулку. І там нікога. Хомчанка. Побач, адзінока мясцілася атынкаваная будка-каравулка. Быкаў.

караце́ць, ‑ее; незак.

Станавіцца карацейшым, менш працяглым у прасторы або ў часе. Блізілася восень, карацелі дні. Адамчык. Калі набліжаўся .. [настаўнік] да лямпы або адыходзіў ад яе, цень яго то падаўжаўся, то карацеў, а ў стыках сцяны і столі борздзенька пераломваўся і забягаў на столь. Колас.

людае́д, ‑а, М ‑дзе, м.

1. Першабытны чалавек, дзікун, які ўжываў у ежу чалавечае мяса. // Персанаж казак, які пажырае людзей. Болей за ўсіх дрыжыць Янка ад страху, калі адпавядаюць пра людаедаў і разбойнікаў. Бядуля.

2. перан. Пра чалавека жорсткага, схільнага да насілля, забойства. Фашысцкія людаеды.

магі́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да магілы. Магільны камень. Магільны насып.

2. Такі, як у магіле. Магільны холад. // Абсалютны, поўны (аб цішыні, спакоі). Магільная цішыня была ў Чыкілевічавай хаце, калі старшыня сельсавета агалошваў.. грозную рэвалюцыю. Колас.

3. Глухі, нізкі; замагільны (пра голас).

марнатра́вец, ‑траўца, м.

1. Той, хто неразумна, марна траціць грошы, маёмасць. У той час калі эксплуататары з’яўляюцца марнатраўцамі, .. «галодны і абдзёрты люд» ёсць сапраўдны творца жыцця на зямлі. Майхровіч.

2. Аб дрэнным, нягодным чалавеку. [Рыгор:] — Ёсць многа розных марнатраўцаў, якіх нам трэба карміць сваёю працаю. Гартны.

невыме́рны, ‑ая, ‑ае.

Які не паддаецца вымярэнню, вельмі вялікі. Я пераводжу позірк на акно. За ім — невымерная глыбіня чыстага неба, ажно ўваччу балюча робіцца ад яго яркай блакітнасці. Шамякін. Калі Дзямід Сыч вярнуўся па папялішча роднай вёскі, сэрца яго ўздрыганулася ад невымернай жальбы. Паслядовіч.