Па́ніч 1 ’малады пан, панскі сын’. Укр. пани́ч ’тс’. Ад пан з патранімічным суфіксам ‑ičь (Фасмер, 3, 198).

Пані́ч 2 ’падасінавік’ (Сцяшк. Сл.). Да паніч 1; назва, мабыць, дадзена з-за яркай шапачкі. Параўн. рус. солдат ’тс’.

Паніч 3 ’чорт’ (Інстр. II), ’вадзянік’ (Маш.). Укр. пани́ч ’тс’. Метафарычны перанос паніч 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шпале́ра ж.

1. в разн. знач. шпале́ра;

2. только мн. шпале́ры, обо́и;

3. только мн. (шеренги солдат) шпале́ры

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стрэ́ляны прил., в разн. знач. стре́ляный;

с. салда́т — стре́ляный солда́т;

~ная гі́льза — стре́ляная ги́льза;

◊ с. верабе́й — стре́ляный воробе́й;

~ная пту́шка — стре́ляная пти́ца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наёмник

1. (наёмный работник) уст. на́йміт, -та м.;

2. (наёмный солдат) ист. наёмнік, -ка м.;

3. перен., презр. на́йміт, -та м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

натхні́ць сов.

1. (вызвать творческий подъём) вдохнови́ть;

ві́ды мо́ра ~ні́лі мяне́ — ви́ды мо́ря вдохнови́ли меня́;

2. (вызвать душевный подъём) воодушеви́ть;

гераі́зм камандзі́ра ~ні́ў салда́т — герои́зм команди́ра воодушеви́л солда́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

самастрэ́л I м. (оружие, ловушка) самостре́л

самастрэ́л II м.

1. род. самастрэ́ла (солдат) самостре́л;

пакара́ць самастрэ́ла — наказа́ть самостре́ла;

2. род. самастрэ́лу (умышленное ранение) самостре́л;

не зрабі́ць самастрэ́лу — не сде́лать самостре́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Unus vir nullus vir

Адзін чалавек ‒ ніякі чалавек/нічога не значыць.

Один человек ‒ никакой человек/ничего не значит.

бел. Адзін у полі не воін. Адзін дуб у полі ‒ то не лес.

рус. Один в поле не воин. Один солдат ‒ не полк. Один в море не рыбак. Одно дерево ‒ не тёмный лес. Один сын ‒ не сын, два сына ‒ полсына, три сына ‒ сын. Один и у каши загинешь. Один палец не кулак.

фр. Homme seul est viande à loup (Один человек ‒ это мясо для волка).

англ. Two heads are better than one (Две головы лучше одной).

нем. Ein Mann ist kein Mann (Один человек ‒ не человек). Einer ist keiner (Один ничего не значит).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

распи́сывать несов.

1. в разн. знач. распі́сваць;

распи́сывать ро́ли актёров распі́сваць ро́лі акцёраў;

распи́сывать солда́т по подразделе́ниям распі́сваць салда́т па падраздзяле́ннях;

распи́сывать молоды́х в за́гсе распі́сваць малады́х у за́гсе;

2. прям., перен. размалёўваць; (перен. — ещё) распі́сваць;

распи́сывать сте́ны размалёўваць сце́ны;

распи́сывать происше́ствие разг. размалёўваць (распі́сваць) здарэ́нне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спать несов., в разн. знач. спаць;

◊

спит и ви́дит спіць і сніць;

ла́вры спать не даю́т ла́ўры спаць не даю́ць;

спать ве́чным сном спаць ве́чным сном;

кто спит, (тот) не греши́т посл. хто спіць, той не грашы́ць;

солда́т спит — слу́жба идёт погов. ку́хар спіць, а булён кіпі́ць; ба́бка спіць, а гусе́й пасе́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БОНЧ-БРУЕ́ВІЧ Уладзімір Дзмітрыевіч

(10.7.1873, Масква — 14.7.1955),

прафесійны рэвалюцыянер, сав. дзярж. і парт. дзеяч. Д-р гіст. н. (1938). Брат М.Дз.Бонч-Бруевіча (іх радавы маёнтак Чонкі на Гомельшчыне). У 1884—89 вучыўся ў Маскоўскім межавым ін-це; за рэв. дзейнасць выключаны і сасланы ў Курск, дзе скончыў каморніцкае вучылішча. З 1892 у Маскве, удзельнік марксісцкіх гурткоў і прапагандыст марксізму. З 1896 у эміграцыі, вучыўся ў Цюрыхскім ун-це, наладзіў сувязь з групай «Вызваленне працы», дастаўку ў Расію рэв. л-ры і друкарскіх станкоў, супрацоўнічаў у газ. «Нскра», адзін са стваральнікаў Цэнтр. б-кі і парт. архіва ў Жэневе, удзельнік падрыхтоўкі III з’езда РСДРП. У час рэвалюцыі 1905—07 у Пецярбургу, працаваў у бальшавіцкіх газетах. З 1908 заг. бальшавіцкага выд-ва «Жыццё і веды». Пасля Лют. рэвалюцыі 1917 чл. выканкома Петраградскага Савета, рэдактар бальшавіцкай газ. «Рабочий и солдат». У час Кастр. ўзбр. паўстання камендант раёна Смольны—Таўрычаскі палац, чл. К-та па барацьбе з контррэвалюцыяй і сабатажам. У 1917—21 кіраўнік спраў СНК РСФСР. З 1921 старшыня выд-ва «Жыццё і веды», супрацоўнік выд-ваў «Камуніст», РОСТА, стварыў і 9 гадоў узначальваў доследны саўгас «Лясныя паляны». З 1933 дырэктар Дзярж. літ. музея, з 1945 — Музея гісторыі рэлігіі і атэізму АН СССР. Аўтар прац па гісторыі рэв. руху ў Расіі, гісторыі рэлігіі і атэізму, л-ры, этнаграфіі.

Тв.:

Избр. соч. Т. 1—3. М., 1959—63.

Э.М.Савіцкі.

т. 3, с. 214

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)