Вычва́ра ’той, які вытарашчыў вочы, глядзіць, як яшчарка’ (Нас.), вычва́рак ’дзёрзкі, смелы хлопец’ (Нас.). Да пачвара (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́ўшэ, завша ’заўсёды’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. zawsze ’тс’, zawszegdy (той самай структуры, што заўсёды, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мучы́цель ’той, хто мучыць’ (ТСБМ). З рус. мучитель ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 57). Параўн. ст.-слав. мѫчитель ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прапашча́ ’той, хто прападае’ (Касп.). З рус. пропащий, незалежн. дзеепрым. цяп. часу ад дзеяслова пропасть (гл. прапасці).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таўсталу́пы ’той, у каго тоўстыя вусны’ (паст., брасл., кругл., ЛА, 3). Да тоўсты і лупы ’губы’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
beyond2 [bɪˈjɒnd] prep.
1. па той бок, за;
beyond the horizon за далягля́дам;
beyond the sea па той бок мо́ра
2. пазне́й;
beyond midnight за по́ўнач
3. вышэ́й; па-за;
beyond belief невераго́дна;
beyond repair не падляга́е рамо́нту;
beyond cure невыле́чны;
live beyond one’s income жыць не па сро́дках;
It’s beyond me why she wants to marry Jim. Я не магу зразумець, чаму яна хоча выйсці замуж за Джыма.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
*Перадае́жджа (пэрэдоі́шчэ) (малар., СіБФ–1986, 145) ’другі прыезд сватоў у дом нявесты’ (драг., Клім., Сл. Брэс.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ьjе ад ⁺передоежджы ’той, хто едзе спераду’ (Селюжыцкая, Полісся: мова, культ., іст., Київ, 1996, 152–154), > ⁺передоездье, параўн. рус. дыял. передое́зжий ’той, хто едзе наперадзе вяселля; вясельнікі, што едуць на першым возе’, ст.-рус. передоѣнзжий, передъѣзжий, передиѣзжий ’той, хто дзейнічае ў авангардзе (пра вайскоўцаў)’. Да пе́рад і е́хаць (гл.). Пераход ‑ждж‑ у ‑шч‑ характэрны драгічынскім гаворкам: прыйішч ʼе́тэ ’прыяжджаць’. Пырыдуі́жжда ’другі прыезд сватоў у хату нявесты’ (кобр., Нар. лекс.) з ад’ідэацыяй (народная этымалогія) уе́хаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мане́та, -ы, ДМ -не́це, мн. -ы, -не́т, ж., таксама зб.
Металічны грашовы знак.
Залатая м.
◊
Адплаціць (плаціць) той жа манетай — адказаць тым жа, такімі ж адносінамі.
Прыняць за чыстую манету — палічыць праўдай, успрыняць усур’ёз.
|| прым. мане́тны, -ая, -ае.
○
Манетны двор — прадпрыемства, якое вырабляе металічныя грошы, медалі і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
на́валач, -ы, ж. (разм.).
1. Хмары, туман, смуга.
Не паспела распагодзіцца, і зноў пайшла н.
2. Той, хто прыйшоў, з’явіўся аднекуль; не тутэйшы (груб.).
Н. з усяго свету.
3. зб. Зброд, варожыя людзі (пагард.).
Фашысцкая н.
4. перан. Тое, што і напасць.
Што ж гэта за н. такая!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трашчо́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Прылада, пры дапамозе якой утвараюцца траскучыя гукі.
2. Народны ўдарны музычны інструмент, які складаецца з набору драўляных дошчачак, нанізаных адным канцом на вяроўку.
3. перан. Той (тая), хто многа, не сціхаючы гаворыць; балбатун (балбатуха) (разм.).
|| прым. трашчо́тачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)