сума

Том: 33, старонка: 71.

img/33/33-071_0369_Сума.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

Су́ма 1 ’вынік складання; агульная колькасць, сукупнасць’ (ТСБМ, Байк. і Некр.), су́ма, сумацыя ’вынік’ (Ласт.), су́ма́ ’пэўная колькасць грошай’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. су́мма, су́ма ’агульная колькасць’ (Сташайтэне, Абстр. лекс., 153). Запазычанне непасрэдна з лацінскай (Жураўскі, Крамко, Зб. Крапіве, 142). Выказваюцца таксама меркаванні пра запазычанне праз польск. suma ’тс’ з лац. summa ’вышэйшая, агульная лічба’ < summus ’вышэйшы’ (гл. Кюнэ, Poln., 100 з літ-рай); ці запазычанне ў канцы XV ст. са ст.-польск. suma, summa (XV ст.), гл. Булыка, Лекс. запазыч., 80.

Су́ма 2 ’пажыткі, маёмасць’ (Клім.). Магчыма, да сума 1, параўн. су́ма ’грошы’ (кобр., Горбач, Зах.-пол. гов.). Крытычна пра спробы звязаць з сум (гл.) і рэканструкцыю *sǫdma (Ліўканен, Отглаг. сущ., 194) Варбат (Этимология–1988–1990, 196), якая дапускае запазычанне праз польскую з ням. Saum ’ношка, паклажа’. Параўн., аднак, балг. су́ма ’многа, маса’, якое лічыцца яшчэ прабалгарскім (Младэнаў, Диалектология, балканистика, этнолингвистика. София, 2008, 199). Гл. су́мна ’мноства’.

Су́ма 3. Гл. сумка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

статыстычная сума

т. 15, с. 176

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

уклада́нне

‘укладзенае ўнутр; грашовая сума’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. уклада́нне уклада́нні
Р. уклада́ння уклада́нняў
Д. уклада́нню уклада́нням
В. уклада́нне уклада́нні
Т. уклада́ннем уклада́ннямі
М. уклада́нні уклада́ннях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сі́гма

‘у матэматыцы - сума’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. сі́гма сі́гмы
Р. сі́гмы сі́гм
сі́гмаў
Д. сі́гме сі́гмам
В. сі́гму сі́гмы
Т. сі́гмай
сі́гмаю		 сі́гмамі
М. сі́гме сі́гмах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

налічэ́нне, -я, н.

1. гл. налічыць.

2. Налічаная сума.

Н. за водпуск.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

суку́пнасць, -і, ж.

Спалучэнне, агульная колькасць, сума чаго-н.

С. прадметаў, фактаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кру́гленькі, ‑ая, ‑ае.

Памянш.-ласк. да круглы.

•••

Кругленькая сума — тое, што і круглая сума (гл. сума).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

подотчёт м., бухг. падсправазда́чная су́ма;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

грашы́, -о́ў (разм.).

Невялікая сума; нізкая цана.

Г. атрымліваю.

Гэта цацка каштуе г.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)