Рассахо́ра ’неахайная жанчына, распусцёха’ (Бяльк.). Няясна. Параўн. расоха (гл.) і сахор ’вілы на ўгнаенне’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Místforke, Místgabel
f -, -n гно́йныя ві́лы, сахо́р
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
вілы (мн.) / набіраць гной: сахор
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
ви́лы ві́лы, -лаў ед. нет, ві́лкі, -лак ед. нет; (для навоза — ещё)сахо́р, -хара́м.;
◊
ви́лами по воде́ пи́сано ві́ламі па вадзе́ пі́сана.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Gábel
f -, -n
1) відэ́лец
2) ві́лы, сахо́р
3) раздаро́жжа; разгалінава́нне
4) бат. ву́сікі (вінаграду)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
widły
мн. вілы, вілкі;
widły do gnoju — сахор;
widły rzeki — разгалінаванне ракі;
robić z igły widły — рабіць з мухі слана
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Мач ’драўляны сахор у выглядзе завостранай вузкай лапаткі з жалезным наканечнікам або без яго’ (Выг. дыс., ТС; мазыр., З нар. сл.; петрык., Шатал.; воран., Сцяшк. Сл.), укр.жытом., ровен.мач, меч ’жалезныя сахары’, ’граблі’, рус. (Сярэдняя Азія) амач ’начынне для капання’. Паводле Выгоннай (БЛ, 8, 56–57), лексема ўзыходзіць да прасл.metati, mesti ’накідваць’ у форме ітэратыва matati, што ўзыходзіць да і.-е.*mat‑ ’кідаць, разбіваць’, параўн. ст.-інд.matyá‑ ’барана’, лац.mateola ’малаток’, ст.-в.-ням.medela ’плуг’. Параўн. таксама матыка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спецыялі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Чалавек, які валодае якой‑н. спецыяльнасцю, мае спецыяльныя веды ў якой‑н. галіне навукі, тэхнікі, мастацтва. Спецыяліст сельскай, гаспадаркі. □ Сахор — вельмі добры электразваршчык, а спецыялісту заўсёды работы хапае.Кулакоўскі.Сямёна Львовіча запрасілі на прыём да кансультанта, вядомага спецыяліста па захворваннях сэрца.Гарбук.[Шарлап:] — Дзед быў спецыялістам па ядзерных рухавіках.Шыцік.//Разм. Добры знаўца чаго‑н., майстар у якой‑н. справе. Найболей грунтоўную дапамогу дзеду аказаў Нявідны, бо ён быў спецыяліст у гэтай справе [мабілізацыі людзей на змаганне з акупантамі].Колас.З апошнімі словамі Азарчук з майстэрствам спецыяліста ўдарыў Змітрака.Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бе́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не мае або мае вельмі мала сродкаў на жыццё; незаможны; проціл. багаты. Панская зямля і маёмасць былі канфіскаваны і перададзены батракам і бедным сялянам.Кавалёў./узнач.наз.бе́дны, ‑ага, м.Багаты беднаму не сябра.Прыказка.
2. Аднастайны, мізэрны. Расліннасць на поўначы бедная. □ [Тапурыя] марыў аб незвычайных прыгодах, аздабляючы вымыслам сваё беднае на падзеі і ўражанні жыццё.Самуйлёнак.
3. Які мае недахоп у чым‑н., змяшчае ў сабе мала чаго‑н. Вучні трэціх класаў школ з рускай мовай навучання толькі пачынаюць вывучаць беларускую мову, слоўнікавы запас іх вельмі бедны, у іх не хапае слоў для выказвання сваіх думак і пачуццяў.Самцэвіч.І была яна, мусіць, такою мізэрнаю, гэтая бедная радасць, што яе цьмяны праменьчык не дасягае сённяшняга дня і не грэе старое сэрца чалавека...Самуйлёнак.
4. Які выклікае спачуванне да сябе; нешчаслівы. Не паспела бедная дзяўчына павесіць пад страху серп, як прыйшлося ўзяць у рукі сахор — пакідаць гной, растрасаць яго на полі.Чарнышэвіч.
5. Танны, просты, небагаты. Вопратка па хадаках была бедная: шарачковыя штаны, кужэльная сарочка, саматканыя світкі, не падобныя на тутэйшыя.Пальчэўскі.Бедная была кватэра, нізкая, цёмная, з дзіркамі ў падлозе і сценах.Маўр.
•••
Бедная галавагл. галава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)