пощёчина ж.
1. апляву́ха, -хі ж., по́ўха, -хі ж.;
дать пощёчину даць апляву́ху (по́ўху);
2. перен. апляву́ха, -хі ж., по́ўха, -хі ж.; (удар) уда́р, -ру м.; (оскорбление) знява́га, -гі ж.;
нра́вственная пощёчина мара́льная апляву́ха (мара́льны ўдар).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
policzek
м.
1. шчака;
2. аплявуха; плюха; поўха;
wymierzyć policzek — даць аплявуху
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Пляву́ха ’поўха’ (Нас., Бяльк.), пляву́шыць ’біць у вуха’ (Юрч. Вытв.), пляву́шыньня ’біццё ў вуха’, пляву́шынынік ’той, хто пагражае ўдарыць у вуха’ (Юрч. СНЛ). Да апляву́ха (гл.). Параўн. таксама плю́ха 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
clout1 [klaʊt] n. infml
1. мо́цны ўдар (рукой), апляву́ха, по́ўха
2. сі́ла (ударная або прабіўная); уплы́ў (палітычны);
exercise diplomatic clout ажыццяўля́ць дыпламаты́чны ціск;
fi-nancial/political clout фіна́нсавы/паліты́чны ціск
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
slap1 [slæp] n. пляска́ч;
give smb. a slap даць каму́-н. плескача́/по́ўху
♦
a slap in the face по́ўха, апляву́ха;
a slap on the wrist infml папярэ́джанне;
slap and tickle BrE, infml, dated шу́мная валтузня́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
*Ара́сіна, аря́сина ’доўгая жэрдка’, ’нізкарослы, але нязграбны малады чалавек’ (Нас.). Рус. паўн. орясина, рясина, арясина ’жэрдка’, ’высокі хлопец’, ’поўха, удар’ (параўн. ряснуть ’ударыць’), сувязь ’жэрдкі’ з ’ударам’ магчымая, але не пэўная. Дзеяслоў вядомы і ў разанскіх гаворках. Каліма, Ostseefin., 211, лічыў запазычаннем з карэльск. roaša, фін. raasu ’прут’, Фасмер (3, 539) пісаў пра магчымасць паходжання ад *ręds‑ (як раска — гл.). Ці выпадковая блізкасць рус. ряснуть — хряснуть і ці нельга вывесці ад ряснуть, рясина, орясина — няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трызво́н ‘звон ва ўсе званы (у царкве)’ (Нас., Байк. і Некр., Шымк. Собр.), ‘перазвон’ (РБС), ‘распаўсюджаная чутка’, ‘гамонка, пагалоска’, ‘поўха’, ‘суровая вымова’, сюды ж трызво́ніць ‘званіць’, ‘голасна, публічна гаварыць пра нешта’ (Нас.). Да звон (гл.); прыстаўка тры‑ з ц.-слав.-рус. трь‑/тре‑, ст.-слав. трь‑ (напр., трьблаженъ ‘тройчы шчаслівы’) (Фасмер, 4, 95 і 97), параўн. трыкляты (гл.), серб. триклет ‘тройчы пракляты’. Аднак у дадзеным выпадку, магчыма, зыходнае рус. трезво́нить — першапачаткова было ‘званіць ва ўсе званы — па тры звоны’, бо святочны звон быў не менш як у тры звоны, трезвон ‘святочны звон увогуле’, дать трезвона ‘даць кухталя, грымака, каб у вушах пачуўся трызвон’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
удар, штуршок / адрывісты пальцам: пстрычка; штурхан, штурханец, штурхель, таўхель, папіханка, выспятак, аплявуха, аплявушына, поўха, кухталь, грымак (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
crack1 [kræk] n.
1. трэ́шчына, раско́ліна, шчы́ліна
2. трэск, гру́кат; пстры́канне, ля́сканне, шчо́ўканне
3. infml по́ўха, апляву́ха
4. infml грубава́ты жарт; саркасты́чная заўва́га
5. slang крэк (наркотык з ачышчанага какаіну, да якога пры ўжыванні вельмі хутка ўзнікае хваравітая цяга)
♦
at the crack of dawn infml на світа́нні, до́світкам, на зо́лку;
have a crack at smth. infml паспрабава́ць зрабі́ць што-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Апляву́ха (БРС), апляву́х (Федар., 6, 64), апляву́шына (Клышка, Пол., 1969, 2, 251), пляву́ха (Бяльк.). Рус. оплеу́ха (у слоўніках з 1731 г.), оплеу́шина, оплеу́шить. Першаснае значэнне, магчыма, не ’ўдар’, а дзеянне ці вынік аплявання — выраза знявагі да чалавека; утворана, як заціраць — заціруха, ад апляваць. Параўн. у рус. слоўніку першай палавіны XVIII ст.: оплевати «слинами заплевати, чином уничтожити, презрити» (Рукоп. лексикон, 242). Таму ‑в‑ не ўстаўное, як лічыў Карскі, прымаючы этымалогію Міклашыча, 71, аб паходжанні слова ад вуха. Сабалеўскі (Лекции, 142) больш дакладна ўказвае на выпадзенне ‑в‑ у рускай літаратурнай мове. Тлумачэнне слова ад апляваць праз звычай пляваць на руку перад тым як ударыць, якое прымае Фасмер, 3, 145, спасылаючыся на Брандта РФВ, 25, 33 наст., непатрэбна. Праабражэнскі (1, 653) зводзіць слова да пляваць і бляваць (даючы дыял. облеуха) без удакладнення семантычнага ходу ўтварэння слова, указваючы, што сувязь з вуха — другасная. Формы тыпу поўха, поўшына (Бяльк.) указваюць на магчымасць народнаэтымалагічнай сувязі са словам вуха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)