до́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Плоскі з двух бакоў кавалак дрэва невялікай таўшчыні, які атрымліваецца шляхам падоўжнай распілоўкі бервяна.
Сасновыя дошкі.
2. Школьная прылада, на якой пішуць мелам.
Пісаць на дошцы.
3. Пласціна, пліта.
Мармуровая д.
Шахматная д.
Д. аб’яў.
◊
Ад дошкі да дошкі (прачытаць, вывучыць; разм.) — ад пачатку да канца.
Ставіць на адну дошку каго з кім (разм.) — прыраўноўваць каго-н. да каго-н., прызнаваць роўным з кім-н.
|| памянш. до́шчачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
до́шка ж.
1. в разн. знач. доска́;
сасно́вая д. — сосно́вая доска́;
кла́сная д. — кла́ссная доска́;
2. чаще мн. (материал для кровли) тёс м.;
○ д. го́нару — доска́ почёта;
мемарыя́льная д. — мемориа́льная доска́;
чо́рная д. — чёрная доска́;
чырво́ная д. — кра́сная доска́;
◊ ад ~кі да ~кі — от доски́ до доски́; от ко́рки до ко́рки;
разбі́цца ў ~ку (блін) — расшиби́ться в лепёшку;
ста́віць на адну́ ~ку — ста́вить на одну́ доску́;
як д. — как доска́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
до́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. Плоскі, адносна шырокі і нятоўсты кавалак дрэва, выпілаваны або вычасаны з бервяна. Напілаваць дошак. Сасновая дошка. Замяніць дошкі ў падлозе. □ Станкі былі шчыльна адгароджаны адзін ад аднаго габляванымі дошкамі. Паслядовіч.
2. Школьная прылада, на якой пішуць мелам. Выклікаць вучня да дошкі. Запісаць сказ на дошцы.
3. Прыстасаванне для чаго‑н. у выглядзе пліты, пласціны. Грыфельная дошка. Дошка для аб’яў. Чарцёжная дошка. Шахматная дошка.
•••
Дошка гонару — дошка з прозвішчамі і фатаграфіямі перадавікоў вытворчасці.
Мемарыяльная дошка — дошка, якая служыць для увекавечання памяці аб якой‑н. асобе або падзеі.
Чорная дошка — дошка з прозвішчамі адсталых у рабоце або вінаватых у чым‑н.
Чырвоная дошка — тое, што і дошка гонару.
Ад дошкі да дошкі — ад пачатку да канца, усё, нічога не прапускаючы (прачытаць і пад.).
Разбіцца ў дошку гл. разбіцца.
Свой у дошку гл. свой.
Ставіць на адну дошку гл. ставіць.
Як дошка — пра вельмі худога чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́шка ж Brett n -(e)s, -er; Táfel f -, -n; Bóhle f -, -n (тоўстая);
кла́сная до́шка Schúltafel f -, -n;
чарцёжная до́шка Réißbrett n, Zéichenbrett n;
до́шка для аб’я́ў Ánschlagtafel f;
ша́хматная до́шка Scháchbrett n;
размеркава́льная до́шка эл Scháltbrett n, Schálttafel f;
◊ ста́віць на адну́ до́шку auf die gléiche Stúfe stéllen, mit dem gléichen Maß méssen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дошка
Том: 9, старонка: 56.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
До́шка ’дошка’ (БРС). Укр. до́шка, рус. доска́, польск. deska, чэш. deska, балг. дъска́, серб.-харв. да̀ска, ст.-слав. дъска. Прасл. *dъska. Славянскае запазычанне з герм. моў. Параўн. ст.-англ. disc ’стол, блюда’, ст.-в.-ням. tise (ням. Tisch ’стол’). Герм. формы запазычаны з лац. discus ’міска’ < грэч. δίσκος. Іншыя тлумачэнні вельмі няпэўныя, як і няпэўным з’яўляецца вывядзенне слав. слова непасрэдна з лац. або грэч. крыніцы. Гл. Фасмер, 1, 532; Трубачоў, Эт. сл., 5, 184–185; Мартынаў, Лекс. взаим., 61 і наст. Не вельмі зразумелыя бел. і ўкр. формы (адкуль ‑ш‑ замест ‑с‑?). Прасл. характар мае і вытворнае дашча́ны. Параўн. укр. доща́ний, рус. дощано́й, чэш. deščený (дыял.), балг. дъ́счен, серб.-харв. да̏шчан і г. д. Прасл. *dъščanъ(jь). Падрабязны агляд форм у Трубачова, там жа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дошка / тоўстая: дыля, дылёўка / таўшчынёю ў цалю: цалёўка / у падлозе: масніца, маснічына / з краю бервяна, з аднаго боку выпуклая: аполак / якою шалююць: шалёўка
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
дошка гонару, чырвоная дошка
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
стальні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.
Столевая дошка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
жалабава́ты, -ая, -ае.
Які мае форму жолаба.
Жалабаватая дошка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)