эбе́навы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да абена; зроблены з эбену. Эбенавая шкатулка. Эбенавая дошка.
2. у знач. наз. эбе́навыя, ‑ых. Сямейства трапічных злучанапялёсткавых раслін, да якіх адносіцца і чорнае дрэва.
•••
Эбенавае дрэва — тое, што і чорнае дрэва (гл. дрэва).
[Ад грэч. ébenos — чорнае дрэва.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лубо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.
1. Тое, што і луб (у 2 знач.).
2. Ручны кораб з лубу.
Ісці па ягады з лубкамі.
3. Тонкія дошчачкі, якія накладаюцца на месцы касцявога пералому.
Нага ў лубках.
4. Ліпавая дошка, на якой гравіравалася карціна для друкавання, а таксама карціна такога вырабу, якая вызначалася прымітыўнасцю або даступнасцю вобразаў.
Рускі л.
|| прым. лубко́вы, -ая, -ае і лу́бачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Tabula ex naufragio
Дошка пры караблекрушэнні.
Доска при кораблекрушении.
бел. Як топішся, то і за саломіну/брытву ўхопішся.
рус. Утопающий за соломинку хватается. Кто тонет ‒ ухватится и за острый меч. Палочка-выручалочка.
фр. Un homme qui se noie s’accroche à un brin de paille (Человек, который топится, цепляется за соломинку).
англ. A drawning man will catch at a straw (Утопающий хватается за соломинку).
нем. Der Ertrinkende greift nach einem Strohhelm (Утопающий хватается за соломинку).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ша́хматный в разн. знач. ша́хматны;
в ша́хматном поря́дке у ша́хматным пара́дку;
ша́хматная доска́ ша́хматная до́шка;
ша́хматный бала́нс бухг. ша́хматны бала́нс;
ша́хматный ход ша́хматны ход;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
білбо́рд
(англ. billboard, ад bill = аб’яўляць у афішах + board = дошка)
рэкламны шчыт (на гарадской вуліцы, на дарозе і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
та́бель
(ням. Tabelle, ад лац. tabella = дошчачка)
спіс, кніга або спецыяльная дошка для ўліку чаго-н. (напр. т. паспяховасці).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Та́фель ’паркет’ (Некр. і Байк.). Запазычана з ням. Tafel ’дошка, пліта’, магчыма, праз польск. tafelka ’плітка, дошчачка’ ад tafla ’пліта, тонкая дошчачка’, гл. тахля.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лушня́к ’вушак у дзвярах, бакавая дошка шуфляды вакон’ (парыц., Янк. Мат.; калінк., Нар. сл., жлоб., Мат. Гом.) — кантамінаванае ўтварэнне з лут 2 і вушня́к (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́льнік ‘кароткая дошка, якой закрываюць уваход у вулей з тылу’ (дзятл., Жыв. сл.). Да тыльны, тыл (гл.), сюды ж, відаць, ты́льня ‘прыбудоўка да сяней’ (ЛМТ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мемарыя́льны
(лац. memorialis = памятны)
які служыць для ўвекавечвання памяці якой-н. асобы або падзеі (напр. м-ая дошка, м. комплекс).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)