1. Які мае неабмежаваную сілу, уладу. Усёмагутны валадар.
2. Які мае неадольную ўнутраную сілу; глыбока ўплывовы. Усёмагутнае слова. Усёмагутная мода.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гвор ’хваля, якая, б’ючыся аб бераг, стварае працяжны шум’ (Яшкін). Няясна. Магчыма, звязана са слав.*gvorъ, якое мае розныя значэнні (у тым ліку ’бурбалка на вадзе’; параўн. Трубачоў, Эт. сл., 7, 184).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаўшэ́нь ’ляўша’ (віл., Сл. паўн.-зах.). Да ле́вы (гл.). Утвораны ад назоўніка лявуш або ляўшня. Пачатковае ацвярдзенне л‑мае нерэгулярны характар. Аб суф. ‑энь гл. Сцяцко., Афікс. наз., 152. Параўн. таксама ляўшэнь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пералажы́ць ’заперці (дзверы)’ (лід., Сл. ПЗБ). Фармальна да пера- і лажы́ць (гл.), аднак семантычна падобна да літ.užkélti ’замкнуць, зачыніць (вароты)’, у якім kéltiмае (побач з іншымі) значэнне ’перамяшчаць; пераводзіць, пераносіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́трах ’вантробы’ (Янк. 1), ’страва са свіных трыбухоў’ (рэч., Мат. Гом.). Да палірахі (гл.). Адз. л. у лексемы пад уплывам рус.лотрах ’унутранасці жывата’. Гук ‑ė‑мае, відаць, экспрэсны характар (параўн. петлах).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
па́русны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да паруса. // Прызначаны для шыцця парусоў. Парусныя іголкі.
2. Які мае парус (парусы); які перамяшчаецца пры дапамозе парусоў. Паруснае судна. Парусная лодка.
3. Які мае адносіны да суднаў з парусамі. Парусны спорт. Парусныя гонкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
only1[ˈəʊnli]adj. адзі́ны;
an only child адзі́нае дзіця́
♦
the only thing that matters адзі́нае, што ма́е значэ́нне;
He was the only one to object. Толькі ён і быў супраць;
the only thing is…infml спра́ва ў тым, што…
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
operative
[ˈɑ:pərətɪv]1.
adj.
1) які́ма́е сілу (пра зако́н)
to become operative — увайсьці́ ў сі́лу (пра зако́н)
2) апэраты́ўны, дзе́йны
3) апэрацы́йны
2.
n., informal
дэтэкты́ў -ва, шпік -а́m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
partial
[ˈpɑ:rʃəl]
adj.
1) няпо́ўны, частко́вы
a partial eclipse — частко́вае зацьме́ньне
2) небесстаро́нны, неаб’екты́ўны, прадузя́ты; які́ма́е сла́басьць, ця́гу да каго́-чаго́-н
He is partial to sports — Спо́рт — яго́ная сла́басьць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ку́рава ’куродым’ (ТСБМ, Мат. Гом.), ’пыл’ (Сл. паўн.-зах., Нар. лекс., Жыв. сл., Жд. 3). Ст.-бел.курава ’пыл’, якое Булыка (Запазыч., 181) памылкова лічыць запазычаннем з польскай мовы. Укр.курява ’тс’, польск.kurzawa, славац.kúrava ’тс’, н.-луж.kuŕava ’туман’, в.-луж.kurjawa ’тс’. Паўн.-слав.kurjava. Славен.kurjȃva ’саграванне’ мае іншую семантыку і не мае паралелей у іншых паўднёваславянскіх мовах. Параўн., аднак, серб.-харв.ку̀рњавити ’дыміць’, якое, калі яго параўнаць з польск.kurniawa, сведчыць аб паралельнай форме: прасл.kurnjava (Слаўскі, 3, 404). Да курыць (гл.).