іржа́васць і ржа́васць, ‑і, ж.

Наяўнасць іржы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

праржаве́ць, ‑ее; зак.

Пакрыцца ржой, сапсавацца ад іржы. Замок праржавеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ірза́ць

‘іржаць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. іржу́ іржо́м
2-я ас. іржэ́ш іржаце́
3-я ас. іржэ́ іржу́ць
Прошлы час
м. ірза́ў ірза́лі
ж. ірза́ла
н. ірза́ла
Загадны лад
2-я ас. іржы́ іржы́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час іржучы́

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

іржа́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. іржу́ іржо́м
2-я ас. іржэ́ш іржаце́
3-я ас. іржэ́ іржу́ць
Прошлы час
м. іржа́ў іржа́лі
ж. іржа́ла
н. іржа́ла
Загадны лад
2-я ас. іржы́ іржы́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час іржучы́

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пераржаве́ць, ‑ее; зак.

Ад іржы распасціся на часткі, стаць непрыгодным. Дрот пераржавеў у многіх месцах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ржа́вчина іржа́, род. іржы́ ж., (после гласных) ржа, род. ржы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

варані́ць, -раню́, -ро́ніш, -ро́ніць; незак., што.

Пакрываць паверхню металічных прадметаў (са сталі, чыгуну) тонкім слоем вокіслу чорнага, цёмна-сіняга або карычневага колеру, каб засцерагчы ад іржы; чарніць.

В. сталь.

|| наз. варане́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

aeruginous

[ɪˈru:dʒɪnəs]

adj.

сіне-зялёны (ко́леру медзяно́й іржы́)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

іржа́ і ржа, ‑ы, ж.

1. Чырвона-буры налёт на паверхні жалеза, які ўтвараецца ў выніку акіслення яго ў паветры і ў вадзе. Патапавіч нагнуўся, дастаў з-пад лавы сякеру, пакруціў яе ў руках, сцёр пальцамі лёгкі налёт іржы на лязе і зноў паклаў яе на ранейшае месца. Кулакоўскі. У ценю высокай старой баржы, нагружанай вялізнымі жалезнымі панамі, чырвонымі ад іржы, стаяла вастраносая звычайная лодка. Ракітны. Не чакай, што ржа з гадамі Паесць ланцугі, Што мінуцца сабой самі Нагайкі, штыхі. Купала. // перан. Пра тое, што шкодна, разлагаюча дзейнічае на каго‑, што‑н. Бюракратычная ржа. □ — У камуну мы павінны прыйсці не толькі ў дастатку, але і з чыстымі душамі... А паскрабі іншага мужыка, колькі на ім усялякай іржы... Гурскі.

2. Прымесь вокіслаў жалеза ў балотнай вадзе, якая надае ёй буры колер і спецыфічны прысмак. Мокрыя, брудныя ад балотнай іржы штаны і запырсканая граззю ватоўка Сукенкі пацвярджалі непрыемныя для [гаспадара] навіны. Паслядовіч. Ад берага моцна пахла багавіннем, ракушкамі і балотнай іржою. Мурашка.

3. Жоўта-аранжавыя плямы на паверхні раслін, якія з’яўляюцца ў тых месцах, дзе развіваюцца споры паразітных іржаўных грыбкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

antirust

[ˈæntirʌst]

1.

adj.

які́ прадухіля́е ад іржы́

2.

n.

рэ́чыва, яко́е прадухіля́е іржаве́ньне

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)