пацы́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Абл. Падаіць. [Нявестка], відаць, спярша сваю [карову] пацыркала, а потым ужо спяшалася сюды. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адцы́ркаць ’падаіць’ (Нас., Бяльк.). Гл. цыркаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адцы́ркаць
‘адліць, падаіць маленькімі струменьчыкамі што-небудзь (адцыркаць малако); плюнуць праз зубы што-небудзь (адцыркаць сліну)’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адцы́ркаю |
адцы́ркаем |
| 2-я ас. |
адцы́ркаеш |
адцы́ркаеце |
| 3-я ас. |
адцы́ркае |
адцы́ркаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адцы́ркаў |
адцы́ркалі |
| ж. |
адцы́ркала |
| н. |
адцы́ркала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адцы́ркай |
адцы́ркайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адцы́ркаўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адцы́ркнуць
‘адліць, падаіць маленькімі струменьчыкамі што-небудзь (адцыркнуць малако); плюнуць праз зубы што-небудзь (адцыркнуць сліну)’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адцы́ркну |
адцы́ркнем |
| 2-я ас. |
адцы́ркнеш |
адцы́ркнеце |
| 3-я ас. |
адцы́ркне |
адцы́ркнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адцы́ркнуў |
адцы́ркнулі |
| ж. |
адцы́ркнула |
| н. |
адцы́ркнула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адцы́ркні |
адцы́ркніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адцы́ркнуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Пасаі́ць ’накарміць дзіця грудзьмі маці’ (бераст., Сцяшк. Сл.). У выніку кантамінацыі лексем пасасаць < ссаць (гл.) і падаі́ць < даі́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацёгаць ’падаіць’ (астрав., Сцяшк. Сл.). Да польск. ciągać ’цягнуць, цягаць (за цыцкі каровы, казы)’ з выпадзеннем насавога элемента [η].
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пацырка́ць ’падаіць’ (рэч., Нар. сл.), укр. ци́ркати ’доячы, выціскаць струю малака’ і інш. слав. матэрыял гл. SP, 2, 92–93. Прасл. cъrkati. Гукапераймальнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рахма́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не баіцца чалавека; спакойны, нязлосны (пра жывёлін, звяроў). [Сястра] паведамляла, што скаціна вельмі рахманая — дзіця можа падаіць, што малако ў яе густое, як масла. Сабаленка. Самыя наравістыя, самыя няўрымслівыя коні ў .. [каваля] станавіліся рахманыя, .. пакорлівыя. Дубоўка. Мядзведзі былі рахманыя і мірныя, — да пераезду свайго ў пушчу яны доўга жылі ў заапарках. «Беларусь». / у перан. ужыв. Ціхая, рахманая Свіслач калі-нікалі бурна разлівалася вясной. Новікаў. Вецярок такі рахманы, Нібы рунь палёў І травы Прыляцеў ён калыхаць. Жычка.
2. Памяркоўны ў адносінах да іншых; згаворлівы; дабрадушны, лагодны. Сусед мой ціхі быў, рахманы. Лойка. [Мачаха] была вельмі добрая і рахманая, да мяне адносілася як да свайго дзіцяці. В. Вольскі. // Які выяўляе памяркоўнасць, дабрадушнасць; ласкавы. Раптам Загорскі ўбачыў, што добрае, трохі разгубленае ад ціхага замілавання аблічча нібы падсохла і стала жорсткае. Рахманыя вочы востра звузіліся. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)